|
| |
Zomer-bespiegeling, of samenspraek tusschen Aristippus en Melander.
Wat verrukkelyke morgenstond! Hoe zacht, hoe lieflyk is 't gelaet des Hemels! Schoon het schittrendst licht van 't uitspanzel, die bron van vreugd en leven, het glansryk hoofd nog niet ter kimme heeft uitgestoken, vertoonen zich echter alle voorwerpen ten duidelyksten aen myn gezicht. De voorbode van den dag, de bloozende Auroor, heeft over alles een' tederen gloed verspreid. Wat bly geschal verheft zich uit alle de omliggende streeken! Het geluid van allerleie vogelen en dieren vervult de lucht met een aenhoudend geschater. Welke hartverkwikkende geuren streelen mynen gretigen reuk! Hoe word myn alöm weidend oog door de versterkendste, de schoonste, de betoverendste kleuren getroffen! Myne ziel baed geheel in weelde! - Maer zacht! Het Oosten begint te gloeien! Wel dra zal de Zon te voorschyn treeden! Myn hoezem hygt van verlangen naer haere komst! Daer zie ik reeds een gedeelte van haere schyf! Daer vertoont zy zich in alle haere heerlykheid! Wees welkom weldaedige Star! Pronkstuk van den grooten, almagtigen, wyzen en goeden Maeker der natuur! Oirsprong van al het aengenaeme en wenschelyke, dat uw Vormer ons geringe en nietige Schepzelen op deeze aerde doet genieten! Hoe beginnen de dampen door haere pas geschootene straelen naer boven te stygen! Hoe word een gedeelte der zelven, door de koude der lucht, gestold, tot paer en gevormd, die op boomen, kruiden en bloemen neder zygen! Wat betoverende flikkering ontdek ik op alle gewassen! - Myne huivering verlaet my; eene genoeglyke warmte glyd door alle myne aders; myne zinnen worden opgewakkerd; ik ben niet die ik was, toen ik, voor een
| |
| |
half uur, het vaekrig dons verliet. - Maer! wie nadert my daer met deftige en langzaeme schreden? Hoe waert zyn gezicht aen alle zyden! Dees lagchende morgen schynt zyn' geest ook gansch te hebben ingenomen. Ik zie reeds wie hy is, de deugdzaeme, de kundige Melander, myn naeste Buurheer, hy heeft my ook al ontdekt; dat ik hem begroet en myne achting betuige. Wat verheug ik my, Heer Melaader, u in dit verfrisschend uur hier te ontmoeten, en u deelgenoot van myn geluk te maeken.
Eén zelfde reden heeft ons mogelyk zo vroeg het leger doen veil eten; de beschouwing namelyk van eenen schoonen morgen, en het verryzen der Zonne. Het genoegen zweest op uw wezen: my dunkt, dat het landleven u gevalt, niet tegenstaende gy, zo veele Jaeren, aen het Stadsgewoel gewoon zyt
Zou het landleven my niet gevallen? Kan 'er, voor een verstandig en leergierig sterveling, eene heuchlyker levenswyze uitgedacht worden? Het schouwtooneel der natuur' word daeglyks voor hem geöpend; hy mag, in dien betoveren 'en beemd, zynen graegen lust boeten; by elk onderzoek nieuwe en nuttige kundigheden verkrygen; zyn hart met de ede ste gevoelenswervullen; yder oogenblik stof vinden, om, verrukt en verbaesd, den oneindigen Schepper te looven; zyne kragten en gezondheid vermeerderen door het inademen eener zuivere en balsemachtige lucht, door het neemen eener versterkende beweginge, zo in t wandelen, als 't bearbeiden van zynen tuin. Nimmer, Heer Melander, nimmer had ik gedacht, dat het veld zo veele zaligheden opleverde, als ik thans smaek.
Weinigen zyn 'er, waerde Aristippus, die het landleven op zulk eenen regten prys weeten te stellen. Wanneer de lieve Lente, met bloemkransen gehuld, a's eene Jonge, bevallige en keurig opgetooide bruid, het ontlooken aerdlyk vriendelyk heeft toegelonkt, haesten zich de Aenzienlyken, de Ryken, wel elk om 't eerst, om de rookerige steden te verlae en, en hunne lusthuizen te betrekken; doch veeltyds meel uit gewoonte en mode, dan om aldaer een leven te leiden, dat ve re verkiesbaer is boven het stedelyk gedruisch; en hen zou kunnen verpoozen van die lastige en drokke Ampts-en beroeps-bezigheden, welke hen, in de stad, den ganschen dag bestormden; en, zo de zucht tot kundigheden, en wel voornam lyk tot het onderzoek der natuur, hunnen boezem ontgloeide, hun ruimen tyd zou laeten om dien heeten trek te voldoen. Doch, helaes! by veelen is het slechts eene verandering van wooninge, waer de zelfde dwang, de zelfde pligtplegingen stand grypen, als die in hunne stedelyke gezelschappen, het oppermagtig gebied voerden: de zelfde kluisters boeien de steeds geprangde zielen. Zy vinden de kalmte niet, welke zy zich verbeeld hadden daer te zullen aentreffen; het kan voor hun geen landleven genoemd worden.
