Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

[p. 141]

Zes Leerredenen ten dienste van zwaarmoedige Christenen. Uit het Hoogduitsch vertaald. Te Amsterdam by J. Doll en M. de Bruin, 1779. Behalven het Voorbericht 108 bladz. in gr. octavo.

De onderwerpen dezer Leerredenen zyn, de Eenzaemheid, het Wandelen, de geneugten der Christenen, de Vreugde van Elizabeth en hare Vrienden by de geboorte van Johannes, het liefdeloos Oordeelen over andere menschen, en de Treurigheid van een Christen over zyne Zonden. In 't behandelen dier onderwerpen maekt de Leeraer gebruik van ene levendige manier van voorstellen, die zeer wel geschikt is, om invloed te hebben op het hart zyner Tochoorders; om hen op te leiden, tot ene wel ernstige, maer niet nedergeslagen Godsvrucht; waertoe hy hun verscheiden leerzame bedenkingen aen de hand geeft, met aenwyzinge van het rechte gebruik der middelen, welken daertoe strekken. - Zie hier, tot ene proeve, het slot zyner Leerreden over de Eenzaemheid, welke hy, na 't optellen van de voor- en nadeelen der Eenzaemheid, met de volgende vermaenlessen doet afloopen.

‘Wanneer wy nu, myne Vrienden! dit alles te saamen neemen, 't geen ik thans van 't gezellige leven, van de eenzaamheid gezegd heb, volgt daaruit niets anders dan dit: een Christen kan niet geheelyk zonder gezelschap, en niet geheelyk zonder eenzaamheid zyn. In de eenzaamheid moeten wy ons door het gebed, door het leezen van de heilige Schrift en van andere goede boeken, en door eene naauwkeurige beproeving van ons zelven, tot de verkeering met de menschen voorbereiden, en de kwaade indrukselen, welke ons hart somtyds in gezelschappen ontvangen heeft, weder uitwisschen. En in gezelschappen moeten wy de goede voornemens ter uitvoer brengen, welke wy in onzen binnenkamer opgevat hebben, en van anderen zoeken te leeren, wat goed, wat loffelyk is, wat wel luidt. Ten minsten moet 'er één uur des daags aan de eenzaamheid, aan de afzondering van de waereld, aan het gebed, aan de verkeering met God toegewyd worden. Wat heb ik heden te doen? Welke plichten

[p. 142]

eischt myn ampt, myn staat van my? Welke verzoekingen heb ik te vreezen? Hoe zal ik ze overwinnen? Hoe kan ik heden iets goeds verrichten? Goede God! sterk my! bewaar my voor afwyking, voor buitenspoorigheid! Help my, dat ik een goed ongekwetst geweeten met my te bedde neem! Dit zy dagelyks onze eerste gedachte. - Hoe heb ik heden geleefd! Hoedanig heb ik mynen tyd besteed? Hoe heb ik God, hoe heb ik mynen evenmensch gediend? Welke verzoeking heb ik overwonnen? Welke feilen heb ik begaan? Welke deugd heb ik geoeffend? O barmhartige Vader! vergeef my alle deze misslagen, waarvan myn geweeten my beschuldigt, om Jesus wille? Dit zy dagelyks onze laatste gedachte. - Vlied de eenzaamheid zo dikwyls zy voor u gevaarlyk wordt; zo dikwils 'er snoode, verdrietige, treurige gedachten in dezelve aangekweekt worden.

Maakt met verstand gebruik van de verkeering met de menschen. Vind gy iemand, in wiens gezelschap gy aardschgezind, ligtvaardig, boosaardig wordt; - tracht u daarvan te ontdoen; en, wanneer gy met denzelven te naauw verknocht zyt, wapen u dan tegen deszelfs tegenwoordigheid door het gebed, en door de vernieuwing van die goede gedachten, die u op den weg der deugd tot wegwyzers dienen! Vind gy iemand, die God en de deugd bemint; acht denzelven hoog; - stelt zyne vriendschap op eenen hoogen prys, gelyk een kleinood, - verdraag zyne fouten met zachtmoedigheid, - want gy zelf zyt niet zonder feilen.

Deeze korte overdenking over de eenzaamheid zy in 't byzonder den geenen aangepreezen, die kinderen hebben. Goede God! hoe beeft ons hart, wanneer wy de kinderen, wier deugd een groot gedeelte van onze aardsche welvaart uitmaakt, aan de verkeering met anderen zullen overlaaten, nadien zy zo ligtelyk alle de goede lessen, welke wy hun inboezemden, vergeeten en kwaade gewoontens aanneemen kunnen! maar behoorden wy niet even zo zeer voor hunne eenzaamheid te beeven? Kunnen wy wel van hen verwachten, dat zy altyd met u, hunnen Vader, spreeken, altyd zich zelven beproeven, of ten minsten hunne gedachten op de bezigheden, welke hun opgedraagen zyn, vestigen zullen? Moeten wy niet vreezen, dat zy, door de geduurige eenzaamheid, gemelyk, onverdraagzaam, hoofdig wor-

[p. 143]

den? dat zy hunne onzuivere gedachten te zeer den vrygel vieren? Zekerlyk kunnen wy hen met een goed geweeten niet alle verkeering verbieden? Wy moeten hen veroorlooven, zich met hunne jonge vrienden of vriendinnen te vermaaken. Niets blyft 'er voor ons over, dan dat wy hen van kwaad gezelschap te rug houden, hen door goede vermaningen van hunne afwykingen weder trachten te rug te brengen, en het overige gerust aan u overlaaten, die de rechte Vader zyt over al wat kinderen heet in den Hemel en op de Aarde.

Op de aarde zullen wy nooit een volkomen goed gezelschap vinden. Maar verblyd u, dat wy in het toekomende een gezelschap zullen aantreffen, waaruit de nyd, de valschheid en de zondige schertsery gebannen zyn; alwaar de zuiverste geneuchten op ons wachten, het gezelschap van veele duizenden Engelen en Heiligen, wier naamen in den Hemel aangeschreeven zyn. - Gave God, dat wy allen hier toe verwaardigd wierden! Amen.’