Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1781

Verhandeling, aangaande de ontbinding van den Echt, ter zaake van confinement. Door Mr. C.W. Decker, J.U.D. en practiseerend Advocaat. Te Amsteldam, by J. ten Houten 1781. Behalven het Voorwerk 118 bladz. in gr. octavo.

Ter geregelder behandelinge van dit onderwerp, laat de Heer en Mr. Decker hier vooraf gaan, eenige algemeene aanmerkingen, zo over de natuur van den Echt, als over de ombinding van den Echt, of liever Echtscheiding; welke regtens plaats heeft, als de eene of andere party de weezenlyke artikelen der Echtverbindtenisse geschonden heeft, of, door eigen toedoen, buiten staat is dezelven te volbrengen en na te komen. Op de ontvouwing hiervan treedt zyn Ed. bepaalder ter zaake, ter over weeginge, naamlyk, der volgende Vraage: ‘Is de rechtvaardige condemnatie of verwyzing van een daartoe bevoegd Rechter, tot een strict confinement van een gehuwden persoon, geduurende zyn, of haar, gansche leven, of een daar mede gelykstaanden tyd, waarvan geen vermindering te wagten is, een genoegzaame grond naar rechten, waarop, ter vordering van des geconsineerdens Echtgenoote, de Huwelyksband behoort te worden ontbonden; of, (met andere woorden,) een voldoende reden tot Echtscheiding?’ Dit voorstel, in alle deszelfs deelen onderscheidenlyk opgehelderd, en naauwkeurig bepaald zynde, wordt door den Autheur stellig met Ja beantwoord; en zyn Ed. legt het 'er voorts op toe, om deeze zyne gedagten deswegens grondig te betoogen. Zyn betoog hiervan is tweeledig. Het eerste raakt het regt van vordering, tot verbreeking van dien band, welke tusschen Echtgenooten door het Huwelyk gebooren wordt, den vryen en onschuldigen tegens den geconfineerden openstaande. - En het tweede behelst de redenen of motiven, welken den Regter daarenboven tot adjudicatie of toewyzing van denzelven eisch en vordering naar

[p. 461]

allen schyn noodzaaken en aandringèn. - Ten aanzien van het eerste beroept zig zyn Ed. op de Godlyke of Mozaïsche Wetten, mitsgaders op het Natuurregt, en ook de Gemeene beschreeven Regten. En met opzigt tot het laatste, dringt hy- inzonderheid aan, het denkbeeld, dat het algemeene welzyn zulks vordert; als mede dat men op geenerhande wyze een onschuldige straffen mag; en dat die verpligtingen, welken de Maatschappy en derzelver leden onderling tot elkander hebben, niet geschonden mogen worden, al ware zelss die schennis op eene zogenaamde gewoonte gegrond. Ten laatste hegt de Heer en Mr. Decker aan dit betoog nog eene beantwoording van de tegenwerpingen, welken hy verwagt dat tegen dit zyn gevoelen bygebragt zouden kunnen worden. Zyn Ed. behandelt dit Stuk in alle opzigten met een welwikkend oordeel, en stelt zyne bevestigende beantwoording der opgemelde Vraage in een zeer gunstig licht; geevende te gelyk verscheiden juiste bedenkingen over deeze en geene byzonderheden, die tot dit onderwerp betrekking hebben. - Zie hier het geen hem onze hedendaagsche Vaderlandsche Regten zelven, naar 't hem voorkomt, ter begunstiginge van zyn gevoelen, aan de hand geeven; waaromtrent hy het volgende voordraagt.

‘By de Resolutie van H.E.G.M. van 27 January 1755 is art. 3. gestatueerd. “Dat alle trouwbeloften, tusschen Gereformeerden en Roomschen persoonen, van wat jaaren zy ook zouden mogen zyn, ten allen tyde wederzydsch kunnen worden verbrooken, NB zonder dat het aan eenig Rechter gepermitteerd zal zyn, op de voorschreeven trouwbelosten recht te doen, veel min iemand tot het nakoomen van zodaanige trouwbelosten te constringeeren.” Zie de Nederlandsche Jaarboeken van den jaare 1755. I. D. pag. 73. - Daar nu de overeenkomst in alle de Leerstukken der Christelyke Religie tusschen de wederzydsche Echtgenooten, hoe zeer van groot nut en aangelegenheid, in onze tolerante eeuw althans, geen zodanig allernoodzaaklykst vereischte des Huwelyks is, als wel de onscheidelyke gemeenzaamheid des leevens, zonder welke geen Huwelyk bestaan kan, en welke door een zodanig Confinement, als waar van in deezen gehandeld wordt, geheel en al komt op te houden; - zo moet volgen, dat ook in deezen een meerder trap van verbreeking en gepermitteerde afwyking van het Contract moet stand grypen, het welk niet anders zyn kan, dan eene ontbinding der Echt, en toelaating van hertrouwen. By het Echtreglement onder de Generaliteit, art. 90, te vinden Groot Holl Placaatb. II. D. p. 2429, is onder anderen, in conformité van het Landrecht van Overyssel, pag. m. 72 art. 18, gestatueerd: “Soo wie om billicke oorsaecken, oste om syn affairen te verrichten, in verre Landen ghetoogen zynde, een lange tydt door kranckheydt. gevanεkenisse ofte ander voorval, alzoo uit blyft, dat men van hem niet en kan verneemen, sal de