| |
| |
Daer het de goe gunstige Voorzienigheid behaegd heeft my, in den loop van dertig Jaeren, zodanig te zegenen, dat ik mynen koophandel, die my weinig rust gunde, aen een' myner zoonen heb kunnen opdraegen om myne overige levensdagen in deeze aengenaeme landsdouwe te eindigen; wensch ik van die vrye stonden een zodanig gebruik te maeken, als ik my altoos heb ten doel gesteld, en 't welk ook uwe uuren geachte Heer Melander, in de onschuldigste, de nuttigste en streelendste geneugten, reeds den tyd van drie Jaeren in dit lieflyk oord heeft doen henen rollen. Welk onderscheid toch tusschen de denk- en handelwyze der meeste stervelingen.
Een treffend onderscheid voorzeker. Dit heb ik in de Maetschappye altoos opgemerkt, dat lie en, die, terwyl zy hunne beroepsbez gheden nog by de hand hebben, hunne uuren van ruste jammerlyk doorbrengen met de tyd verslindende kae t, logge vadzigheid of lanterfanten, in stede van die tot het opdoen van nuttige en aengenaeme kundigheden aen te leggen, gemeenlyk de ellendigste voorwerpen zyn, wanneer zy, door ruime winsten, een gedeelte van hun leven beroepeloos kunnen slyten: waer zy ook hun verblyf houden, in de stad of op 't land. Elk oogenblik is hun een last; 's morgens haeken zy naer den middag; de middag doet ben om den avond wenschen; en die wederom hen den stillen nacht met ongeduld verbeiden, om, ware het moogelyk, door den kwelling verdryvenden slaep, een bedwelmden troost te genieten. Bevinden zich niet, hier en daer, lieden van aenzien in de zelsde omstandigheid? Moesten zy, op hunne buitenwooningen, hunne staetige dinés, die hen tot den avond bezig houden, en daer na de kaert, welke hen tot het soupé geleid, derven, het land zou hun dra walgen; hunne sierlyke lusthuizen werden rasch verlaeten. Gelukkige stervelingen, die, by eene vrolyke, gulhartige, losse en ongedwongene verkeering op het land, met lieden van kunde en smaek, de genoeglykste afwisseling van bezigheid, stille en eenzaeme bespiegeling', en aengenaemen en nuttigen omgang genieten!
Hoe veelen die, met zwoegen en slaeven van den vroegsten morgen tot den laeten avond, naeuwlyks hun bestaen kunnen winnen, en echter eene zucht tot onderzoek voeden, wenschen niet het geringste gedeelte van den onschatbaeren tyd, welke door de evengenoemden zo schandelyk verkwist werd, daer toe te mogen kunnen besteeden. Welk eene heuchlyke Maetschappy! welk eene bevalligste verkeering, zo ieder, die tyd, ook lust, had om kundigheden op te doen.
Zou ik, schrandere Heer Melan 'er, die, schoon thans ampteloos, voor drie Jaeren verre boven my in staet verheeven waert, my met uwe dierbaere vriendschap en verkeering mogen vleien?
| |
| |
Wat heilryk gezelschap zou zou dit voor my weezen! Hou zouden wy samen opze tuinen, onze beemden, onze bosschaedjen doorwandelen! Het oog der wyshegeerte zou ons in bloemen; planten, gewassen, boomen, en allerlei soorten van dieren, wonderen doen opmerken; gy zoud my in alles voorlichten. By elke beschouwing zouden de aengenaemste gesprekken, en uwe kundige verklaeringen, ons tot den grooten Bouwheer van 't Heeläl opleiden, en onze dankbaere tongen zyne deugden en volmaektheden roemen en verheerlyken. In onze huizen beslooten, zou ons onderzoek daer door niet gestremd worden, maar uwe uitmuntende, en myne geringe boekery, zouden ons de keurigste letterbloemen aenbieden, om onzen graegen lust te kunnen boeten.
Geene vriendschap is my waerder, dan die op deugd en kunde gegrond is; de uwe zal my des ten hoogsten aengenaem weezen. Op hoofsche pligtplegingen ben ik niet gesteld; myne deur, myn hart zal, ten allen tyde, voor u openstaen. Laeten wy, zo veel andere wettige beletzels ons zulks niet verhinderen, ons dikwerf bezoeken; myn geluk, zo wel als uw genoegen, zullen daer door dagelyks vermeerderd worden! En dewyl thans de stond daer is, dat myn gezin zich aen het onthyt zal begeeven, en my verbeiden, moet ik, hoewel ongaern, u verlaeten, na u allen geneugten op deezen bekoorlyken dag van harte te hebben toegewenscht.
Gy stort in myne ziel de zuiverste blydschap, hooggeschatte Heer Melander. By myne te rug komst zullen myne huisgenooten het genoegen uit myn gelaet zien blinken, terwyl ik hen van de streelendste ontmoetinge deelgenooten maek.
l. stoppendaal p.z.
|
|
Auteursrechtvrij