Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

Aanmerkingen over de Verklaaring der Unie van Utrecht, van Mr. P. Paulus, in drie Brieven, door E.M.J. in gr. octavo 126 bladz.

Toen wy van het beroemde Werk van den Heer en Mr. paulus, over de Unie van Utrecht, verslag gedaan hebben, gaven wy niet duister te kennen, dat het van veel nut zyn zoude, als iemand, omtrent zommige punten met dezen Schryver niet instemmende, goedvondt zyne gedagten deswegens, op eene bedaarde en leerzaame wyze, aan het publicq mede te deelen; en langs deezen weg, dezelfde zaak uit verscheiden' oogpunten ziende, in veele opzigten over ons Staatsregt des te grondiger te leeren oordeelen. 't Kwam ons zelfs ter dier tyd voor, dat verscheiden poincten op tweederlei wyze konden worden uitgelegd, of dat ze ten minsten wel verdienden van beide zyden oplettend beschouwd te worden. Vooral, naardien wy met den Schryver dezer Aanmerkingen erkennen moeten, dat de Heer en Mr. paulus, door zynen ongedwongen en aangenaamen schryfstyl, ons niet zelden zoodanig wegvoert, dat men schier in zyne begrippen heeft toegestemd, alvoorens men zig den tyd gegund hebbe, om dezelven met naauwgezetheid te overdenken. - Eene aanmerking, welken wy egter geenzins maaken, om daarmede den Heere paulus in 't minste te betigten; maar alleen, om onze Leezers de nuttigheid en noodzaaklykheid, van het leezen

[p. 203]

en nagaan van aanmerkingen, welke met zulk een oogmerk, als wy zoo aanstonds zeiden, schynen gemaakt te zyn, onder 't oog te brengen.

Na deeze inleiding zullen onze Leezers ligtlyk bemerken, hoe wy omtrent deeze drie Brieven, waarvan wy thans spreeken, en welken deeze aanmerkingen, over de Verklaaring der Unie van Utr. van den Heere en Mr. paulus behelzen, denken. 't Komt ons, namentlyk, voor, dat zy op zulk eene wyze geschreeven zyn, dat men dezelven alleszins met nut kan leezen, en 'er door in staat gesteld wordt, om over zommige zaaken van ons algemeen Staatsregt, uit een tweederlei oogpunt, te redeneeren; vooral, daar dezelve gaan over de aanmerkelykste quaestien, die in de Verklaaring der Unie van den Heer en Mr. paulus voorkomen. In den eersten Brief handelt onze Schryver, over de gronden, waarop de Militaire Jurisdictie, zoo in 't civile als crimineele, door den oordeelkundigen Verklaarder der Unie gebouwd was; en daar hy meent, dat dezelve, in beide deeze opzigten door den Heer en Mr. paulus te breed is uitgemeeten; geeft hy ons teffens op, hoedanig hy oordeelt, dat dezelve alleen wezen moet, en naar regten niet anders plaats kan hebben. Hy doet dit op eene wyze, waardoor deeze Brief inzonderheid, en vooral in onze dagen, overwaardig is, om geleezen te worden. Wy moeten egter hieromtrent gelooven, dat alle de gevolgen, welke deeze Schryver uit de woorden van den Heer en Mr. paulus trekt, 'er juist altyd even zeker uit voortvloeien. Veelen, inzonderheid nopens de Crimineele Jurisdictie, zal de Heer en Mr. paulus, als in zyne leer niet opgeslooten leggende, voorzeker zelfs wraaken. En de bekwaame Schryver deezer Aanmerkingen had de Stellingen van den Verklaarder der Unie somtyds niet moeten verwarren, met die van anderen, welke de Militaire Jurisdictie oneindig verder uitbreiden, dan door hem gedaan is.

