Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

De buitenplaats.

Een Buitenplaats is, volgens myn denkbeeld, een Landverblyf, van het gewoel en geraas der wereld afgezonderd: dan veelen, die zulk soort van Huizen hebben, geraaken, mag ik my dus uitdrukken, in eene wereld van hun eigen maakzel, en houden een Buiten, tot zo lang zy hun eigen Huis in de Stad niet kunnen blyven bewoonen.

Een myner verre Bloedverwanten, die een druk koopbedryf om handen heeft, vindt zich verpligt, het grootste gedeelte van het Jaar, in de Stad te weezen. 't Is natuurlyk te denken, dat een Man, in die omstandigheden, zeer gaarne, nu en dan, een' dag voor zich zelven hebbe, ontheeven van stoorenissen der anders drukke bezigheden, om die uuren te slyten in eene aangenaame afzondering met zyn Gezin. Met dit inzigt heeft hy een Buitenplaats, niet verre van .......... gekoozen.

Dewyl Zondag de dag van myn Neef is, en hy my herhaalde keeren verzogt hadt by hem te komen eeten, besloot ik eens derwaards te gaan, enkel om te zien hoe hy voer, en het op zyn Buiten maakte. Ik vond de plaats zo als ik verwagt had. Het Huis, zeer net en gemaklyk gebouwd, stondt een weinig van den weg af; by 't zelve was een welaangelegde Hof, een Stal, en agter aan een stuk Lands, waar eenige Koeijen en Schaapen weidden. Alle deezen dingen waren fraai en zeer wenschlyk, gingen zy niet vergezeld van eenige zeer droevige gevolgen. De natuur van den handel myns Neefs brengt mede, dat hy met zeer veel Menschen te doen hebbe, die het zeer gemaklyk vinden, op Zondag, naa zyn Buiten te wandelen, of te ryden. Hy heeft ook bedden, om Vrienden te logeeren, die meest altoos van Saturdag tot Maandag

[p. 381]

bezet zyn: want zy vinden zo veel vermaaks in zyn gezelschap, dat zy alle gelegenheden, om by hem te weezen, zorgvuldig waarneemen: veelen hunner, schoon hy altoos 's Maandags 's morgens vertrekt, blyven 'er tot den anderen Maandag, enkel, zo zy zeggen, uit Vriendschap, en om Mevrouw gezelschap te houden. - En waarlyk, zy zouden, daar zy de streelende aangenaamheden eener frisse lugt kunnen inademen, op een zagt bed slaapen, en den overvloed van een welvoorziene tafel genieten, zeer tegen zich zelven moeten weezen, indien zy schielyk vertrokken van eene plaats, zo bekoorlyk, en in allen deele gemaklyk. Behalven dit, hebben zommigen deezer Vrienden Vrouwen, die, als zy uit het Kraambed komen, zich verheugen, met het jonge wicht de buitenlugt te mogen smaaken: andere, die zieklyke kinderen hebben, agten zich zeer gelukkig als zy elken morgen voor dezelve de vers gemolken melk mogen gebeuren. In deezervoege is het Buitenverblyf myns Neefs volkomen aangenaam voor zyne gelukkige Vrienden, die zich, om stryd, bevlytigen, daar het vette der aarde te vinden. Zy slyten 'er zeker zeer verlustigende dagen; doch, zo ik my verbeeld, tot groot nadeel van hunnen vriendelyken Gastheer.

Op den dag, toen ik myn Vriend ging bezoeken, vond ik de zydkamer vol Vrouwen en Kinderen, van verschillenden onderdom: voor de laatsten hadt de goede Huisvrouw bezorgd dat een tafel gedekt wierd een uur vóór den gewoonen eettyd, ‘ten einde zy niet mogten wagten tot dat zy al te hongerig waren’, gelyk een der bezorgde Moeders zeide, ‘want dat was om de maag te bederven’. Lekkere gebakjes waren voor de kleinste, gekookte spyzen voor de grootere, met eenig vleesch, gereed gemaakt; want zy waren te oud om zonder vleesch te leeven, en te jong om een plaats aan de groote tafel te hebben. Dit kleine gastpartytje aan zich zelve over laatende, ging ik den hof in, waar ik zes Heeren vond, zich op onderscheide wyzen vermaakende. Eenigen plukten de schoonste Bloemen, die myn Neef, met geen geringe kosten, hadt laaten planten; andere de fynste vrugten, eer zy nog ryp waren, en wierpen ze, dezelve geproefd hebbende, als of zy anderzins des niet verzekerd konden weezen, in den vyver. Aan den kant deezes vyvers zaten twee Heeren te hengelen, die hunne hengels den Tuinman gaven op te passen, toen zy geroepen wierden om te eeten: dit was een half uur laater dan gewoonlyk, dewyl myn Neef eenige zeer goede Vrienden wagtte, die wat ver afwoonden. Deeze Vrienden, niet op hun tyd passende, zaten wy aan, zonder dezelve. Juist zo als de tafel werd afgenomen kwam 'er een wagentje, en eenige Heeren te paard, met geweld aanstuiven. Dewyl het eeten nu koud geworden was, werd 'er last gegeeven, Vogels aan 't spit te steeken, Visch gereed te maaken, en myn Neef, deeze nieuwe bezending verklaarende, dat het eeten ras klaar zou zyn, toefde hun middelerwyl op keurlyken morgen

