Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

Nutte onderrigtingen om te leeren zwemmen; met de aanwyzing van een middel, door 't welk iemand, in 't zwemmen onbedreeven, het zinken in 't diepste water kan voorkomen. In eenen Brieve van Benjamin Franklin LL.D.&F.R.S. aan een Vriend.

Waarde Heer!

Ik kan niet in uw gevoelen treeden, dat het voor u te laat is om te leeren zwemmen: de rivier, aan 't einde van uw Hof, verschaft u eene allergunstigste gelegenheid, om die kunst ter hand te neemen. En, daar uwe nieuwe bediening vordert dat gy dikwyls op 't water zyn moet, waar voor gy zo zeer schroomt, oordeel ik het der moeite wel waardig dat gy 'er de proeve van neemt: dewyl niets zo zeer strekt om die vrees weg te weeren dan de bewustheid van de bekwaamheid te bezitten, om, by eenig ongelukkig toeval, na strand te zwemmen, of u zelven in 't water op te houden, tot een vaartuig u redde.

Ik weet niet in hoe verre kurken en blaazen nuttig kunnen weezen om zwemmen te leeren: weinig proeven heb ik 'er van gezien. Misschien kunnen ze van dienst zyn om het lichaam te onderschraagen terwyl men de steek leert of de wyze om handen en voeten tot het maaken van voortgang uit te spreiden. Maar gy zult geen zwemmer weezen, voor dat gy eenig vertrouwen kunt stellen in de kragt van 't water om u te ondersteunen: ik zou u, derhalven, raaden dat vertrouwen, in de eerste plaats, te verkrygen: bovenal daar ik 'er verscheiden ken die door een weinig oefenings, in 't geen daar toe noo-

[p. 262]

dig is, ongemerkt de zwemsteek gekreegen hebben, ons als 't ware door de natuur geleerd.

De handelwyze die ik bedoel is deeze. Kiest eene plaats waar het water allengskens dieper wordt: treed daar in bedaardlyk voort tot dat het water aan de borst komt, keer u dan om na het land toe, en werp een ey in 't water tusschen u en den oever, het zal na den grond zinken, en, als het water helder is, gemaklyk door u kunnen gezien worden. Het moet zo diep in 't water liggen, dat gy het niet kunt raaken dan door 'er na te duiken. Om u zelven te bemoedigen tot dit bestaan, moet gy bedenken dat gy van dieper na ondieper water gaat, en dat gy, weder op uw beenen komende, en op den grond staande, uw hoofd verre boven het water zult uitsteeken. Duik dan in 't zelve, met open oogen, na het ey toe, en poog, door met handen en voeten, in het water te werken, voor uit en by 't ey te komen. In deeze onderneeming zult gy bevinden, dat het water u tegen wil en dank opbeurt, dat het zinken zo gemaklyk niet toegaat als gy u verbeeldde; dat gy niet dan met moeite tot het ey kunt naderen. Dus voelt gy de kragt des waters om u te ondersteunen, en gy leert op die kragt vertrouwen; terwyl uwe poogingen om dezelven te overwinnen, en het ey te bereiken, u de wyze leeren hoe gy met handen en voeten in 't water moet arbeiden: eene werking die u naderhand te passe komt in 't zwemmen om uw hoofd hooger boven 't water te houden, en in 't zelve weg te spoeden.

Te ernstiger raad ik u deeze leerwyze aan, dewyl ik, schoon ik denk u, in ons gesprek, voldoende redenen gegeeven te hebben, dat uw lichaam ligter is dan water, en dat gy 'er langen tyd in zoudt kunnen dryven, als uw mond vry was om te ademen, en gy u zelven in een voegzaamen stand hieldt, niet durf veronderstellen, dat gy de noodige tegenwoordigheid van geest zoudt hebben, om alle de onderrigtingen, u gegeeven, omtrent de houding en beweegingen, in agt te neemen; zonder dat gy, door ondervinding, een hebbelyk vertrouwen op de ondersteunende kragt des Waters gekreegen hebt. De schrik, de verlegenheid, kan u dit alles doen vergeeten. Want, hoewel wy onszelven beroemen redelyke Schepzels te zyn; schynt rede en verstand, in zodanige gevallen, ons weinig te stade te komen; en de Dieren, die wy slegts een geringe flik-

[p. 263]

kering van rede en verstand toestaan, blyken ons, in dit stuk, voor uit te weezen.

