Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

Verhandelingen over de vier laatste dingen, Dood, Oordeel, Heemel en Hel. Door W. Bates, Dr. der H. Godgel. Uit het Engelsch vertaald, door E. Nooteboom. Eerste Stuk. Te Utrecht by A.v. Paddenburg, en te Amsterdam by J. Wessing Wz. 1779. Behalven het Voorwerk 258 bladz. In gr. octavo.

Van de vier bovengemelde gewigtige Stukken, worden de twee eersten, naemlyk de Dood en het Oordeel, in dit gedeelte dezes Werks afgehandeld. De Eerwaerde Bates ontvouwt deze onderwerpen, in welker overweging ieder mensch het hoogste belang heeft, en wel-

[p. 524]

ker aendenken hem ter sterker spoore tot een Godzaligen wandel verstrekt, op ene leerzame wyze, die tevens by uitstek wel geschikt is, om den Lezer een regt gebruik van deze kundigheden te leeren maken.

Ter behandelinge van het eerste onderwerp, den Dood, legt hy ten grondslage de woorden Heb. II. 15, die hy beknoptlyk opheldert, en naer welker inhoud hy staen blyft, op het aldaer ter nedergestelde zalige voorregt der geloovigen; te weten: Dat Jesus Christus zyn volk bevryd van de slaafsche pynigende vreeze des doods. - Zulks doet hem, 1. overwegen het bericht, dat de Heilige Schrift geeft, hoe de dood in de weereld gekomen is: 2. toonen wat de vreeze des doods insluit, en de dienstbaerheid, die daervan een gevolg is: 3. hoe de dood van Christus ons van de slaverny van die vreeze ontlast: en 4. wie deelgenooten van dat zalige voorregt zyn. Hieraen hecht hy dan voorts het toepasselyk gebruik dezer Leere; die ons ten krachtigste opwekt, ter overweginge onzer duure verplichtinge aen onzen heerlyken Verlosser; en ons noopt om het 'er bovenal op toe te leggen, om onze zielen te bevryden van ene regtmatige vreeze voor den dood, en ons te bevestigen in de zalige gerustheid, dat de dood ons niet ontrusten kan; waertoe onze Leeraer een ieder de heilzaemste raedgevingen voorstelt. Ten laetste besluit zyn Eerwaerde deze eerste Verhandeling met ene opwekking der Heiligen, om met die kloekmoedigheid en blymoedigheid te sterven, welke een geloovigen belyder van het Euangelie betaemt. - Hy moet zich gewillig aen 't Godlyk welbehagen onderwerpen, met opzicht tot de middelen, de wyze en den tyd des doods. - Hy behoort den dood niet alleen met lydzaemheid af te wachten, maer ook ernstig te begeren, om met Christus te zyn. - En eindelyk hy moet met dankzegging en vreugde sterven. ‘Jesus Christus heeft God verzoend, den Satan verbryzeld, en den Dood overwonnen: de laatste dag van 't leeven eens Geloovigen Godvruchtigen is de eerste van zyne heerlykheid’.

Op ene dergelyke wyze behandelt de Eerwaerde Bates het tweede Stuk, of de leer van het Eeuwig oordeel. By de overweging van 't voorstel Hand. XVII. 31, deelt hy eerst enige voorafgaende aenmerkingen mede. - God is de algemene Alleenheerscher van de waereld, en heeft

[p. 525]

het oppergezag om redelyke Schepzelen, boven hunnen wil en toestemming, te regeren. - Tot zyne heerschappy behoort het geven van wetten, zyne onderdanen naer dezelven te bestieren, en hen, wegens hunne gehoorzaemheid aen, of overtreding van zyne geboden, volstrekt te oordeelen. - Hiertoe maken hem zyne eigenschappen, zyne wysheid, heiligheid, rechtvaerdigheid en almagt bevoegd en allerwaerdigst. - Om dat het menschen zyn, die geoordeeld zullen worden, en dat over dingen, die in het lichaem geschied zyn, zo heeft hy wyslyk bepaeld, dat het laetste oordeel uitgevoerd zal worden, door een zigtbaren Persoon, en wel door Jesus Christus. - Dit oordeel zal geschieden op een daertoe bepaelden, doch den Menschen en Engelen onbekenden tyd. - En de opstanding van Jesus Christus is het allerovertuigendst en nadruklykst bewys, van de waerheid van dat leerstuk, dat hy de waereld oordeelen zal.

Zyn Eerwaerde, dit kortlyk afgehandeld hebbende, gaet daerop over; om breeder te bewyzen, dat God de weereld zal oordeelen, in gerechtigheid door Jesus Christus; en toont onderscheidenlyk aen, dat de regtvaerdigheid van Gods gerigtshandelingen, ten duidelykste, blykt, by de overweging dezer drie dingen. 1. De billykheid van zyne wet, den regel, naer welken het groote en laetste oordeel gehouden zal worden. 2. Het bewys van daden en zaken, die 'er te berde gebragt zullen worden, als de reden van het oordeel. En 3. De onpartydigheid van het vonnis. - Het toepasselyk gebruik dezer Leere, door zyn Eerwaerden, eindelyk, ten ernstigste aengedrongen, komt voornaemlyk hier op uit. Men behoort te staen naer versterking in 't geloof, aengaende dit groot en nuttig leerstuk, en 't zelve, door gezette en geduurige overdenkingen op zichzelven toe te passen. - Deszelfs overdenking is by uitnemendheid geschikt, om de handelingen van Gods Voorzienigheid, en de eer zyner regeringe over deze waereld, tegen de beschuldiging van onregtvaerdigheid te verdeedigen; en dient byzonderlyk tot vertroosting der Heiligen in tegenheden. - Het overtuigd geloof dezer hoofdwaerheid is het krachtigste middel ter beteugelinge van verborgen zonden, mitsgaders om ons te wapenen tegen alle vleeschlyke verzoekingen. - Wyders dient

[p. 526]

de overweging, dat Jesus ons zal oordeelen, zyn volk tot een sterker troost, maer den Godloozen tot groote verschrikking. - En eindelyk, wy behooren de overdenking van het laetste oordeel alleszins te gebruiken, tot ene allerkrachtigste beweegreden, ter onzer voorbereidinge voor het zelve; waertoe ons de Eerwaerde Bates verscheide nutte onderrichtingen aen de hand geeft; tot welker in agtneming hy den Lezer ten besluite nadruklyk opleid.