Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1780

Aristides aan Zereus.

't Was in de eerste schemering van den avond, dat ik den ouden Sophon zag uit zyn huis treeden; hy wierd vergezeld van zyne dogter, en spoedde naar een naby gelegenen heuvel; ik zag hen, en waagde het, dien heuvel te naderen, alwaar ik dit gelprek hoorde, het geen ik u by deezen toezende.

Myne Dogter, zeide Sophou, myn kind, hoe genaderyk is weder de hemel, welk een schoone avondstond! dit verschaft ons weder Lessen, dit leert ons weder Zedepligten. Beschouw het ondergaan van die Zon; een achtelooze zal het aanzien, zonder de minste aandoening; maar de deugdzaame leert hier uit de zaligheid van een vreedzaam sterven: zy daalt, zy verlaat ons; wy zien het met verrukking, wy zien het met verbaasdheid; zy daalt, zy verlaat ons; ja, maar om schooner op te ryzen, om op te ryzen, omstuuwd met Heerlykheid: hoe vrolyk komt zy met den Dageraad weder hervoort, en haar luister neemt toe naar maate haarer verhooging. Myn kind, is het niet even zo gelegen met den mensch, met den Godvruchtigen. Hy daalt al zagtjes naar de levenskim; hy neigt naar zynen ondergang; maar, al daalende, al nederhellende, beschynt hy ons met de straalen der Godsvrugt; verlicht hy ons nog met den luister der deugd, in zyn afweezen, naa zyn nederdaalen zelve kaatst hy nog de straalen te rugge, die van zyn deugd uitschitteren. En zyne opvaart - ja myn teedre! - en zyne opvaart, hoe

[p. 88]

glansryk zal die weezen.... och, wy kunnen door den mist, die ons in dittydlyke omringt, niet duidelyk zien in het licht der Eeuwigheid. Maar nochtans, ik gevoel, dunkt my, in mynen boezem, een leevendigen indruk van dat heil, 't welk het volzalige lot der Rechtvaardigen in de eindelooze eeuwigheid zal zyn.

Gy waart, Lief kind! nog jong, gy had even één jaar ten einde gebragt, of gy verloor uwe deugdzaame Moeder;.... Ach! myne Echtgenoote! verliet gy my, moest ik u de laatste afscheids kus geeven, en uw lichaam laaten nede daalen in den donkeren grafspelonk! Moest ik, van myne vlugge levensjaaren af aan, tot in mynen nu waggelenden ouderdom, treuren om uw afwezen, weenen om uw dood! Hoe dikwerf zie ik, terwyl de traanen over myne wangen vloeijen, al zug ende die hoogte, waar onder gy begraaven ligt; daar 't hooge gras al golvende over 't zelve heenen waait, of eene doodsche stilte ons het ryk des doods vertegenwoordigt..... Weent gy, myn Charlotje? wilt gy het verhaal eens hooren van het sterfbed uwer moeder? wel aan, leer hierdoor sterven, eer uw stervend uur genaakt. Zie hier hoe het uur des doods niet altyd met verschrikking vergezelt gaat; en hoe, indien al eens het gemoed door de doodsangsten wordt aangegreepen, de Godsvrugt, gesterkt door de Hoop op een volzaligen stand, den Lyder tot een schild en wapenrusting verstrekt. Hier mede gewapend, streeft hy gerust de poo te des doods te gemoed; en hy sterft in vrede; terwyl zyne ziele met gejuich in de Eeuwigheid overgaat.

Uwe braave Moeder had naauwlyks 22 jaarkringen zien omwentelen, en, zo wel door deugd als schoonheid, het menschelyk hart ingenomen, wanneer eene hevige ziekte haar ter bedde nederwierp, en zodanig afmatte, dat zy haare ontbinding met rasse schreden voelde naderen.

Zy zag my in traanen zwemmen, en u, een teder kindje, op mynen arm, haar, onbe vust van 's Moeders dreigend lot, minzaam toelachen. In die omstandigheden sprak zy my, met eene zwakke stem en beevende lippen, aldus aan: ‘Schrik niet, myn tedere Echtgenoot! zoud gy verbaazen, ontroeren, om dat ik vroeg worde afgesneeden; omdat myne ziel rustig naar de onsterfelykheid streeft, en te rug ziet naar eene waereld vol verleiding. - [Wat zyn toch alle de goederen der waereld? opgesmukte Poppen, die voor de ydele verbeelding zweeven; die ons voor een poos vermaaken; en niet zelden veel rasser henen vlieden, dan wy ze verkreegen hebben.] Wy zyn gebooren, om te sterven; en om, naa ons sterven, herbooren te worden, tot een volmaakter gelukstaat; gy zoudt u verbaazen, om dat ik, vroeger dan andere, tot deezen gelukstaat verwaardigt worde.