[p. 462]

Verlaeten sonder hertronwen na de gemeene Rechten afwachten den tydt van vyf jaren, ende na dien tydt sal sulcks by de Gerechten aen de sodaanige, na genomene informatie, mogen toegestaen worden.” Billyk kan men hier uit vraagen; heeft hy, welke zig zonder bekende redenen meer dan vyf jaaren van zyne Echtgenoote geabsenteerd heeft, en om affaire uitlandig is gewerden, meerder kwaad jegens zyne Echtgenoote bedreeven, dan hy, welke zig opzettelyk aan een delict schuldig maakt, welks bedryf, voor de vordering van het algemeene nut, met een Confinement moet worden gestraft; en kan men den laatsten niet, met oneindig meer zekerheid, als beleediger, en zyne Echtgenoote als beleedigde, aanmerken? Het gevolg der noodzaakelyke beantwoordinge deezer vraage moet een ieder zonneklaar blyken.

Ik behoef het, by 't betoogde tot dus verre uit de Vaderlandsche Rechten, nog mede geenzints te laaten. - Men hebbe maar eens met my aandagtig na te gaan de woorden van 't 91 Artuit het geall. Echtreglement, mitsgaders de woorden der Heeren Staaten van Zeeland, in hoogstderzelver Ampliatie, op de Politicque Ordonnantie, Art. 17. Gr. Placcaath. III D. fol. 592 dicteerende: “Soo wie syn Echtgenoot lichtvaerdelyk of malicienselyk verlaet, of uit onlydtsaemheyd van den Huwelyksband aftreet, doorgaet, ende syn portuur Jaet sitten, met voorneemen, om tot syn Echtgenoot niet weder te keeren, die stelt de onschuldige vry om te hertrouwen, ende mach de onschuldige parthyë als te vergeefs ende lang genoegh alle middelen tot wederomkominge des verlaeters aengewend zynde, daerover klagen aen den Magistraet, doeronder sy of hy gehoort; dewelck na ryp ondersoeck ende ghenoegsaem blyck van den tydt en malicieusheyd der verlatinge, ende na voorgaende indaginge des verlaters, soo en daer 't behoort, aen de onschuldige het hertrouwen zal mogen toestaen, en sal daerenboven sodanigen verlster uyt onse landen voor altyd gebannen worden.” - Wie zal nu twyfelen, dat het opzettelyk misdoen van een gehuwde, waarop de strasse van Confinement quo ad vitam volgt, eene verbreeking of aftreeding des Huwelyks uitmaakt, en ingevolge van hot bygebragte gestatueerde eene voldoende reden tot Echtscheiding oplevert? Of zal men zeggen, dat deeze daad, door welks bedryf de misdadige zyn of haar pertuur zekeilyk laat zitten, minder kwaadaartig of lichtvaardig is, dan de onmiddelyke onttrekking van 't byzyn? Ik achte deeze vraag onder de bewoording Onlydtsaemheyd genoegzaam by de gemelde Wetten beantwoord’

Zegt men bier, met dit alles is 'er egter geen Wet, in het burgerlyke, welke de Echtscheiding, uit oorzaak van confinement, veroorloft; zo mag men h erop met den Autheur antwoorden, dat het geene niet uitdruklyk verbooden is voor geoorlofd mag gehouden worden; en daar 'er geen Wet is, welke de Echtscheiding uit oorzaake eener consinatie tot perpetueele gevangenis in een tuchthuis verbiedt, komt de analogische redeneerwyze uit andere Burgerlyke Wetten, in dit geval, regtmaatig te stade.