Ik zal, egter, deeze gelegenheid waarneemen om u de byzonderheden, in ons laatstgehouden gesprek aangeroerd, te herhaalen, ten einde gy, door dezelve, op uw gemak, te overweegen, zo diep in 't geheugen inprent, dat ze u, by eene voorkomende gelegenheid van dienst mogen weezen.

Voor eerst. Dat, schoon de beenen, de armen en 't hoofd van de Mensch, vaste deelen zynde, soortlyk zwaarder zyn dan versch water, de romp nogthans, inzonderheid het bovenste gedeelte, ter oorzaake van de holligheid, zo veel ligter dan water is, dat het geheele lichaam, zamengenomen, te ligt is om gansch en al onder het water te zinken; maar dat een gedeelte zal boven blyven, tot dat de longen met water opgevuld zyn: 't geen ontstaat door water, in stede van lugt, in te neemen; wanneer een persoon, in 't schrikken poogt te ademen, als neus en mond onder water zyn.

Ten Tweeden. Dat de beenen en de armen soortlyk ligter zyn dan zout water, en door 't zelve gedraagen zullen worden; zo dat een menschlyk lichaam, in zout water, niet zou zinken, schoon de longen als voorheen gevuld waren, dan alleen door de grooter soortgelyke zwaarte van het hoofd.

Ten derden. Dat, overzulks, iemand op zyn rug in zout water liggende en zyne armen uitstrekkende, gemakl k in een' stand kan blyven dat hy mond en neus ter ademhaalinge vry houde, en, door eene geringe beweeging der handen, het omwentelen kan voorkomen, indien hy anderzins daar toe eenige neiging gevoelde.

Ten vierden. Dat iemand, in versch water, zich op zyn rug nederliggende, niet lang in dien stand kan blyven, dan door met de handen in het water beweeging te maaken. Laat hy dit naa dan zullen de beenen en het benedenste gedeelte des lighaams allengskens zinken, tot hy recht over einde kome, in welken stand hy zal blyven, de holte van de borst het hoofd over einde houdende.

Ten vyfden. Maar, indien in deezen rechtstandigen stand het hoofd recht tusschen de schouders gehouden worde, even als wanneer wy op den grond staan, zal de zinking, door de zwaarte van dat gedeelte des hoofds, 't welk buiten het water is, dieper dan neus en mond gaan; en misschien en weinig boven de oogen komen, weshalven

[p. 264]

iemand, met zyn hoofd in dien stand, niet lang in 't water kan blyven.

Ten zesden. Het lichaam als vooren onderschraagd en over einde blyvende, zal hy, het hoofd achter over liggende, zo dat het achterste gedeelte geheel onder 't water komt, en de zwaarte van 't zelve grootlyks daar door ondersteund worde, het aangezigt boven water en de ademhaaling vry houden, by elke inademing een duim ryzen, en by elke uitademing even zo veel zinken: doch noit zo laag dat het water hem over den mond kome.

Ten zevenden. Indien, derhalven, iemand, geheel onbedreeven in de zwemkonst, by toeval in 't water geraakende, tegenwoordigheid van geest genoeg hadt om zich van woelen en slaan te onthouden, en het lichaam den natuurlyken stand te laaten aanneemen, zou hy lang voor verdrinken bevryd kunnen blyven, en misschien lang genoeg om hulpe te ontvangen. Want, wat de kleederen betreft, derzelver bykomend gewigt is in 't water niet zeer groot, en wordt door het water onderschraagd: schoon men dezelve, uit het water komende, zeer zwaar vindt.

Maar, gelyk ik reeds gemeld heb, zou ik u noch iemand raaden het te laaten aankomen op deeze tegenwoordigheid van geest, in zodanig eene gelegenheid, doch zich in 't zwemmen te oefenen, 't welk te wenschen ware dat een ieder jong leerde: de menschen zouden, by veele gelegenheden, door die kunde, te veiliger, en gelukkiger weezen, als ontheven van de lastige aandoening der vreeze, om nu niets te zeggen van 't genoegen in zulk eene vermaaklyke en gezonde lichaams-oefening opgeslooten. Alle Soldaaten moesten, myns bedunkens, inzonderheid leeren zwemmen, het zou dikwyls te stade komen in het verrassen van den vyand, en het behouden van hun eigen leeven. En, indien ik Jongelingen had op te voeden, ik zou de schoolen (alle andere dingen voor 't overige gelyk gesteld zynde) de voorkeus geeven, waar gelegenheid was om eene zo heilzaame kunst te leeren, die éénmaal geleerd zynde, noit vergeeten wordt.

Ik ben,

Myn Heer, enz.

b. franklin.