Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

Proeven, voor Nederlands Tonneel. Tweede Druk, nagezien en vermeerderd door Jr. O.Z. van Haren, Fries Edelman, enz. Te Zwol, by S. Clement en Zoon, F. Clement. 1779. In gr. 8vo.

Van dit Werkje is by de eerste Uitgave in ons Maandwerk verslag gedaan, en wy zouden er thands geen gewag van maken, ware 't niet, dat hetzelve in dezen Druk vermeerderd is met Pietje en Agnietje, of de Doos van Pandora: Tonneelspel, ter gelegenheid van de Derde Eeuw van de Unie van Utrecht: Een stukje, Toneelspel in naam; doch 't welk men kan aanmerken gelyk een samenstel van Gesprekken, niet dan door gemeenschap van onderwerp verbonden; in den trant van den geestigen Luciaan. De Edele Schryver stelt in deze Samenspraken de oirsprongklyke eenvoudigheid en onschuld dier Poëtische tyden voor, toen de Rechtvaardigheid en Goede trouw onder heel 't menschdom heerschten: dén oirsprong der ongeregelde driften en ondeugden, ziekten en kwalen, uit de noodlottige doos, 't bezielde beeld van Prometheus ten geschenke gegeven: den hier uit voortvloeienden oirsprong der heerschappyen, oorlogen, enz. Verder, de eerste zuiverheid van zeden in een klein moerassig hoekje lands bewaard: de matigheid, nyverheid, behulpzaamheid, gastvryheid, Godsdienstigheid, en gerustheid, in dezen afgelegenen wyk beoefend en bewaard: den oirsprong des koophandels, en de grondlegging van het gezegend Nederland. Dit wordt op eene natuurlyke, levendige, en geval-

[p. 600]

lige wyze in onrym uitgevoerd: draagt blyken van een schrander vernuft: boezemt een zucht voor deugd en goede zeden in: en verdient dus eene algemeene aanpryzing. - Eenige weinige zangen, daar in gevlochten, zyn in vaerzen: dus is ook de aanhef bestaande in de bezieling van Pandora; benevens het slot, bevattende eene voorspelling van den aanstaanden bloei en grootheid van Nederland, uit soberheid, vlyt, eerlykheid, vrede en vryheid; gevolgd van eene opwekking om de Eenvoudigheid en Goede trouw hier op nieuws te vestigen, en die drift, die de oirzaak aller onheilen geweest is, door haar tot de Wetenschappen en waare Wysgeerte aan te wenden, tot ons geluk te doen strekken. - Men weet, hoe weinig geschiktheid Jonkheer Onne Zwier van Haren voor de versificatie hebbe: de styfheid en gedwongenheid, die altoos in zyne Dichtstukken heerscht, is ook hier in opmerkelyk. Wy durven echter verzekeren dat dezen niet alleen onder zyn beste vaerzen te stellen zyn; maar zelfs redelyk vloeiend en welluidend: mits menze naar den aart van dien tongval en woordschikking beoordeele, aan welke onze Schryver zich met anderen zyner Landgenoten verbindt. Een Lezer, gewoon aan de spreeken schryfwyze in Friesland en Groningen gebruiklyk, zal hier, vertrouwen we, geenszins die hardheid vinden, door welke onze Hollandsche ooren beledigd worden.