Hoe menigmaal, myn waarde! hebben wy met verwondering de Eeuwigheid bespiegeld! wanneer wy, by den dageraad, het opgaan der Zonne aanschouwden; en opmerkten hoe zy haare

[p. 89]

straalen deedt te rug kaatsen, op de glinsterende daauwdropjes; en de schoonste beemden verlichtte; beemden vervuld met alles, 't geen wy aardsche zaligheid noemen: wanneer murmelende beekjes, kletsende golfes, ruischend geboomte: wanneer, met één woord, de geheele natuur zich in vollen glans ertoonde, dan zonken wy in verbaazing weg; wy sloegen de oogen dankbaar op, na den aanbiddelyken God, en traanen, traanen van zoete aandoening, vloeidden ongemerkt langs onze wangen, dan hoorde ik u dikwils zeggen, (gy weet dit, myne lieve Gad! waarlyk, gy weet dit,) Zou dan de hemelsche heerlykheid nog luisterryker, nog voortreffelyker zyn; och, mogten wy hiervan slegts eene flaauwe verbeelding hebben; ja zeker, daar is all s heerlyker, alles volmaakter, daar zal dan ook onze Liefde volmaakter zyn. Onze Liefde, ach myne waarde! ja, ik haake na een ander leven; maar onze liefde, verknogt door een teder wichtje, bind myne ziele nog voor eene poos aan deeze laage aarde. Myn wichtje! (hier vatte zy u in de armen,) myn wichtje, myn kind, ach! mogt ik u in myne armen neemen, mogt ik uw onnozel zieltje met my voeren, voor den aanbiddelyken troon des Almachtigen! (hier weende zy, en gy, getroffen door de moederlyke traanen, hikte, en schreide in deeze oogenblikken; zy kuste u vol vuur.) Nu dan, vervolgde zy, de God der genade hoede u, en vergezelle u, op alle uwe wegen, hy voere u, door deeze wisselvallige waereld, in het oord der Zaligheid. Ach! myn kindje! (hier drukte zy u vuurig tegen haaren kloppenden boezem,) mogt ik u toch mede neemen; maar neen! neen! gy behoud een Vader, een waarlyk tederhartig Vader! nu dan, (door haare zwakte genoodzaakt u over te geven,) nu dan, God zy uw helper! Toen, toen, (hier weende de Grysaart bitterlyk,) keerde... zy... zich tot my; ach ja!... myn God! ik weet, ik... herdenke... Maar wie kan... uitdruk...ken, dat laatste... dat laatste... eeuwig vaarwel! het sneed my door myn ziele ... door myn binnenste. Zy zegende; haare handen, och ja ... haare armen... waren om mynen hals versturven. Myn God... riep zy uit, myn God! ruk, ruk los de banden, die onze zielen verbonden hebben; ruk los, tot zo lange dat gy dezelve voor eeuwig zult zamen knoopen!.... Ik, noch iemand der omstanderen, kon iets uitbrengen. Met eene volle gelaatenheid, met een willige te vredenheid, ondersteund door mynen arm, richtte zy zich een weinig op; zy hief de handen ten hemel, en sprak dit uit, het geen zy weleer zelve had samengesteld:

Ei, schenk me een vonkje van dien gloed,
Die eenen Christen blaaken doet,

Met waare Helden-Deugd;

Dan zie ik vrolyk neêr in 't graf,

[p. 90]

 

Dan ylt myn ziel, van 't aardryk af,

 

Na de eindelooze Vreugd.

 

 

 

Gy zinkt, ô Waereld! my uit 't oog;

 

Myn ziel breekt door der wolkenboog;

 

Myn Eeuwig heil koomt aan;

 

Triomph! Triomph! myn ziel verwint;

 

Nu zy haar Heer en Heiland vind,

 

Streeft zy langs Glorie-paên.

Hierop breidde zy de handen nog eens over my, over u, over alle de omstanders uit. ‘God zegene u allen! vaart wel, haast, zie ik u weder: nog eens, de God des hemels, de God der genade, zegene u! hy staa u by met zynen goeden Geest, en verbinde ons eenmaal in het huis onzes Vaders!...’ Hier zeeg uwe Godvreezende Moeder zagtjes neder; zy vouwde de handen te zamen, sloeg het byna gebroken oog nog eenmaal ten Hemel, en, met eene stille zugt, vloog haare ziel tot God; terwyl de duidelykste trekken van eene edele Godsvrugt, van een gerust gewisse, op het gestorven aangezigt waren ingedrukt.

Dus, myn Charlotje! (hier vatte hy zyne dogter by de hand en omhelsde haar,) myn dogter, bedenk, dat de weg der deugd de eenige weg is, die ten hemel leid. Mogelyk zult gy haast alleen overgelaaten worden; myne jaaren klimmen, myn grys, myn schuddend hooft neigt grafwaarts, (hier weende de schoone Charlotta,) blyf rustig voortstreeven op den zaligen weg der deugd; laat u nimmer door verleiding op bywegen voeren, die u in een onvermydelyk verderf storten zouden. Zeker, indien gy Godvreezende voortwandelt op de baane, die uw Heiland voor u gelegd heeft, dan zult gy vrolyk leeven, dan zult gy vergenoegd zyn: en, wat meer is, gy zult sterven, sterven met eene Christelyke gelaatenheid.

Hier, myne goede Zereus, hier reezen zy op, en keerden, met harten vol van aandoening, t'huiswaarts; ik oogde hen na, getroffen over hunne Godsvrugt; ik spoedde my ook te rug; want de donkerheid overviel my; en, t'huis gekomen zynde, schryf ik u aanstonds deeze letteren. Alles wat ik 'er nog by zal voegen is, dat ik bestendig blyven moet, en blyven zal, uwe &c.

m.n.h.