Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1780

Het Hooglied van Salomo, verklaard door J.B. Luderwald, Dr. der H. Godgel. Hertogl. Bronswykschen Superintendent, en eersten Leeraar te Vorsfelde. Uit het Hoogduitsch vertaald, en met aantekeningen verrykt. Te Franeker, by D. Romar, 1780. Behalven het Voorberigt 196 bladz. in gr. octavo.

Zints enige jaren hebben verscheiden Uitlegkundigen zich meer dan voorheen toegeleid, op de Verklaring van Salomo's Hooglied, om den letterlyken zin daervan na

[p. 594]

te spooren, en ten dien einde bovenal na te gaen, de gelegenheid by welke, en 't oogmerk waermede, die Vorstlyke Dichter het zelve geschreven heeft. Dan tot nog kan men niet zeggen, dat men 'er groote vorderingen, ten beteren verstande van deszelfs geheele beloop, mede gemaekt hebbe. Ten aenzien van deze en gene byzondere spreekwyzen op zichzelven, heeft men ons nu en dan meerder lichts verschaft, door bepaelder het oog te vestigen op de gewoonten en spreekwyzen der Oosterlingen, en met oplettendheid gebruik te maken van 't geen bekwame Reizigers door 't Oosten deswegens aengetekend hebben. Maer als 't 'er nu op aenkomt om den zin dezer spreekwyzen gezet over te brengen op het bedoelde in dit Lied, naer 't oogmerk des Schryvers, verlenen ons de latere uitleggingen genoegzaem geen licht, waerop men met enige gerustheid kan afgaen. Zo vele Uitleggingen zo vele Vooronderstellingen, die, zelfs van de beste zyde beschouwd zynde, niet hooger klimmen, dan tot het Problematique, of Stellingen, die Voor- en Tegenspraek onderworpen zyn. In dit algemene lot der Schriften over dit onderwerp, deelt ook deze Verklaring van den Eerwaerden Luderwald. Zyne vertolking van den text, en letterkundige aenmerkingen of uitbreidingen, mitsgaders de door den Vertaler daerbygevoegde aentekeningen, zyn gemeenlyk wel gepast; maer de Vooronderstelling, op welke alles overgebragt word, is, naer ons inzien, verre van overtuigelyk, of als van ene meerdere waerschynlykheid, dan die van anderen, aengedrongen.

Volgens de gedachten van dezen Schryver heeft men dit uitnemend Dichtstuk te beschouwen, als een Lied, waerin Salomo de Liefde van God jegens Israël, en van Israël jegens God, onder ene doorloopende Allegorie of Gelykspreuk, ontleend van de liefde in een kuischen Egt, opzingt. Salomo gevoelde zich hier toe opgewekt, door de beschouwing van den uitnemenden gelukstaet zynes Volks, dat onder zyne Regering op de luisterrykste wyze bloeide; waeruit hem ontegenzeggelyk bleek, dat God zyne Regering, tot heil van zyn Volk, met zynen dierbaren zegen achtervolgde; waerdoor die Vorst ook by uitstek deelde in de achting en genegenheid van zyn Volk. Onder zodanig ene beschouwing dichtte Salomo, volgens onzen Uitlegger, dit Lied, wel bepaeldlyk,

[p. 595]

om daarin voor te stellen de Liefde Gods jegens Israël, en Israëls jegens God, ook in 't byzonder jegens eenen van God aan dit volk geschonken goeden Koning, met byvoeging tevens van alles, wat de Israëliten van God ontvingen, en voor welke natuurlyke zegeningen zy hem te roemen verschuldigd waren.’ - Naer deze vooronderstelling gaet de inhoud van dit Dichtstuk grootlyks over den gelukstaet van Israël, onder de regering van Salomo, en de grootheid der Godlyke gunste daer in op te merken. Overeenkomstig hier mede is ook dit Geschrift van den Eerwaerden Luderwald, ter ophelderinge van dit Lied geschreven, getyteld, als ‘ene Geschiedkundige verklaaring van het zelve, uit de omstandigheden van het Volk Israël, inzonderheid ten tijde van Salomo;’ het geen zyn Eerwaerde in 't gansche beloop zeer nauwkeurig in acht genomen heeft. - Voor de verklaring zelve gaet ene uitvoerige Inleiding, dienende byzonderlyk om zyne Vooronderstelling te wettigen; doch dezelve behelst niets dat ons bepalend toeschynt, als eens toegestaen zynde, dat hy betooge, dat zulk ene verklaring niet vreemd is van de denk- en dichtwyze der Oosterlingen, ook hier en daer in de gewyde Schriften blykbaer, dan verleent zulks nog geen genoegzamen grond om die verklaring zo bepaeldlyk op een geschrift over te brengen; hiertoe worden, ten minste onzes achtens, byzondere kenmerken in dat Geschrift vereischt, welken ons daertoe aenleiding geven; hoedanige kenmerken zyn Eerwaerde in dezen niet bygebragt heeft, en wy tot nog nergens kunnen bespeuren.