|
| |
Herfstbespiegeling.
of
Samenspraak tusschen Philibert en Priscillus.
Welk een genoeglyke dag! wat heldere hemel! Geen wolkje verbergt het geringste deel van't azuuren uitspanzel! geen hevig blazende wind beroert de lucht! 'er heerscht eene lieflyke kalmte! de aengename Zefier dartelt alleen tusschen het zacht ruisschend geboomte! Hoe streelend kabbelen en murmelen de beekjes in deezen omtrek! Geene brandende zomerhitte ontgloeit den dampkring, en doet den wandelaer den avondstond verbeiden, om eene hartverkwikkende koelte te genieten! Thans zal elke stond my toelaten, om, zonder hindernisse, het Schouwtooneel der natuur te betreeden, en myne ziel met de verrukkelykste aendoeningen te vervullen!.... Maer wien zie ik van tusschen het geboomte my naderen? Zo myn oog niet faelt, is het myn vriend Priscillus, welken dees aenloklyke dag zal uitgenoodigd hebben, om zyne zucht tot het wandelen bot te vieren, en my met zyn bezoek te verëeren. Wees welkom, myn dierbare Priscillus! nimmer kon uwe tegenwoordigheid my meer geneugte verwekken; nooit zal onze wandeling
| |
| |
bekoorlyker geweest zyn, dan op deezen blydschap schenkenden dag.
Geduurende drie dagen heb ik myne zaken geschikt gehad, om my, op heden, herwaerds te kunnen begeeven. Zo dra my, deezen morgen, de slaep verliet, keek ik, met een nieuwsgierig en gretig oog, het bed uit naer de glazen van myn rustvertrek; zo ver ik bespeuren kon, was het gelaet des hemels onbeneveld. Met blydschap sprong ik uit myn bedde, opende een venster, en werd, dadelyk, door den zuiveren glans eener onbesloersde zonne, aengenaem getroffen. Vol vreugde haestte ik my om het ontbyt te neemen, ten einde van de vriendelyke aenbiedingen uwes Buurheers Licidas gebruik te maken, om, vroegtydig, met zyn rytuig, in deezen oord te weezen; het geen ik, hoe dikwerf ik anders, met het uiterste vermaek, al wandelende u heb komen verrassen, niet voegzaem van de hand kon wyzen. Zo gy derhalven niet reeds door eene wandeling eenigzins vermoeid zyt, en een weinig rust wenscht te neemen, zult ge my ten hoogsten verpligten, wanneer gy my, zonder toeven, in uwen vruchtbaren tuin geleid, ten einde ik aldaer, met verwonderinge, de milde Herfstschatten moge aenschouwen.
Ik kan uw verlangen voldoen, myn waerde Priscillus! Door eenige bezigheden die ik noodzaeklyk moest afdoen, ben ik verhinderd geworden, om, in den vroegen morgen, my tuin- en veldwaerds te begeeven. Even voor ik u ontdekte, was ik, met dat oogmerk, uitgegaen; en ik was hier naeuwlyks, toen ik het vermaek mogt hebben van u te aenschouwen. Wel aen dan; treeden wy naer mynen hof, waer gy thans uw oog, en, zo gy het begeert, uwen mond, op de keurigste vruchten kunt vergasten.
ô Hoe gaet myn hart open, geächte Philibert! Welken boom bezoek ik toch het eerste! Wat aengename blos is 'er op die geurige abrikoozen verspreid! Hoe bevallig laten zich, tusschen het loof van den daer naest bystaenden boom, die ruige perziken zien! Hoe weelig breid die wat verder afzynde wyngaerd zyne
| |
| |
frissche bladen uit! wat menigvuldige ranken bespeur ik al naderende, aen denzelven! welk een zacht en teder waes ligt 'er op die talryke en zware druiventrossen! hun heilzaem, lieflyk en hartversterkend vocht ontdekt zich door de heldere schillen! Myne tanden wateren! ik verbeeld my reeds hunne zeef te proeven! myn hart word al, by voorraed, verkwikt! Hoe buigt die appelboom zich onder den last zyner vrucht! hoe noodigt zy den aenschouwer om haer te plukken, en zynen lust te boeten! Zie die verleidende pruimen ons eens toelagchen! Daer verschuilt zich de verfrisschende meloen onder hare bladen! Overal, waer ik myne oogen wend, werd ik eenen ryken overvloed van allerleie smakelyke vruchten ontwaer, die ons, in den schralen en behoeftigen Winter, een gezond, overvloedig, en versterkend voedzel zullen verschaffen! Welk eene erkentenis is de Sterveling der Aertsgoedheid niet verschuldigd, die hem zulke overvloedige en voortreffelyke geschenken genadig mededeelt! Hoe moet hy in vervoeringe uitroepen:
Wat dank zal ik, ô God! uw' grooten naem bewyzen!
Hoe uwe onschatbre gunst naer heure waerde pryzen!
Gy, die ons alles schenkt, wat tot verkwikking strekt,
En den vernoegden geest tot edle blydschap wekt!
Het Schepslenheir doet ons uwe almagt klaer bemerken!
Gy stelt in 't gansch Heeläl, uw wys- noch goedheid perken!
