Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1781

Dichtlievende Verlustigingen, van Bernardus de Bosch. Derde Deel. Te Amsterdam, by G. Warnars, 1781. Behalven de Voorreden, 321 bladz. in quarto.

Het vry algemeene lot veeler Dichteren, dat men, na hunnen dood, stukken van hunne hand aan 't daglicht brengt, welker openbaare uitgave zy afgekeurd zouden hebben, tracht de dichtkundige de Bosch, door deeze afgiste, eenigermaate af te wenden. Ten dien einde heeft hy zelf eene uitmonstering gemaakt; en, onder zyn eigen opzigt, een Bondel te voorschyn doen komen, waardoor zyne Dichtlievende Verlustigingen met een Derde Deel vermeerderd worden. Een Bondel, inderdaad, zynes waardig, die zyner vroegere Verzamelingen geen oneer aandoet, maar luister byzet. Zyne Ed. noeme deeze laatere Dichtstukken Herfstvrugten, in vergelyking met zyne weleer medegedeelde Lente- en Zomervrugten, zinspeelende op zynen toegenomen ouderdom; 't staa ons vry, zyne zinspeeling in 't oog houdende, te zeggen; dat ze daarom niet minder de vereischte rypheid hebben, en op den duur goed zyn; zo dat ze tot eer van den vrugtdraagenden Boom, die, gelyk meermaals geschiedt, hoe ouder hoe lekkerer ooft draagt, tot eene bestendige eer strekken. Kundige en keurige Leezers zullen dit, op het doorbladeren deezer Verlustigingen, met vermaak ondervinden; 't zy ze door 's Mans Stichtelyke Gedichten opgewekt worden, of zich door zyne Tafereelen getroffen voelen; 't zy ze hunnen geest laaten weiden in de Mengeldichten,

[p. 293]

die hun naar de verscheidenheid zo der onderwerpen als van hun geestgestel, verschillend aandoen; of, met oplettendheid, den nadruk der Byschriften gadeslaan, of eindelyk het oog vestigen op de Lyk- en Grafdichten, die leerzaame troostredenen, en aanmoedigende voorbeelden verleenen; in 't een en 't ander, waaruit deeze Verzameling bestaat, zullen ze ruime stoffe vinden, om des Dichters herhaalden arbeid danklyk te erkennen. - Laat, uit 's Mans Bespiegelingen op zyne Landhoeve, het volgend voorstel nopens het Landgezicht, in deezen ter proeve dienen. Dus vangt hy aan:

Hoe heuchlyk noodigt weêr 't bekoorlyk jaarsaizoen
My aan den Amstel, op myn landhoeve, in het groen!
'k Mag, onder 't rieten dak, hier 't stadsgewoel ontschuilen,
En zou dees stille rust voor geenen scepter ruilen.
Al is myn hof slechts kleen, al pronkt hier vaas noch beeld,
'k Ontbeer die siersels ligt, daar 't landgezicht my streelt;
't Vermaaklyk landgezicht, een schildery vol leven,
Waar vogelvlugten door het helder luchtruim zweeven;
De leeuwrik, wien van zang het teder kropje zwelt,
De vlerkjes naauwlyks strykt, of weêr na boven snelt;
De bonte kievit aast; de zwemmende eenden kwaaken,
Nu duiken in den stroom, dan zich in 't lis vermaaken,
Verzeld van jong gebroed, dat om de moeder tiert,
Op kleene diertjes vlamt, en door elkander zwiert;
Door 't opgeschooten gras het windje zacht loopt speelen,
Om ons den geur van 't veld verkwiklyk mee te deelen;
Het ros, hoe fier van moed, by 't ooilam vreedzaam weid;
Daar ieder, naar zyn aart, zyn voedsel onderscheid;
De lieve lammrentroep, door loutere vreugd gedrongen,
Vast dartelt heen en weêr, met ongelyke sprongen;
Het zuivelryke vee, al schynt het log en loom,
Des landmans zorg en zweet betaalt met vetten room.
Door 's maaijers scherpe zeis hier 't gras word neêrgeslaagen
Daar 't hooi door werkliên word op vorken aangedraagen,
En 't land, dat ons gezicht in 't ruim verschiet ontwykt,
Door rook by rook, in 't rond een hutryk oord gelykt.
De vindingryke kunst moge elders 't oog verrukken,
Door vorstelyke pracht en grootsche meesterstukken,
Hier zie ik hoe Natuur, met zonnengoud omkleed,
Door wondren ons verbaast, waar zy te voorschyn treed.

[p. 294]

 

Het minste dat zy wrocht beschaamt al 't kunstvermogen,

 

En wat verscheidenheid ontvouwt zy voor onze oogen!

 

Hoe keurig schikt ze elk deel! hoe spreid zy 't waare schoon,

 

In 't eindloos schepslen heir met majesteit ten toon!

 

Haar hemelsche afkomst is in goddelyke trekken,

 

In levendigen zwier en ryk sieraad te ontdekken.

 

Hoe! ... spreekt ze? ... o Ja! dus vloeit haar liefelyke stem,

 

Slechts hoorbaar voor den geest: ‘Gy denkt, op dat ge aan hem,

 

Die alles 't wezen gaf, met diep ontzag zoud denken.

 

't Heeft gunstryk hem behaagd het leven u te schenken,

 

Op dat het, hem ter eer, met onvermoeide vlyt,

 

Aen wysheid, deugd en tucht zou worden toegewyd.

 

De Rede leere uw ziel zyn heerlyke eigenschappen

 

Bespieglen dag en nacht! De schepslen zyn als trappen,

 

Waar langs men klimt tot God: maar uw genegenheên

 

Behoorden sneller u te heffen van beneên:

 

Zy moeten vleugels zyn, die u ten hemel voeren.’

Tot een staal van eene andere natuur strekke hier nog het volgende Byschrift, op den hooggeagten Burgervader Mr. egbert de vry temminck, op wien Amsterdam nog mag roemen.

Wat burger slaat het oog op dit voortreflyk beeld,

Die 't hart niet teder voelt van dankbre liefde gloeijen?

Wie eert dit opzicht niet, waarin de staatszorg speelt,

Die van rondom ons vrede en welvaart toe doet vloeijen?

Zo kent men temminck, die, beproefd in trouw en deugd,

De kroon der wysheid draagt op achtbre gryze hairen;

In wien de koopvorstin der steden zich verheugt,

Wier Rechten hy beschermde, een reeks van dertig jaaren.

Lang strekke hy nog tot eer van de Oostermaatschappy,

Van 's Burgermeesters stoel, en van den Raad aan 't Y!

mdcclxxix.

Aan 't einde van dit Deel heeft de Dichter ook nog gevoegd zyne Verbeteringen van eenige regelen in de twee voorige Deelen; waar mede hy denkt, dat deeze verzameling ten slot zyner Dichtlievende Verlustigingen zal kunnen dienen.