Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1780

Lyst van de gewoonlyke vaste Feestdagen der Roomsche Kerke; dienende tot begrip der Dagtekeningen in oude Brieven. Door den Historieschryver Jan Wagenaar. Te Amsterdam by Yntema en Tieboel 1779. Behalven de noodige Tafelen 16 bladz. in gr. octavo.

Met eene tweede uitgave der Verzameling van Historische en Politike Tractaaten, door den Historieschryver Wagenaar, geduurende de vroegere onlusten met de Engelschen, nopens onze Scheepsvaart, geschreeven; en die, met betrekking tot de tegenwoordigen, nog wel eene herhaalde leezing verdienen; heeft men 'er bygevoegd^(†), dit bovenopgenoemde kleine Geschrift van dien oplettenden Schryver; dat in een ander opzigt zyne nuttigheid heeft.

Men was naamlyk oudtyds, zo lang de Roomsche Kerkgebruiken een genoegzaam algemeenen invloed hadden, bykans aan alle Hoven, en zo ook hier te Lande, mitsgaders in de nabuurige Gewesten, meermaals gewoon, de Charters, Brieven enz. te dagtekenen, naar de vaste of ook wel verschietende Feestdagen, als mede naar de benoeming der Zondagen en dergelyken, in den Kerkdienst gebruiklyk. Zo lang die soort van telling, en benoeming der dagen, met de daar op gevestigde dagtekening, (zelfs ook in gemeene handelingen,) in een heerschend gebruik ware, was die manier van tekening over-

(†) Men heeft dit Stukje hierby gevoegd, om het dus by de andere Werken van den geagten Wagenaar te bewaaren. Ook is het op zichzelve te bekomen.

[p. 28]

genoeg kennelyk onderscheidend. Dan zins zulks, vooral by de Protestanten, geheel in ongebruik geraakt zy, gaat die oude dagtekening met eenige moeilykheid gepaard; en 't vereischt niet zelden merkelyke oplettendheid, om daaromtrent niet mis te tasten. Zulks schynt den Heer Wagenaar, dit meermaals in 't naspooren van oude Papieren ondervindende, bewoogen te hebben, om naar een hulpmiddel om te zien, dat hem in deezen gemak kon baaren. Hier uit is vermoedelyk dit Geschrift ontstaan; 't welk daar toe ook van een weezenlyken dienst kan zyn.

Zyn Ed. heeft ten dien einde, in de eerste plaatze, in eene Alphabetische orde geschikt, eene lyst der benaamingen van de gewoonlyke vaste Feestdagen der Roomsche Kerke, met aanwyzinge van den tyd, op welken dezelven vallen. Eene volgende aantekening, met betrekking tot de verschietende Feestdagen, die zich naar den Paaschdag schikken, toont, hoe hy van oordeel ware, dat men zich, tot de hier toe vereischte berekening van den Paaschdag, best bediene van de regelen, door den Heer Huydecoper voorgesteld, in zyne uitgave der Rymkronyk van Melis Stoke, I D. bl. 331-345; en de zeer gemaklyke Tafels, by Du Cange in zyn Glossarium op het woord Annus. T.I.C. 467. Verder gewaagt hy van de verschillende benaamingen der Zondagen; en verleent ons, in een afzonderlyken Tafel, eene Lyst van dezelven. Hier by komen voorts de verschietende Feestdagen, met de benaaming der Zondagen, omtrent welken, en den bepaalden dag op welken, zy invallen; benevens de Quatertempers en derzelver vastgestelden tyd. Ten laatste tekent onze oplettende Schryver nog aan, dat men zomtyds dagtekeningen ontmoet, by welken het 'er op aankomt, om juist te bepaalen, op welken tyd der maand de aldaar genoemde dag invalt; en zyn Ed. voegt 'er twee Tafeltjes by, welken ter berekeninge daarvan dienen. - Uit deeze opgave kan men genoegzaam afneemen, dat dit Geschrift den Liefhebberen van oudheidkundige naspooringen, in zodanige gevallen, tot een gemaklyk hulpmiddel kan verstrekken, des het wel der moeite waardig ware, het zelve ten uitgebreider nutte het licht te doen zien.