Terwyl, by 't ruim genot, de ziel ten hemel zweeft,
En, in bespiegeling, steeds naer volmaektheid streeft!
De gouden zon doet nooit het kriekend oosten blaken,
Dat wy uw tedre zorg niet rykelyk mogen smaken!
En dees weldoende star daelt nooit in 't late West,
Dat gy uw vriendlyk oog op ons niet hebt gevest!
Wil, Opperzegenaer! ons altyd dan behoeden
Dat wy de ondankbaerheid in onzen boezem voeden!
Gewislyk, Priscillus! ligt deeze verpligting ten duursten op alle redelyke wezens; doch hoe weinig beantwoorden zy aen dezelve! Het is hun genoeg, als hunne zolders
| |
| |
en kelders dien schat slechts bezitten, en zy denzelven vervolgens op hunne tafels mogen zien verschynen, om daar mede hunne graegte te kunnen boeten. Zy gedenken dan niet, welk eene oneindige wysheid en goedheid de Schepper der Natuur, in deszelfs voortbrenging, zo wonderlyk heeft ten toon gespreid. Hoe hy, by de aenkomst der lente, de voedende sappen in overvloed uit de ontdooide aerde, door menigvuldige buizen, uit de wortelen, die dezelven opslurpen, in de boomen heeft omgevoerd; hoe hy, de boomen met bladen bekleedende, die bladen heeft doen strekken tot kleinzing en bereiding dier vochten, welken zich vervolgens wederom door de boomen, tot derzelver voeding, verspreiden; hoe hy al verder de boomen met de schoonste bloezems heeft doen pryken die zo onderscheiden van maekzel, gedaente en kleur zyn, dat zy elk in verrukkinge opgetoogen houden; hoe hy die bloesems door de bladen heeft doen beschermen en voeden, daer uit vruchten doen voortkomen, welke, door de stooving en koestering van 't zonnevuur, en geduurige aenvoering van sappen, tot die grootte en rypheid uitgedeegen en gekomen zyn als men dezelve op onze tasels zet, en wy, op het aengenaemste, mogen gebruiken. Dit alles zien de meeste menschen voorby. Welk eene beklaeglyke onverschilligheid of onkunde!
Hoe kan het anders zyn, ervaren Philibert! Het grootst getal der Maetschappy heeft nimmer gelegenheid gehad, om eenige kundigheid van de werkinge der natuur' te verkrygen. Veelen, door hunne bekrompene omstandigheden, of lastige beroepen, geen' lust, geene middelen, of geen' tyd hebbende, om dien aen het onderzoek derzelve te kunnen besteeden, staen, in dat opzichte, met het redeloos vee gelyk; 't welk de voortbrengzels der aerde nuttigt, zonder de Goddelyke almagt, wysheid en goedheid daer in te kunnen ontdekken. Ik beklaeg het lot der zodanigen. Wie weet, hoe veelen onder hen de grootste geschiktheid, den sterksten lust, de heetste drift zouden hebben, om zich op soortgelyke naspeuringen toe te leggen. Maer hoe zeer zyn dezulken te beschuldigen, die goederen en tyd in overvloed hebben; dien 't aen gene gelegenheid ontbreekt, om na te kunnen gaen, hoe de natuur in het groeiend Ryk werkzaem is? Zal ons, zeggen ze, door deeze
| |
| |
kennis, ééne vrucht daerom te beter smaken? Zullen wy, wanneer het een goed gewas is, iets van onze inzameling', om zulk eene onkunde, behoeven te derven? Wat gaen menschen, die zo denken, de Werken der Scheppinge aen? Zouden zy zo dwaes zyn van daer aen eenen tyd te koste te leggen, dien zy, hunnes agtens, vry vermaeklyker, en tot meerder eer, kunnen doorbrengen? Hoe zou men, in de gezelschappen, met hun lachen, wanneer zy maer van iets dergelyks durfden reppen! Wat zou men den neus over zulke waenwyze zotten optrekken!
Och! waren alle zodanige Persoonen Priscillussen! Hoe moeilyk uwe Bediening ook zy, en welk eenen uitgestrekten tyd gy aen 't waerneemen derzelve moet besteeden, zie ik dikwerf, met blydschap en verwondering, hoe gy echter, nu en dan, eenige uuren, door eene onvermoeide vlyt en vlugge vaerdigheid, weet uit te snipperen, om het Boek der Natuure in te zien, of u in andere nuttige en aengename weetenschappen en kunsten te verlustigen. De tyd tot het middagmael nadert; laten wy ons naer myne wooning begeeven; na het eindigen van 't zelve zullen wy, zo het u lust, vóór uw vertrek myne naestgelegen velden en akkers nog een weinig gaen bezoeken, waer uwe bespiegelende geest wederom nieuwe en ruime stof zal vinden, om aengenaem te kunnen speelemeien.
Gy hebt my eenen onverdienden lof toegezwaeid, edelaertige Philibert! Doch wat uwe uitnoodiging tot eene tweede wandeling betreft, ik neem dezelve gretig aen; en wel te meer, dewyl ik dezelve, in gezelschap van zulk een' onschatbaren en schranderen vriend, zal mogen doen.
l. stoppendaal p.z.
|
|
Auteursrechtvrij