Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1780

Schets der tegenwoordige vrouwlyke opvoeding.

Den Heeren Schryveren der Hedend. Vaderl. Letter-Oeffeningen.

‘Op het leezen van de Narede, door den Eerw. engelberts, by zyne Verdeediging van de Eer der Hollandsche Natie, gevoegd, welker verdienste geen woord tot aanpryzing behoeft, herinnerde ik my, niet lang geleeden, in een Engelsch Maandwerkje, een' Brief doorloopen te hebben; die eene Schets gaf der tegenwoordige Vrouwlyke Opvoeding, ik zogt het op, en vond, op 't herleezen, dien Brief der Vertaalinge waardig: de

[p. 85]

Schets moge wat met sterke kleuren gemaald weezen, 'er is veel waarheids in, en kan strekken om te toonen hoe verre het loopt, of waarschynlyk loopen zal, wanneer bedagtzaamheid aan den inbreekenden vloed van averechtsche vreemde Zeden geen paal en perk zette. Men weete, dat 'er, onder de Engelsche Jufferschappe, veele gevonden worden, die, by een beschaafde Opvoeding, vooral het leezen van Boeken eens goeden smaaks voegen; dan deeze zyn beter opgevoed. Ik laat Ul. myne vrye overzetting toekomen, in hoope van ze eerlang medegedeeld te zien in 't Mengelwerk van uw Maandschrift.’ Ik blyf, enz.

myn heer!

Wie het oog slaat op de thans heerschende wyze der Vrouwlyke, of, om beschaafder woord te gebruiken, Jufferlyke Opvoeding, onder lieden van het eerste Fatzoen in Engeland, zou bykans tot de gedagten komen, dat zy in het gevoelen der Turken staan, en denken, dat hunne Dogters geene ziel hebben.

Nauwlyks is het Kind ter wereld gekomen, of eene prangende kleeding knelt het dermaate, onder voorwendzel, om het een schoon statuur te geeven, dat de gezondheid, en mogelyk de gestalte zelve, 'er altoos om moet lyden. Weeken en maanden verloopen, en 't kinderlyk gestel wordt langs hoe meer bedorven, door de kwaalyk beraaden en te tedere opvoeding. De Kinderkamer moet altoos sterk gestookt zyn, om fris van lugt te weezen. Nooit mag het tenger Wicht gekleed of ontkleed worden, dan voor een groot vuur. Dat geen koud water haar aangezigt of handen raake; maar warm water met melk, en 't een of ander afkookzel, om het vel zagt en poezel te maaken. Dat het Kind nimmer, om welke reden ook, in de buitenlugt kome, dan wanneer de Zon schynt.

Heeft het Juffertje vier of vyf jaaren bereikt, 't is hoog tyd dat het valsche begrippen vorme van haare eigene aangelegenheid. Haare Mamma wil niet dat zy tegengesprooken worde. Valt zy in hevige vlaagen van drift, ze moet gezust en in een goed humeur gebragt, om niet te zeggen, toegejuicht worden, als een Kind, waar in geest steekt. Verzint zy een leugentje, het lief Schepzeltje ontvangt, in stede van welverdiende tugtiging, een kus, en lof van wegen haar vernuft.

Allengskens begint zy zichzelven aan te zien als van eene betere stoffe opgeleid, en in een beter vorm gegooten, dan het gemeene gros der Kinderen. Zy wordt getroffen door den glans van pragt en toestel. Gedraagt zich trots en onbeschoft omtrent de Dienstbooden. Verhoovaardigt zich op haare kleeding, en staat opgetoogen als zy haar gelaad in den Spiegel ziet.

Zes of zeven jaaren oud zynde, gluurt ze by Papa en Mama in, als deeze op de Kaart speelen: en heeft reeds eenig denkbeeld van het Kaartspel, eer zy haar A.B.C. verstaat.

Ten behoorlyken tyde is haar hoofd betrouwd aan de zorge van een' Friseur, Monsieur .... van Parys: de hooge hairtop

[p. 86]

wordt vercierd met bloemen, met juweelen, en ten einde de hoogte vervaarlyk toeneeme, voegt men ook pluimen op de pyramide.

