Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

Middel om het noorderlicht in eene donkere kamer na te bootzen. Uitgedagt door den Heer Samuel de Triewald, Raadsheer van zyne Zweedsche Majesteit.

(Overgenomen uit de Analecta Transalpina.)

Laat, in eene donkere Kamer, een zonnestraal komen, door een gat van een duiml overkruis: ontvang dien op een prisma, horizontaal geplaatst, derwyze dat dezelve de kanten raakt van een glas, 't welk beneden de gedaante van een omgekeerde kegel heeft. Dit moet men eerst met brandewyn vullen, en omtrent anderhalve voet van de prisma plaatzen. Maak, vervolgens, dat de gekleurde straal, die evenwydig loopt met de oppervlakte van den brandewyn, en die denzelven raakt, ontvangen worde op een zeer wit kleed, van omtrent vyf voeten in 't vierkant, en gy zult als dan, op dat doek, de nauwkeurigste vertooning hebben van het Noorderlicht. Gy zult dezelfde beweeginge, dezelfde chudding in de luchtstraalen zien als zich aan den hemel, by 't

[p. 160]

Noorderlicht, vertoonen. De lichtstraalen, als zo veele weerlichten uitgeschooten, en zich vervolgens, op duizenderlei wyzen verspreidende in de wolken van onderscheide kleuren, zullen uwe oogen treffen; dit is het uitwerkzel der dampen, die uit den brandewyn opstygen, eenigzins warm geworden door de zonnestraalen.

De oorzaak van de vertooning en van de veranderingen dier lichtstraalen, in deeze afbeelding van het Noorderlicht, moet toegeschreeven worden aan de meerdere of mindere warmte der zonnestraalen, die eene min of meer merkbaare uitwaasseming der vlugste deelen van den Brandewyn te wege brengen, als mede aan de ongeregelde beweeging der straalon tot ons van de zon komende. Men kan hier uit afneemen, dat deeze vertooning verscheide uuren kan aanhouden, dat ze elke minuut verandert, en noit verveelt. Men mag tevens, aanmerken, dat deeze Proeve een der vermaaklykste is, die in eene donkere kamer kunnen genomen worden; doch moet te gelyk toestemmen dat dezelve niets doet om de waare natuur des Noorderlichts te verklaaren.