Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

[p. 179]

Zedige Bedenkingen over de algemeene welmeenende Aanbieding, in het Euangelium, zo als het zelve in onze dagen doorgaans voorgesteld, en verdedigt word. Door J.v. Woensel. Lidmaat der Gereformeerde Gemeente te Amsteldam. Te Amsteldam by J. van Woensel Junior, 1779. Behalven het Voorwerk 376 bladz. in gr. octavo.

't Is, uit een aental van vroegere schriften, overbekend, dat de Leer der algemene welmenende Aenbieding, door sommigen sterk voorgestaen, maer ook door anderen sterk tegengesprooken is. Dan 't heeft ons toegeschenen, dat de gemoederen der partyen, trapswyze, tot meerder bezadigdheid gekomen waren; ziende, dat 'er ter wederzyde, (daer de ene party zo wel als de andere de vastgestelde Leer onzer Nederlandsche Kerke bleef aenkleven,) in sommige opzichten geen gering misverstand, of woordenstryd, plaets had; en dat men elkander, het stuk uit een onderscheiden oogpunt beschouwende, in die verschillende denkwyze zeer wel broederlyk kon verdragen. Met dit alles was het echter zeker, dat 'er ook anderen waren, en nog zyn, die daeromtrent anders bestaen. Onder dezulken behoort, naer uitwyzen van dit Geschrift, de Opsteller dezer Zedige Bedenkingen, voor zo verre hy de Leer der algemene Aenbiedinge niet alleen wraekt, als ongegrond en strydig met de Leere van Gods Woord, maer ook beschouwt als gevaerlyk voor de Leer van Nederlands Kerk. Zulks heeft hem bewoogen zyne gedachten deswegens op het papier te brengen, en eindelyk ter drukperse te geven; na dat ze ruim twee jaren by hem afgeschreven hadden gelegen, en door hem by herhaling herlezen en overdacht waren.

Het Geschrift zelve is tweeledig. - Het eerste gedeelte behelst drie Hoofdbedenkingen, omtrent de algemene welmenende Aenbieding, zo als dezelve thans doorgaens word voorgesteld. De eerste gaet over die algemene welmenende Aenbieding zelve, en de wyze zo als ze doorgaens word voorgedragen. De tweede over de stelling, dat de Leeraers verplicht zyn, zulk ene algemene Aenbieding in Gods naem te doen. En de derde over de stelling, op die Leer gebouwd, dat in die wyze van prediken het rechte Euangelie-prediken bestaet. -

[p. 180]

Onze Autheur, het zyne hier tegen te berde gebragt hebbende, schikt het tweede gedeelte van zyn Geschrift, ter toetsinge van enige der voornaemste bewyzen, voor dat stelzel van ene algemene welmenende Aenbieding. Hieromtrent bepaelt hy zich tot een onderzoek van den zin der vyf volgende plaetzen uit de Heilige Schriften, welken bovenal, ter bevestiginge van het opgenoemd Leerstelsel, gebezigd worden; Jez. XLV. 22. 2 Cor. V. 20. Openb. XXII. 176. Matth. XXIII. 37. en Joh. VI. 32. Ieder dezer plaetsen nagaende tracht hy te doen zien, dat ze dit Leerstelsel geenzins begunstigen; nademael alle voorstellingen van die natuur alleen betrekkelyk zyn, ‘tot die genen, welken God, naer zynen souvereinen wil uitverkooren heeft; terwyl God die genen, welken naer zynen souvereinen wil verworpen zyn, in 't geheel niet bedoelt, in 't geen Hy van Christus en zyn Heil laet prediken.’ Met de oplossing dezer plaetzen laet de Autheur dit zyn Geschrift afloopen, zo om datze de voornaemsten zyn, die in dit verschil in aenmerking komen, als om dat hy zyn gezegde deswegens genoegzaem acht, tot ene handleiding ter wegneminge van alle andere tegenbedenkingen. - Alles toont, dat hy op dit stuk zeer wel gevat is, en 't verschil ter harte neemt, doch de wyze op welke hy 't uitvoert is by uitstrek langdradig, dat te meer verveelt; om dat 'er niets wezenlyks in voorkomt, 't welk van de ene zyde niet al voorlange gezegd, en van de andere zyde, zo als dezelve oordeelt, reeds meermalen wederleid is.