Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1781

Ontleed en Heelkundig onderzoek der Schouder-ontwrichting, in drie Lessen, gehouden in het Theatrum Anatomicum der Stad Amsterdam, op den 24, 25 en 26 van Wynmaand, 178. Door A. Bonn, M.D. Anat. et Chir. Professor aan het Athenaeum Illustre aldaar. Te Amsterdam, by P. Hayman, 1781. In gr. octavo, behalven de Voorreden, 107 bladz.

Dit Werkje van den Hoogleeraer Bonn kan ten bewyze strekken, van hoe veel aanbelang en nuttigheid de Ontleedkunde is, zo wel in het onderkennen en beoordeelen der Heelkundige Gebreken, als ook met betrekking tot derzelver genezing.

Het onderwerp, 't welk zyn Hooggeleerde hier behandelt, is de ontwrichting van het Schouderblad, en wel voornamentlyk die, waardoor het Armbeen onder de Borstspier, of in de okselholte, gezegd word geplaatst te zyn. Men heeft onderscheiden manieren voorgeslagen om den ontwrichten Schouder weder te herstellen. Geene derzelven echter scheen den Schryver voldoende te zyn; aangemerkt ze in zeer veele gevallen niet aan de gewenschte verwachting voldoen; dit bragt hem op de gedachten, of men, door een Ontleedkundig onderzoek en naspeuring van dit gebrek, en de verandering, welke daardoor, zo wel in het gewricht zelve, als ook in de omleggende deelen, veroorzaakt word, geene betere, en met de natuur der zaake meer overeenkomstige, methode van herstelling zoude kunnen aan de hand geven.

[p. 264]

Reeds zedert eenigen tyd had de schrandere Hoogleeraar beproefd de natuur ook in dit Stuk na te bootsen, en de Schouder in onderscheiden Lichaamen ontwricht; in dien ontwrichten staat ontleed, en aan het oplettend oog zyner Toehoorders vertoond, met oogmerk om hen van de standverandering des Beenkops van het opper Armbeen, zo wel, als van de verandering, die de omliggende deelen, by eene zodanige verplaatsing, noodzaakelyk moeten ondergaan, duidelyke begrippen by te brengen. (Eene manier, die ter navolging, ook in andere zoortgelyke gevallen, verdient aangepreezen te worden.) Eene gunstige gelegenheid, die zig opdeed, in het Lyk eens Grysaarts, wiens Schouder-ontwrichting, voor vier jaaren gebeurd, de natuur zelve te raadpleegen, en het denkbeeld, 't welk zig de Hoogleeraar van den toestand des ontwrichten Schouderblads gevormd had, door de natuur zelve bevestigd te zien, heeft hem doen besluiten daarvan eene nauwkeurige Beschryving, ter opheldering van het een en ander, aan de geleerde Wereld mede te deelen. - Deeze Verhandeling is in drie Lessen afgedeeld: In de eerste Les, vind de Leezer eene Beschryving der Schouder-geleding, en van de uitwendige kentekenen der ontwrichting. In de tweede Les, geeft ons de Autheur een volledig denkbeeld van de waare verplaatsing van het Armbeens-hoofd: zynde namentlyk het ontwrichte hoofd niet alleen onder de groote Borstspier, nog in het eigentlyke okselhol, maar tegen het Schouderblad aan, en onder de Onder-schouderblads-spier, geplaatst. De derde Les handelt over de ontaarding van het gewricht.

De Hoogleeraar trekt eindelyk, uit de Beschouwing van dit alles, eenige nuttige gevolgen voor de beste Heelwyze. ‘Indien het waar is, (zegt hy,) gelyk men dit voor zeker houd, dat 'er by alle herstellingen zulk eene meer of mindere schok geschied, of een geknap word waargenomen; en dat dit niet wel anders kan veroorzaakt worden, dan daardoor, dat de verplaatste Beenknop, naar de geledingsvlakte, door rekking voorwaards gebragt, van onderen over den kant deezer beenvlakte heen glipt, en dus wederom in het lid schiet, zo moet voorzeker volgen, dat, indien men, by deeze voorwaartsbrenging van het Armbeens-hoofd, hetzelve iets van dien beneden-rand nederwaards kan verwyderen, hierdoor de herstelling moet bevorderd worden.’

Aan het slot van deeze Verhandeling brengt de Hoogleeraar nog twee waarneemingen by, van ontwrichte Schoude-

[p. 265]

ren, in welke het hem gelukt is, de voorgestelde handgreep te beproeven. - Wy twyfelen geen oogenblik, of deeze Ontleed- en Heelkundige naspooring der Schouderont-wrichting zal veel licht over dit onderwerp verspreiden, en op de Heelkundige behandeling van een zo dikwerf voorkomend gebrek, by zeer veele Heelmeesters, eenen nuttigen en gelukkigen invloed hebben. - Met verlangen zien wy de Afbeeldingen der ontleedde Schouder-ontwrichting te gemoet.