Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

Lykrede ter gedachtenis van den Wel Eerw. en zeer Gel. Heer L. Reeder, in zyn leeven Leeraar der Evang. Luth. Gem. te Culenborg, en, voor zyn overlyden, beroepen te Amsterdam; door J.D. Deiman, Leeraar der Euang. Luth. Gem. te Utrecht, en des Overledenens beroepen Opvolger te Amsterdam. Te Utrecht, by B. Wild, 1779. In quarte 44 bladz.

Merendeels verdienen de Lykredenen slechts ene algemene melding; dan van dit gewoone slag van Lykredenen mag deze van den Eerwaerden Deiman, ter gedachtenisse van den Eerwaerden Reeder, met het hoogste regt uitgezonderd worden: als ene wel uitgewerkte Redenvoering, die op zichzelve der lezinge wel waerdig is. Het hoofdoogmerk des Leeraers is, zynen Toehoorderen aen te bevelen, de noodige Bescheidenheid in het oordeelen over afgestorvene personen, als een plicht, welken beiden Rede en Chris-

[p. 222]

tendom ons sterk aanpryzen en gebieden. Dit doet hem, na een beknopt voorstel van den inhoud der Apostolische vermaninge, Rom. XIV. 4, en derzelver aendrang in 't algemeen, ter zake treden. Ter ontvouwinge van den bedoelden plicht toont hy, dat deze Bescheidenheid ons duidelyk de volgende algemene regels voorschryft: ‘1. Over afgestorvene Personen in 't geheel niet te oordeelen, ten zy wy dezelven genoegzaam gekend, en tevens verstands genoeg hebben, om over hen te kunnen oordeelen. 2. Over niets verder te oordeelen, dan wat eenigzins voor onze regtbank getrokken kan worden. En 4. in alle gevallen, waarin wy meenen te mogen en moeten oordeelen, altoos zo omzigtig te zyn, dat wy noch de Waarheid noch der Liefde te kort doen.’ Zyn Eerwaerde breid deze regels, met veel naeuwkeurigheid, onderscheidenlyk uit, met invlechtinge van etlyke aenmerkingen over, of bestraffinge van verscheiden byzonderheden daertoe betrekkelyk of daer tegen aenloopende; waerin de Lykredenen naer den gewoonen slenter ook hun aendeel hebben. Den plicht hier mede ontvouwd zynde, dringt hy voorts deszelfs ernstige betrachting ten bondigste aen; en gaet daer op over tot dat gedeelte zyner Leerreden, 't welk bepaeldlyk geschikt is, ter plechtige gedachtenisse aen den overleden Leeraer; waerin hy de voorheen ontvouwde regels der Bescheidenheid, in 't oordeelen over afgestorven personen, zeer wel in acht neemt. Ten laetste schikt onze Leeraer die gedachtenis ten toepasselyken gebruike; en daer het onverwacht en spoedig sterfgeval van den Eerwaerden Reeder in dezen bovenal opmerkzaem was^(*), is de toepassing ook inzonderheid hier naer ingericht. Na ene voorafgaende aenmerking over het verkeerde en rechte gebruik van de bedenking des doods, en dus wel byzonder over het leerzame van het afsterven van den Eerwaerden Reeder in 't algemeen; bepaelt hy zich tot den

(*) Zyn Eerwaerde naemlyk had Zondag, den 10 van Louwmaand dezes jaers, nog tweemael gepredikt, en Maendag zyne beroeping te Amsterdem aengenomen; ook was hy Dingsdag, zo veel men weet, gezond en wel opgestaen, - en werd dienzelfden dag, nog in den Ogtendstond, tusschen 10 en 11 uur, door een schielyk toeval, plotselyk, uit deze sterflykheid weg gerukt.

[p. 223]

indruk, die zulk een haestige en onverwagte dood op de levenden moet maken. Het ontroerende hier van wraekt zyn Eerwaerde niet in alle deelen, maer hy scherpt zynen Toehoorderen tevens in, dat zy 't 'er meer op moeten toeleggen, om het vreeselyke van dat denkbeeld te overwinnen, en 'er zo over te denken, dat zy daer door in hunne gemoedsrust niet gestoord worden. Het komt 'er, gelyk hy met korte woorden toont, niet op aen, dat wy het akelige denkbeeld des doods altyd voor den geest hebben; maer de groote zaek is hier, dat wy, door een voorzichtig en Christelyk levensgedrag, toonen, dat wy in ons harte waerlyk overtuigd zyn van de onzekerheid onzes levens. Dit doende zal de onzekerheid des doods ons niet ontrusten, en wy zullen, door Gods genade, altoos geschikt zyn, om wel en zalig te sterven.