Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

Beschryving van een geneesmiddel, 't welk, in Siberie, tegens de jigp en zinkingen, gebruikt wordt.

(Medic. & Philos. Comment. Vol. V. p. 4.)

De Heer guthrie, de Geneeskunde oefenende te Petersburg, geeft 't volgende verhaal, in een Brief aan den Heer duncan, M. Dr. te Edenburg, aangaande een Geneesmiddel, 't welk, in Siberie, tegens Jigtige en Zinkingagtige aandoeningen, gebruikt wordt. ‘Ik neem de vryheid, u een verhaal mede te deelen van een Plant, die men, langen tyd, in Siberie, voor verscheide Ziekten gebruikt heeft, voornaamentlyk, met zeer goed gevolg, in Jigtige aandoeningen, als ook in gevallen van Zinkingen (rheumatismi). Ik zend u tevens een kleine zak, waarin de gedroogde Plant, om deszelfs kragten ook in uw Werelddeel te beproeven. - 't Is de Rhododendron Chrysanthemum, nova Species, behoorende onder de Classis van de Decandria, 't eerst ontdekt door myn geleerden Vriend, den Hoogleeraar pallas,

[p. 204]

in zyne reize door Siberie. Deeze Alpische Heester groeit digt aan de toppen van de hooge gebergten, Sajanes genaamd, in de nabyheid van de Rivier Jenisa, in Siberie, en wordt 't meest gevonden op de kanten van de met sneeuw gedekte toppen, boven 't gedeelte, dat vrugtbaar is in boomen. - Wanneer de Inwoonders van 't genoemde land hier van gebruik maaken in Iigtige en Zinkingagtige ongemakken, neemen ze, ten naasten by, twee dragmen van de gedroogde Plant, met steelen en bladen, op negen of tien Oneen kookend water, en doen dezelve in een aarden pot, van boven met leem digt gemaakt; welke ze, geduurende één nagt, in de oven plaatsen. Dit aftreksel, 't welk niet mag kooken, drinkt de Lyder, den volgenden morgen, in één gifte, 't Verwekt een gevoel van hitte, te gelyk met een soort van bedwelming, (intoxication) gelykende naar de werking van geestige dranken: hierby heeft plaats een zonderling soort van onaangenaame aandoening in de aangedaane deelen, vergezeld met een soort van krieveling (vermiculatio,) welke insgelyks bepaald is tot de aangedaane deelen. 't Wordt den Lyde niet toegelaaten, den dorst, welk dit Geneesmiddel veroorzaakt, te lesschen; dewyl alle vogten, inzonderheid koud water, braakingen te weeg brengen, die de kragten van 't specifyke middel verminderen. Binnen weinige uuren verdwynen egter de onaangenaame aandoeningen, door dit middel veroorzaakt, gemeenlyk met twee of drie stoelgangen. De Lyder vindt dan zichzelven zeer verligt van zyn ongemak, en 't is zeldzaam dat de Lyder in de noodzaaklykheid is, van dit middel boven de twee of drie maalen te herhaalen tot de bewerking van een volkoomene geneezing. - De Inwoonders van Siberie noemen deeze Plant Chei, of Thee, om dat ze 'er in 't gemeen een slap aftreksel van drinken, zo als wy doen van de Chineesche Plant van dien naam. Dit gebruik toont, dat de Plant, in een kleine hoeveelheid gebruikt, niet schadelyk is. - De Hoogleeraar pallas deelt my mede, dat hy, eenigen tyd geleeden, een gedeelte van deeze gedroogde Plant gezonden heeft aan den Hoogleeraar koelpin, te Stetin. Hy heeft my een brief van dien Heer getoond, waarin hy meldt dat hy dezelve met goed gevolg in verscheide gevallen gegeeven heeft, inzonderheid in 't geen hy noemt de Ar-

[p. 205]

thritica Venerea, met een tophus Arthriticus aan de hand, 't zelve bewerkte een volkoomene geneezing. - Men moet in aanmerking neemen, dat de gifte, welke deeze harde Siberiërs gebruiken, die tevens de gewoonte hebben t zelve als Thee te drinken, voor onze Landsgenooten, naar alle waarschynlykheid, te sterk zoude zyn dog 't is een Geneesmiddel, 't welk wy voorzeker met veiligheid mogen geeven, beginnende met kleine giften. De nutte liefderyke instelling, waarover gy de bestiering hebt, schynt my toe u genoegzaame gelegenheid te zullen verschaffen, om deszelfs kragten te beproeven’.