Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

[p. 447]

Natuurlyke historie van de veld-musch.

(Volgens de buffon.)

De Veld-musch, in 't Hoogduitsch Baum-sperling, in 't Poolsch Ir, en in 't Fransch Friquet geheeten, is zeker eene andere soort van Vogel dan de Gemeene Musch, en moet dus daar onder niet vermengd worden. Schoon, Inwoonders van dezelfde Luchtstreeke, van dezelfde Landen, vermengen zy zich niet met elkander, en de meeste hunner natuurlyke geaartheden verschillen geheel en al. De Gewoone Musch verlaat onze Huizen niet, zy zet zich neder op onze muuren, op onze daken, zy nestelt daar en teelt 'er voort. De Veld-musch komt ons geenszins zo naby, zy houdt zich in het land, bezoekt de kanten der wegen, kiest het kreupelhout en de laage Planten; ook maakt zy haar nest in de spleeten en gaten niet hoog boven den grond; men wil dat zy ook in 't geboomte en de gaten der oude stammen nestelt; doch ik heb ze nooit dan in 't voorbygaan in de bosschen gezien; de open landen, de vlakke velden, zyn de plaatzen haarer voorkeuze. De Gemeene Musch is zwaar en vry kort van vlugt, en kan niet dan huppelende, en dit nog traag en onbevallig, voortkomen, terwyl de Veld-musch zich veel vaardiger in de vlugt beweegt en beter treedt. - Desgelyks is de Veld musch in lang zo talryk niet als de Gemeene: het is zeer waarschynlyk dat zy maar vier of vyf eijeren legt, dit niet herhaalt, het by één broedzel laatende: want de Veld-musschen vergaderen met elkander in eene groote menigte omtrent het einde des Zomers, en blyven den geheelen Winter byeen: het valt zeer gemaklyk, in dat saisoen, een groot getal te vangen in de kreupelbosschen, waar zy zich verschuilen.

Deeze Vogel, zich te rusten gezet hebbende, laat niet af zich te beweegen, zich om te keeren, den staart op

[p. 448]

te wippen en te laaten vallen: alle deeze beweegingen, die hy, op eene bevallige wyze, verrigt, doen hem den Franschen naam Friquet draagen: schoon zo stout niet als de Gemeene Musch, schuwt hy de Menschen geenzins, dikwyls zelfs vergezelt hy de reizigers en volgt ze onbevreesd: hy vliegt met wendingen en draaijen en altoos zeer laag; want hy rust niet op hooge boomen.

Zeer onderhevig aan veranderingen is deeze soort van Vogel. Verscheide Natuurkundigen hebben de Bergmusch, in 't Hoogduitsch Ringel-spatz, Ringel-sperling; de Musch met een halskraag, in 't Hoogduitsch Berg-sperling, in 't Engelsch White-cap, en de Passera mattugia der Italiaanen, als verschillende soorten van de Veld-musch beschouwd; ondertusschen is de Passera mattugia, of de Zotte Musch en de Veld-musch, volstrekt dezelfde Vogel: in de twee andere gemelde soorten zyn slegts zeer geringe verscheidenheden: na de beschryvingen, de afbeeldingen, en de Vogels zelve met elkander vergeleeken te hebben, is het ons gebleeken, dat deeze vier weezenlyk dezelfde Vogels zyn: en dat deeze vier Naamsoorten alle tot ééne enkele soort, naamlyk de Veld-musch, moeten gebragt worden. De Berg-musch, en de Musch met een halskraag, zyn dezelfde Vogels, en zy verschillen van de Veld-musch alleen door den witten of witagtigen halskraag.

Ten bewyze dat de Passera mattugia, of de Zotte Musch der Italiaanen, de Veld-musch zelve is, of ten hoogsten genomen eene enkele verscheidenheid van deeze soort, alleen in de schakeering der kleuren verschillende, dient dat olina, die 'er de beschryving en de afbeelding van opgeeft, stellig verklaart, dat dezelve Passera mattugia genaamd wordt, dewyl zy geen oogenblik kan stilzitten: en 't is aan diezelfde altoosduurende beweeging dat zy den Franschen naam van Friquet verschuldigd is.

Het zou zeer vreemd weezen, dat deeze Vogel, zo weinig zeldzaam in Frankryk, zich niet in Italie zou onthouden, gelyk onze hedendaagsche Naamlystmaakers geschreeven hebben, daar zy de Passera mattugia niet voor de Veld-musch houden: het blykt, in tegendeel, dat 'er meer verscheidenheden van deeze soort in Italie dan in Frankryk gevonden worden. De Veld-musch heeft zich uit gemaatigder luchtstreeken in heeter Gewesten, en niet in kouder verspreid: want men vindt haar niet in

[p. 449]

Zweeden; het verwondert my dat de Heer salerne zegt, dat deeze Vogel noch in Duitschland, noch in Engeland voorkomt: dewyl en de Duitsche en de Engelsche Vogelbeschryvers daar van beschryvingen en afbeeldingen geeven. De Heer frisch beweert zelfs, dat de Veld-musch en de Canarie Vogels paaren, en een bastaard kroost verwekken, dat men daar van in Duitschland de proeve genomen heeft.

Voor het overige is de Veld-musch, schoon onrustiger dan de Gemeene, zo stout, zo gemeenzaam, zo vraatagtig niet: zy mag eene veel onschadelyker Vogel heeten: dewyl zy de Graanen niet verslindt: de voorkeus geevende aan vrugten en wilde gewassen, als de distels, waar in zy gaarne zit, en ook Insecten eet. Zy schuwt het gezelschap, en vermydt het ontmoeten van de Gemeene Musch, die sterker en boozer van aart is dan zy.

Men kan de Veld-musch in een kouwtje houden, en daar in voeden even als de Distelvink, zy leeft vyf of zes jaaren. Haar zang betekent niet veel; doch verschilt geheel en al van het onaangenaam en verveelend tjilpen der Gemeene Musschen. Men heeft waargenomen dat de Veld musschen, schoon zagter van aart dan de Gemeene, zo leerzaam niet zyn; dit ontstaat uit zyn ongezelliger gesteltenisse, welke hem van de Menschen vervreemd, en die misschien, door wat wilder te zyn, daar om te beter is.