In den tweeden Brief handelt onze Schryver over het geschil, op het negende Artykel der Unie by den Heer en Mr. paulus voorkomende; hoe verre de vryheid of verpligting der Bondge noten gaat in 't inwilligen der eens vastgestelde Quote. - De Heer en Mr. paulus beweert, gelyk bekend is, dat elke Provincie haare Quote zoo lang draagen moet, tot dat zy aantoone daar toe langer on-

[p. 204]

vermoogend te zyn. De Schryver deezer Aanmerkingen daarentegen is van gedagten, dat dit slegts zoo lang duuren moet, als de Quote van alle de Gewesten aan die van elkanderen geëvenredigd is. Dat eene Provincie, die in vermoogen toeneemt, zoo wel moet vermeerderd worden in haare Quote, als eene Provincie, die in vermogen afneemt, daarin moet verminderd worden. Iets, dat, onzes oordeels, niet geheel onredelyk is; en hier zoo wel wordt voorgesteld en aangedrongen, dat veelen onzen Schryver ligtlyk daarin zullen toevallen. Althans men is hierdoor volkomen in staat gesteld, om dit geschil, 't welk onze opmerking ten hoogste verdient, uit verschillende oogpunten te beschouwen. - Voor 't overige spreekt onze Schryver in den tweeden Brief ook nog, van dat gedeelte van het Zestiende Artykel der Unie, alwaar de Heer en Mr. paulus eenige gevallen opgeeft, waarin de Staaten Generaal, in geschillen tusschen twee of meer Provincien, zonder Compromis of delegatie der twistende partyen, zig gemengd hebben; beweerende, dat de Heer en Mr. paulus zig in die gevallen, welke hy tot bewys daarvan aanhaalt, merkelyk heeft bedrogen. Doch wy twyfelen sterk, of onze Schryver, in het tegenbewys daarvan, wel zoo gelukkig geslaagd zy, als in de behandeling der eerste quoestie, welke in deezen Brief voorkomt.

In den derden Brief wederlegt onze Schryver de gedagte van den Heer en Mr. paulus, op het Negentiende Artykel der Unie, in zyn onderzoek, of de Algemeene Staten kunnen kennis neemen van misdaaden, begaan in 't stuk van hun Ampt, door persoonen, wezende in eed of dienst van de Generaliteit: wanneer die persoonen zig bevinden op het Grondgebied van de byzondere Provincien.

Verder maakt hy ook nog eenige aanmerkingen op het geen, door den Heer en Mr. paulus, zoo op het negende als negentiende Artikel der Unie, omtrent het verminderen van onze Krygsmagt, gezegd is. En voorts wordt deeze derde of laatste Brief beslooten, met aanmerkingen over het geene de Heer en Mr. paulus, zoo in het tweede als derde Deel, nopens het beslissen van geschillen, over Oorlog, Bestand, Vrede of Contributien gezegd heeft. Doch hieromtrent komt het ons, na het beredeneerde door den Heer paulus nogmaals nagezien te hebben, voor, dat de Schryver deezer aanmerkingen

[p. 205]

den Heer en Mr. paulus deswegens iets doet zeggen, het geen zyn Ed. zelve zeer zorgvuldig heeft tegengesproken. Het beslissen van geschillen door den Heer Erfstadhouder; of onpartydige Regtsmannen, wordt, door den Verklaarder der Unie, met veel naauwkeurigheid bepaald, tot geschillen over de Quote in de gemeene lasten, zonder dat dit door hem tot Oorlog, Vrede of Contributien wordt uitgestrekt. Men leeze hem, om daar van overtuigd te zyn, met oplettendheid, ter zelfder plaatze, door den Schryver der Aanmerkingen aangehaald.

Over 't geheel hebben wy deeze Aanmerkingen, die alleszins blyken draagen van de kundigheid des Brievenschryvers, met genoegen doorbladerd. Hy had, naar ons inzien, uit dien hoofde geene zwaarigheid moeten maaken, van zynen naam te melden; vooral, daar de Heer en Mr. paulus verklaard heeft, zig geene naamlooze Schriften te zullen aantrekken. En hiertoe had hy nog te meer reden, daar hy, den beroemden Verklaarder der Unie overal den welverdienden lof geevende, toont, dat hy geen voorneemen gehad heeft, om denzelven in 't minst te beledigen; des hy ook in geenen deele, voor 't onaangenaame en vuilaartige van een twistschrift, behoeve bevreesd te zyn. Hy kan, op die manier schryvende, van den Heer en Mr. paulus billyk verwagt hebben, dat zyn Ed. zig, op zyne beurt, ook van geene andere Wapens, dan die van overtuiging zoude zoeken te bedienen: te minder daar deVerklaarder der Unie zig geenszins bevindt onder het getal der zulken, die zig, by mangel van betere bewyzen, van schelden en chicanes behoeven te bedienen.