Maar wat betekent een schoon dak, zonder een wel opgecierden voorgevel? Door deeze bedenking ingenomen, begint zy haare Wenkbrauwen af te zetten, en, met een weinig onderwys van haare Mama, eene door kunst gemaakte kleur aan te neemen. Doch dat zy zich niet te sterk blankette; haar hals, borst en armen niet te dik pleistere; om geene Martelaares te worden van 't loodwit, en zy zich dus binnen weinig maanden van kant helpe; een ongeluk, menig eene Dame overgekomen.

Op dat zy van den hoofde tot den voete geheel en al volkomen zy, roept men den Dansmeester te hulpe; eene Fransche Gouvernante leert haar de taal diens lands, eer zy haare eigene verstaat. Een Italiaan onderwyst haar op de Luit. Een Zangmeester leert haar gillen, Indien de natuur haar geene stem tot zingen gegeeven hebbe. Ook heeft zy, onder haare Leermeesters, een tot deeze eeuwe onbekend Monster, een Speelmeester op de Kaart ten einde zy afgerigt zy op alle streeken, en 't moffelen met de Kaart, als zy in een beschaafd gezelschap komt.

't Is bykans onnoodig te vermelden, dat het Juffertje, om deezen tyd, reeds volmaakt afgerigt is op verscheide andere kleindere, en geenzins onnoodige, kunstenaaryen; die de geweezene Lord chesterfield Jufferlyke Bevalligheden zou genaamd hebben. Als, 't lispen; het verminken van zommige Woorden; het niet kunnen uitspreeken van eenige Letters: zeer byziende te weezen; den Waaijer met smaak te hanteeren; de Snufdoos, naar de kunst, te behandelen; een Aap te streelen; een Papegaay aan te spreeken, en een' Schoothondje vuurig te kussen; te ontstellen; te kwynen; en, by zekere gelegenheden, geleed te zyn om in flauwte te vallen.

Dus is zy gansch bekwaam om, Assemblees, Bals, Operas, Masquerades, by te woonen, op Kaart-partyen, in Schouwburgen, te gaan; met één woord, tot alle de Vermaaklykheden, die geld verkwisten, den tyd dooden, bedagtzaamheid verbanren, de oogen verlustigen, en de zaaden van hoogmoed en wereldsgezindheid in 't hart koesteren.

Heeft het Juffertje, tot haar ongeluk, met al die verkwisting, geen groot geld te wagten: zy zal in dien kring rondloopen, en eindelyk sterven, zonder van Naam te veranderen: heeft zy 't voorultzigt op een ryk ersgoed, hier voor koopt zy een Heer van denzelfden stempel als zy op gemunt is; drie dagen leeven zy, zonder twisten, en blyven elkander omtrent één week getrouw. Ik zeg dat zy een Heer van denzelfden stempel, als waar op zy gemunt is, zal trouwen, indien zy met haars Vaders Koetzier, of, Lyfknegt, of den Franschen Friseur, niet doorgaa, en na Schotland vlugtte.

[p. 87]

Wanneer de Jonge Juffer Moeder wordt, geeft zy haare Kinderen soortgelyk eene Opvoeding, als zy van haare Mama ontvangen heeft: en zo gaat het rad rond.

Ik zou, ter behoorlyker plaatze, aangemerkt hebben, dat zy, kort naa haare geboorte, ter Kerke gebragt werd: indien men geen Geestlyken ontbooden hadt om haar in huis te doopen. Zy zou ook op haaren trouwdag ter Kerke gegaan weezen; doch dit is agter gebleeven, om een der volgende redenen. Weggevlugt zynde na Schotland, kwam het Kerkgaan te dier gelegenheid niet te passe: en trouwt zy met toestemming haarer Ouderen, het is tien tegen één, dat de Trouwplegtigheid, in Mama's Kamer, door eene byzondere vergunning, volvoerd worde. Ik moet hier nog by voegen, dat zy zeker nog ééns 's Jaars ter Kerke zou komen, te weeten wanneer zy in de kraam gelegen hadt, indien het de mode niet geworden ware onder lieden van Fatsoen, om de Dankzegging in de Kraamkamer, in stede van in de Kerk, te laaten verrigten. En dus komt eene Juffer, naar dien trant opgevoed, misschien nooit ter Kerke, dan wanneer zy dood daar in gedraagen wordt. Ik ben, enz.