[p. 382]

wyn, tot verfrissing hunner vermoeide leden, - die smaakte wonderlyk, werd hoog gepneezen, en den Gastheer niet minder, als de beste Man in de wereld, die gaarne zyne Vrienden onthaalde, en niets agterhieldt, 't welk kon strekken om hun te vermaaken. Na alle deeze betuigingen schikten zy zich aan tafel, verslonden, want het mogt geen eeten genaamd worden, eene groote menigte spyze, die zy geenzins vergaten, ruim en ryklyk, met wyn door te spoelen. Eenigen begaven zich, van tafel opstaande, in den hof; anderen dronken, om zich te verkoelen, Koffy, Tee, enz. en namen, op dat de maag niet te zeer zou verslappen door deeze dranken, een afzettertje.

Dewyl ik het ruimste veld voor myne waarneemingen verkoos, volgde ik de Party, die in den Hof gegaan was. Ik vond, dat de Hengelaars den gevangen Visch by elkander gedaan hadden om ze mede te neemen, terwyl anderen vroege vrugten plukten, en in den zak staken. Elk hadt zyn deel in deezen algemeenen roof. De Paarden zelfs stonden niet ledig, zy vraten hooi, haver en boonen, met zo veel gretigheid als hunne Heeren de schotels en de vlessen geleegd hadden.

Welverzekerd, dat myn Neef, met geene mogelykheid, zulk eene kostbaare leevenswyze kon goed maaken, stond ik in bedenking, hoe ik hem zou verwittigen van zynen gevaarlyken stand, dien ik duidelyk voorzag, dat de deerlykste gevolgen zou naa zich sleepen, indien hy zyne verteering niet aanmerkelyk bekortte. Hier mede bezig zynde, kwam een oud Heer, die ik den geheelen dag in 't oog gehad had, vermids hy, met de grootste greetigheid, alles at en dronk, en nu zo even zyne zakken met eenige vrugten vulde, my op zyde schieten; zeggende: ‘Myn Heer, hier is een overvloed van goede dingen, - maar, in de daad - het fmert my - ik vrees dat het niet lang zal kunnen duuren; 't zal voor myn goeden Vriend onmogelyk weezen het zo uit te houden. - Misschien kan zyn inkomen het thans veelen: en zeker zyne winsten moeten groot zyn om in deezen trant open hof te houden.’ - ‘Waarlyk, myn Heer’, antwoordde ik, ‘het inkomen van een Koopman is nooit voor een ander op te maaken; doch dit weet elk, dat hy bloot staat voor schielyke en zwaare slagen.’ - ‘Ja, myn Heer’, hervatte hy, ja, gy spreekt ‘als een Man van verstand; en ik zeg dat onze Vriend zeer te berispen is, dat hy zulk eene menigte volks laat komen, om hem, gelyk men zegt, de ooren van 't hoofd te eeten.’ Ik vervolg le daar op: ‘Ik bid u, myn Heer, hoe kunt gy zo spreeken, en zo handelen? Gy, die uwen Vriend berispt over de verkeerdheid van zo veele heden aan te houden, maakt u zelven schuldig om hem te berooven. Het schaamt zich, dat een Heer van uwe jaaren zich derwyze aanstelt. - Geef de opgepakte Bloemen en Vrugten weder; gy hebt volmaakt de rol van een Roover gespeeld. Geef weder wat gy genomen hebt, gaa na huis, en zet nooit uwe voeten hier weder’.

[p. 383]

Dè Oude Heer stondt verzet dat ik zo ras en onverwagt de battery tegen hem siet losbranden; hy vertrok schielyk, doch zonder iets weder te geeven van het reeds schandelyk genomene.

Kort na myne wederkomst in de Stad, schreef ik een Brief aan myn Neef, welke ik hoop dat eene gewenschte uitwerking mag doen, en hem aanzetten om een nest Horzels van zyne Buitenplaats te weeren, en het tot een verblyf te maaken gelyk het behoort te weezen, daar hy zyne overschietende uuren met vermaak slyt, en eene geregelde Huishouding in agt neemt.