Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1780

Concept over 't opwinden van, en 't vastmaaken der werktuigen aan gezonkene schepen, vaartuigen, enz. om namentlyk dezelven, op welke diepte zy gezonken zyn, met zekerheid te omvatten, vast te maaken, en vervolgens op te winden, 't zy door cabels, of kettingen.

Onlangs in ééne onzer Havens gezien hebbende 't misbegrip, in 't vastmaaken der Werktuigen, aan een gezonken Schip, ter opwinding van het zelve geschikt; is de reden van 't openbaar maaken van dit ontwerp, ten einde de verlegenheid in 't redden van zodanige gevallen in 't vervolg te helpen voorkomen. Was dit volgende voorstel toen bekend en aangenomen geweest, zo zoude, menschelyker wyze, 't genoemde gezonken Schip opgewonden, en voor den belanghebberen behouden geworden zyn, daar het in tegendeel nu is blyven liggen, tot hunne schade, en tot bederf van gemelde Haven.

Het schynt my, om een gezonken Schip uit het water op te winden, niet onmogelyk te bepaalen, met wat kragt het zelve kan na boven gebragt worden; weetende met wat stoffe het gezonkene Schip gelaaden is, zo heeft men niet anders te doen dan de zwaarte van het gezonken Schip en deszelfs laading, benevens het verlies van die zwaarte in 't water, te berekenen; ten einde de ligtende kragt hier naar te evenredigen.

Men onderstelle, by voorbeeld, dat het gezonkene Lighaam weegt 984375 ℔; en dat het, by onderzoek, volgens de Waterweegkunde blykt, dat die ponden in 't water verliezen 738200 ℔; dan zoude derhalven dit Lig-

[p. 344]

haam, in 't water hangende, in evenwigt gehouden worden met 246175 ℔, zynde 't verschil van 't gezonkene, in aanmerking van 't verlies van 't zelve in 't water; gelyk blykt.

984375 ℔	gezonkene zwaarte
738200 ℔	verlies in 't water
_____
246175 ℔	weegt 't Lighaam in 't water hangende.

De kragt, nu hier toe nodig verdubbeld, zal het Lighaam meer na de oppervlakte van 't water doen komen; en 4 maal vermenigvuldigd zal ze genoegzaam de gantsche zwaarte boven de oppervlakte van 't water brengen; en dus zal het Schip, dat nu gelost kan worden, als dan langzaamerhand van zelfs na boven komen.

Om nu het gezegde uit te voeren, zo kan men een Cabel of Ketting om 't gezonkene Schip brengen, gelyk uit de nevensgaande Afbeelding kan gezien worden; welke Cabel, gaande door de ringen van 2 Ankers, waar van aan beide de einden van 't gezonkene Schip eene nedergelaaten is, zal toerygen, en vaster en vaster worden, wanneer het zelve zal worden opgewonden: en hier door moet, het cabel dus vastgemaakt zynde, het gantsche Lighaam geligt worden. Men neeme daartoe, by voorbeeld, 2 of 4 Ligters, even eens als daar men Schepen mede kielt; naar maate 't gezonke Lighaam zwaar is, moeten 'er meer vaartuigen gebruikt, en meer kragts in 't werk gesteld worden. - Op deeze Ligters legt men zwaare Dennen houten, bekwaam om het voorondersteld gewigt te kunnen torssen; en, als het gemelde cabel aan dezelven vast gemaakt is, zal het Schip, by het wassen van 't water van zelve worden uit den grond geligt. Nu blyft 'er alleen nog overig, het zelve hoog genoeg na boven te winden; en daar toe zouden kunnen gebruikt worden, zwaare Bokken, zo veelen als men nodig oordeelt, ten einde het Lighaam hoog genoeg te winden, om behoorlyk gelost te kunnen worden, en 't werk ten vollen zyn beslag te geeven. De kragt, om op die wyze te winden, vermeerdert, gelyk bekend is, naar maate men blokken met meerder of minder schryven neemt, en meerder of minder spillen op de Ligters gebruikt, als uit de Asbeelding af te neemen is. De 2 cabels, hier kruisselings onder 't Schip verbeeld, dienen nergens anders toe dan tot medehelpers wanneer 't Schip geligt is; om

[p. t.o. 344]

verklaaring van nevensgaande afbeelding.

A	het gezonken Schip.
B	de Ligters.
C	de houten op de Ligters.
D	de Bakken.
E	de Blokken.
F	het Cabel ter zyde van 't Schip.
G	de Ankers, waar door het Cabel gaat.
HH	de Cabels onder het Schip.

[p. 345]

het zelve, wanneer het zeer zwaar is, niet geheel op een eabel te doen rusten.

Deeze weinige woorden, met de daar by gevoegde Tekening, myns oordeels, voldoende zynde, tot het verklaaren van myn Concept, om gezonkene Schepen te kunnen vast krygen en boven te winden, zal ik hier mede eindigen; dewyl het in deeze meer aankomt op de Afbeelding dan op veele woorden.

n.n.

den 9 Aug. 1779.