Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1781

Dichtlievende Uitspanningen, door J.N. Esgers. In 's Gravenhage by J.N. Esgers, 1781. Behalven het Voorwerk 172 bladz. in gr. octavo.

De Opsteller deezer Uitspanningen is verre van zig te vermeeten, dat hy onder het getal der roemwaardige Dichters zoude behooren, hy stelt zigzelven, in zyne Voorafspraak aan den Leezer, niet hooger voor, dan als iemand, die lust heeft in de Dichtkunde, en zig geneigd gevoelt, om zyne poogingen aan te wenden, ten einde tebeproeven, hoe ver hy het door opmerkzaame oefening kan brengen. Als eene aanvanglyke proeve hier van levert hy deeze zyne eerstlingen af; om door derzelver gemeenmaa-

[p. 626]

king, als 't ware, te verneemen, of zyn arbeid in zo ver gunstig opgenomen worde, dat het hem aanmoedige om voort te vaaren. - Wy hebben deeze verzameling, behelzende etlyke Zede- Gelegenheids- Klink- en Mengeldichten, benevens een Blyspel, uit dat gezigtpunt beschouwd, en onder het doorbladeren opgemerkt, dat onze jonge Dichter de regels van Taal- en Dichtkunde vry wel in agt neemt, als mede, dat hy, ten aanzien der schikkinge van zynen styl, naar de natuur van 't onderwerp, voor eenen eerstbeginnenden voldoet. Deeze regelmaatige opmerkzaamheid is geen ongunstig voorteken; te meer daar dezelve hier en daar van gepaste vindingen vergezeld gaat; die hy gemeenlyk met een goeden nadruk voordraagt; des hy geagt moge worden op een goeden weg tot verdere vordering te zyn. Wanneer hy zig, by voortgang, door beoefening der fraaie Letteren, onder 't leezen van navolgingswaardige Dichteren, een ruimer voorraad van kundigheden verzamelt, en tevens zig meer meester maakt van 't Rym, (dat door 't vermeerderen van denkbeelden, en 't gebruik, of eene bestendige Rymoefening, verkreegen wordt;) waardoor hy eene ruimer verwisseling en gevalliger schakeering van denkbeelden in zyne verzen zal brengen, en te gelyk aan dezelven eene losser leevendigheid zal byzetten, zal hy, naar 't ons toeschynt, wel in staat weezen, om nog wat gelukkiger te slaagen. - Zie hier, tot eene proeve uit de Zededichten, zyne Aanspooring tot Deugd.

Waar is het konstpenseel, bekwaam, om of te maalen

Het waare schoon der Deugd? Wie kan het recht verhaalen?
Wie het beschryven? Ja: wie leeverd, zoo 't behoord,
Dit allerschoonst tafreel, dat oog en hart bekoord?
Ik had reeds, zedert lang, een innerlyk verlangen,
Om uit den mond der deugd haar zedeles te ontfangen;
Toen ik als in een' slaap, die my bekoorde, viel:
Myn lichaam sliep, zoo 't scheen; maar myne vlugge ziel
Vloog door het stargewelf, en kwam in 's Hemels zaalen.
Daar, daar zag ik de Deugd op haaren zetel praalen.
Aan haare linkerzy, lag baatzucht, zorg en nyd,
En ydle wellust, streng gekluisterd door den tyd:
De Godsdienst, Naarstigheid en Liefde was gezeeten
Aan haare rechterhand, verzeld door 't rein geweeten.

[p. 627]

 

De wanhoop en de vrees verscheenen voor haar troon;

 

Doch namen ras de vlucht. Zy was uitmuntend schoon.

 

Een' edle trotsheid bleek uit haare heldere oogen.

 

'k Riep vol verrukking uit: Hoe groot is uw vermoogen.

 

ô Deugd! nooit hoog genoeg geschat, ô Ed'le Deugd!

 

Wil steeds myn Leidsvrouw zyn: bestier myn zwakke jeugd.

 

Zy zag my aan, en liet zich dus lieftallig hooren:

 

‘Gy schynt verrukt; wel aan! kan ik uw hart bekooren:

 

Betracht dan myne wet, geef dan myn, raad gehoor:

 

Hierdoor dwaald gy gewis nooit van het rechte spoor.

 

Zyt spaarsaam; liefderyk; bewys, naar uw vermoogen,

 

Den armen onderstand, betoon hen mededoogen;

 

Toon onbaatzuchtigheid, in alles wat gy doet;

 

Dien God ook bovenal met een oprecht gemoed;

 

Zyt niet haatdraagend', schoon u 't onrecht is gebleeken,

 

Dat men u aandeed; maar verschoon liefst de gebreeken;

 

Kortom: leef burgerlyk én zeed'lyk wel, met vlyt:

 

Hier door bereikt gy 't doel, waarom ge op aarde zyt.’

 

Dit was de taal der Deugd. ô Deugd geef my 't vermoogen,

 

Dat my dees' dierbre les geduurig blyv' voor oogen:

 

Ja, laat ik niet alleen; maar ook myn evenmensch,

 

Het nut gevoelen van myn' hartelyken wensch.

Tot een staal van eene andere natuur diene nog het volgende Klinkdicht, dat ten opschrifte heeft, de bedrooge Boer.

Een Boer, vermoeid van 't werk, kwam van zyn akker loopen,

En vond een schoonen haas, die in zyn leger lag;

Hy keek eerst in het rond, en toen hy niemand zag,

Sprak hy, vol vreugd: my dunkt, dit haasje kon ik stroopen.

ô Ja, die slaap zal hy ras met de dood bekoopen;

Ik neem hem meê naar huis, en eet hem nog dees' dag;

Dit is iets, dat my niet heel veel gebeuren mag;

Hy schynt nog jong, en zal wel smaaken, wil ik hoopen.

[p. 628]

 

Hy loopt dus naar een boom, hy haald zyn mes straks uit;

 

Hy snyd een' dikken tak, en roept, gantsch overluid;

 

De droes! met éénen stag zal ik hem nedervellen.

 

 

 

De haas, hier door ontwaakt, begaf zich op het pad;

 

Liet slechts den Boer de plaats, daar hy gelegen had:

 

Waar mede deese dus zich moest te vrede stellen.