Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1780

Waarneeming wegens het nut der spaanschevliegen-pleister rondom den navel gelegd, in zodanige gevallen, waar de Motus Peristalticus der darmen, door afgelegen oorzaaken, is omgekeerd geworden.
Door B. Wilmer^(*)

Een Jongeling, van 15 Jaaren, kreeg met den rand van eenen met yzer beslagen Emmer, een zo hevigen slag op het Hoofd, dat daardoor de harssenpan gebrooken wierd. Niettegenstaande 'er een groot gedeelte van de harssenpan ingedrukt was, bespeurde men egter geen van die toevallen, welke gewoonlyk met soortgelyke gebreken gepaard gaan; integendeel, de Lyder had volkomen zyn verstand, en konde wandelen. Men besloot, door middel van de Trepaan, het gebrooken Stuk van het Voorhoofds-Been weg te neemen, en dit geschiedde ook zeer gelukkig, zonder dat daarby eenig gedeelte van het buiten bekleedsel weggesneeden wierd. - Na de operatie beval men den Lyder zig stil te houden, en liet hem een Clysteer zetten.

Den volgenden dag, na de Trepanatie, was de Lyder koortsig, klaagde over hevige Hoofdpynen, en braakte sterk; - een Toeval, 't welk aan de groote Sympathie, die tusschen het Hoofd en de Maag plaats heeft, moet toegeschreven worden, en die, gelyk scultetus (Armamentar. p. 168) reeds opgemerkt heeft, de Oorzaak is, dat Menschen, die Hoofd. wonden krygen, gemeenlyk eenen bitteren smaak in den mond hebben. - Vermits de Clysteer van den voorgaanden dag niet gewerkt had, zo liet ik een tweede, met een once Engelsch zout, zetten; dog ook deeze en nog twee andere, die ik den zelfden dag liet appliceeren, deeden geen de minste werking.

(*) Zie deszelfs Cases and Remarks in Surgery, pag. 127. enz.

[p. 548]

Na elke Clysteer vermeerderden de mislykheid en het braaken, zo als ook gebeurde wanneer de Lyder iets gebruikte.

Ik liet eene aderlaating op den arm doen, en liet hem een pil, bestaande uit een grein Opium en drie grein Calomel, gebruiken.

Den derden dag, na de Operatie, was de hoop tot herstelling zeer gering; de koorts vermeerderde, en was met bestendig braaken van Excrementen vergezeld. Men herhaalde de Clysteer, dog 'er volgde geene ontlastinge, en men bespeurde duidelyk dat de Peristaltische Beweeginge der darmen geheel omgekeerd was. Tegens den avond begon de Lyder ylhoofdig te worden, en men had moeite hem in 't Bed te houden. Men liet verscheiden Zoutdranken, geduurende de opbruizing, geeven, waarby men nog eenige droppels Laudanum voegde; maar ook deeze wierden, na verloop van eenige minuten, weder uitgebraakt.

In deeze droevige omstandigheden, liet ik eindelyk den Lyder een groote Spaansche Vliegen pleister rondom den Navel leggen, welke in het midden van een opening voorzien was.

De uitslag daarvan overtrof onze verwagting; de Braakingen hielden, na verloop van vier uuren, op, en kwamen ook niet weder. Den volgenden nagt kreeg de Lyder twee ontlastingen, en bevond zig, in zeker opzigt, veel beter, hoewel hy, over het geheel genoomen, nog zeer gevaarlyk was.

De ylhoofdigheid hield op; daarentegen klaagde hy over zwaare Hoofd-pynen; de Pols was schielyk, en de Lyder was op den vierden dag, tegen den avond, zo onrustig, dat ik my genoodzaakt vond hem een opiaat te geeven.

Den vyfden dag bevond zig de Lyder byna nog in de voorgaande omstandigheden; hy had dien nagt verscheiden afgangen, waarop eene strangurie en hevige tenesmus volgden. Ter gelyker tyd wierd de geheele huid met een roosagtigen uitslag bedekt. Men beschouwde de stranguris en de tenesmus als gevolgen van de Spaansche Vliegen, en ook beide deeze toevallen wierden, door het gebruik van een afkooksel van de sarsaparille, en eene ontbinding van de Sperma Caeti met Tinet. Thebaic. merklyk verminderd.

[p. 549]

Den 7den dag waren de krachten van den Lyder zeer verminderd; doch hy was volkomen by zyn kennis. Het aangezicht was zeer bleek, de Pols zwak, de wond droog, en zonder de minste blyk van Ettering, en de omtrek van de wond zeer slap en oedemateus. Ik schreef hierop de Kina voor, en liet met het gebruik daarvan tot den 11den dag aanhouden. De Lyder begon oogenschynlyk te beteren, de krachten vermeerderden, en de wond begon een beter aanzien te krygen; ondertusschen bleef de oppervlakte van de dura mater nog zwart en stinkende. Men verbond de deelen met een antiseptiquen Balsem, die uit gelyke deelen roozenhonig en Wond-Balsem (Balsamus Traumaticus) bestond. - De bedorven gedeelten van de dura mater scheidden zig vervolgens, in korten tyd, af, en 'er groeide een spongieus Lichaam uit de harssenen op, 't welk men met droog pluksel en zagte drukking tegenhield. De Lyder wierd dagelyks beter, en binnen tien weeken was de wond volkomen met een Lidteken geslooten. - Heest, in dit geval, de Spaansche Vliegen-pleister, door zyne prikkeling, de kramp in de darmen weggenoomen? Of wierd de Motus Anteperistalticus daar door weggenoomen, dat 'er eenige deelen van de Spaansche Vliegen opgenoomen, en na de Blaas gebragt wierden, waar zy den hals van de Blaas, en het intestinum rectum prikkelden?