Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

[p. 48]

Aanspraak aan de Hoog-Eerwaardige Synodaale Vergadering, onlangs gehouden in eene voornaame Stad. Te Amsterdam by de Wed. van Esveldt en Holtrop, 1778. Behalven het Voorbericht 53 bladz. in quarto.

Deze Aenspraek, waer, en door wien, ze ook uitgesproken zou mogen zyn, doet den Hoog-Eerwaerdigen Opsteller eere aen; en ziet ze, gelyk het Voorbericht ons leere, buiten deszelfs byzondere vergunning het licht, hy behoeft zich, noch wegens het oogmerk, noch wegens de uitvoering, te schamen, daer ze het rechte doel treft, en leerzame onderrichtingen behelst. Zy verdient, buiten alle tegenspraek, de herhaelde lezing van genoegzaem alle de Leeraers, niet alleen die tot deze Synodale Vergadering behooren, maer die in Nederlands Kerk geschikt zyn, tot het waernemen der bedieninge des Woords. En, schoon ze wel inzonderheid dezulken rake, ze is echter op die wyze ingericht, dat ze ene reeks van aenmerkingen behelze, die insgelyks, den byzonderen Leden der Kerke te stade komen; des wy ook hun de lezing van dit Stuk wel ten ernstigste aenpryzen.

's Mans bedoelde is, den Leeraren der Kerke onder het oog te brengen, wat hun te doen staet, ‘om zig tegen den schuurenden stroom des Ongeloofs aan te kanten, om zo wel die ongelukkige Zielen, welke in dien gevaarlijken maalstroom reeds vervallen zijn, te redden; als om hen, die nog het Godlijke en heilzaame van den geopenbaarden Godsdienst voelen, voor de aansteekende Vrijgeesterij te bewaaren.’. - De hoofdplichten, welken hy desaengaende ter inachtneming voorstelt, zyn de volgende.

‘1. Dat een Leeraar de zaak Gode aanbeveele, en Hem, in eene zo gewigtige gelegenheid, welke niets minder, dan Gods Eere, en 't heil der Zielen raakt, welke door Christus bloed verlost zijn, om wijsheid bidde.

2. Dat hy eene grondige en uitgebreide kennis van den Godsdienst tragte te verkrygen; waer onder in dezen, buiten het algemeene, bovenal betrokken word, het kennen van 't leerstelzel der Vrygeesten, hunne tegen-

[p. 49]

werpingen of uitvluchten, en derzelver beantwoording.

3. Dat hij, bij 't tegenwoordig heerschend Ongeloof, zijne aandagt, bij elk openbaar voorstel, daarop veste, als op den voornaamsten vijand, tegen de waarneeminge zijnes Ampts.’ Hy moet, volgens de verdere uitbreiding hier van, naest de duidelyke verklaring der Geloofswaerheden, en derzelver aendrang ter betrachtinge, vooral zo 't Ongeloof ook in zyne Gemeente indringt, zyne Toehoorders met nadruk daertegen waerschuwen, en hun toonen, welke droevige gevolgen het Ongeloof voor den Vrygeest, en welk een schadelyken invloed het zelve, wanneer het algemeen word, op het Gemenebest hebbe.

‘4. Dat hij elke gelegenheid, zelfs buiten den omtrek zijner openbaare amptsbezigheid, waarneeme, om in de harten zijner toehoorderen eene waare, en bijblijvende, hoogagting voor den Godsdienst te verwekken en te bevestigen.’ Zulks raekt inzonderheid des Leeraers onderhoud in de gemeenzame verkering, en in gezelschappen, wel met de noodige getrouwheid, maer ook met de vereischte kloek- en voorzichtigheid.

‘5. Dat hij zig toelegge op een deugdzaamen, en met het Euangelium, het welk hij predikt, instemmenden wandel.

6. Dat hij geene vlijt spaare omtrent de jeugd, en zoeke eene vaste kennis van den Godsdienst in haar hart te brengen, en naar dezelve haare Ziel te beschaaven.’ By de nadere ontvouwing hiervan neemt zyn Hoogeerwaerdige de vryheid van op ene gepaste manier uit te weiden, over de manier van de opvoeding der Jeugd, welke, ten nadeele van den Godsdienst, maer al te veel plaets heeft. Verder toont hy aen, waer op een Leeraer zich, zo in zyne openbare als byzondere Catechizatien, voornaemlyk heeft toe te leggen; waeronder bovenal behoort, dat hy de bewyzen, voor die hoofdwaerheid, dat de Bybel Gods Woord is, met ongemene nyverheid aendringe. En dit leid hem ten laetste ter beantwoordinge der Vrage; ‘Hoe kan een Predikant de jeugd, op een bevattelijke en overtuigende wijze, nopens de de Waar- en Godlijkheid der Heilige Schrift onderregten?’ Waertoe hy een vry geschikten weg aenwyst.

[p. 50]

De Hoogeerwaerdige Opsteller dezer Aensprake heeft alle deze hoofdzaken, met de daer toe behoorende byzonderheden, oordeelkundig uitgebreid, en met den vereischten ernst aengedrongen.