Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

[p. 108]

Waarneeming van vaste lucht, gebruikt tegen 't koude vuur, en een longe-teering.

(Medic. Memoirs by j.c. lettsom.)

P.B. zynde een Geneeskundige, werd in Maart 1774 aangetast van eene Koorts, en ontsteeking in de ingewanden, die in 't koud vuur eindigde; ten minsten de toevallen gaven deeze uitkomst te kennen, schoon hy na zyn dood niet geopend is: dog twee dagen voor zyn dood stilden de pynen, de buik werd aanmerkelyk gespannen en opgezwollen, met braaken; de ontlasting van water was weinig, daar by kwam slaapeloosheid; de polsslagen in een minuit waren 140; ook voegde zich hier nog by de hik, naa dat een ontlastend lavement toegediend was, en een drank met 6 dragm. Castor oly, 't welk weinig of geen uitwerking gedaan had, zo werd 't volgende, met toestemming van Dr. Sims, en andere Heeren van de Kunst voorgeschreven. ℞ Infus. Cort. Peruv. unc. ij. Fiat haust. alternis horis repetend. ℞ Aq. Cinnam. ten. unc. j. Sal. absinth. scr. j. Fiat haust. sumend. quartis horis; postquam quam primum capiat succ. aurant. sevill. sesunciam, ut inde sermentatio in ventriculo excitetur. Warme stoovingen werden geduurig op den buik gelegd; ook werdt den lyder dikwyls wyn gegeeven; en behalven de zoute dranken, werd een lavement van vaste lucht alle drie uuren toegediend: Selzer water, 't welk een groot deel van deeze lucht bevat, werdt by tusschenpoosen gebruikt: doch dit alles was van geen dienst; braaken en hik volgden hier op, en ten laatsten maakte de dood een einde van dit treurspel; schoon men met deeze hulpmiddelen aangehouden had van 't eerste vermoeden van een versterving af aan, en ten minsten vier- en twintig uuren voor dat 'er braaking ontstond. - Ik heb eenige weinige dergelyke gevallen waargenomen, en insgelyks in een rooden loop; schoon in deeze gevallen vaste lucht overvloedig gebruikt werdt, scheen het geen verlichting toe te brengen. - Men is zonder twyfel veel verschuldigd aan Dr. Priestley en Dr. Percival, voor derzelver natuurkundige naspooringen, aangaande een onderwerp, 't welk zo veel nut in de geneeskunde belooft, schoon de verhaalen, door hen bygebragt, weinig pleiten

[p. 109]

in deszelfs voordeel: in 't koud vuur der ingewanden, 't welk meer een plaatselyke ziekte is dan de roode loop, of een rotkoorts, zoude men zich vleijen met een goed gevolg, en ik heb 'er niet meer van ondervonden. - Ik heb 'er insgelyks de proef mede genomen in een longteering, na 't openbreeken van de zweer (vomica) in een lyder die een genoegzaame maat kragten overhield; doch het deed duidelyk nadeel; de ontlasting uit de borst was niet verbeterd nog verminderd, ook was 'er geen een toeval door verzagt: in dit geval werd de waassem van een opbruissend vogt in de longen ingeademd. - Zo men van bespiegelingen mag gebruik maaken, als proeven ontbreeken, is het natuurlyk te verwachten van de bekende eigenschap van de vaste lucht tegen de verrotting: dat het zoude bevonden worden van groot voordeel te zyn in zekere rot-ziekten, schoon niet in de teering, dewyl de longen zich geduurig in een gezonden staat ontdoen van eene menigte vaste lucht, en in ziekte zyn ze 'er waarschynlyk overlaaden mede. - De manier van vaste lucht te verzamelen, en van Pyrmont water te maaken, door Dr. Priestley medegedeeld, is zeer gemakkelyk en gemeen; doch deeze zyn op gelyke wyze beschreven door Dr. Black, Hoogleeraer in de Scheikunst te Edenburg, verscheide jaaren geleeden. Deeze beroemde doch zedige Scheikundige is de uitvinder van verscheide andere ontdekkingen geweest, waar van hy zich de eer nooit heeft aangemaatigd.