Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

Mengelpoëzy, door T.H.M.F. ter Spreuke voerende, Studium Tempusque Musis. Te Utrecht by Samuel de Waal en Joannes van Driel. 1778. 121 Bladz. in gr. 8vo.

Veelen onzer Landsgenooten, betuigt de Uitgeever deezer Mengelpoëzy, in zyn Voorbericht, slaan de hand aan de Lier, zonder tot dezelve geschikt te zyn, en brengen daar door by veelen, die geen onderscheid tusschen Rymers en Dichters maaken, een vooroordeel tegen deeze Kunst te weeg. Dit vooroordeel zal hy niet helpen styven: dewyl hy zeker boven den kring der Rymeren verre verheeven is. Wy hebben, over 't algemeen, met genoegen dit Mengelbundeltje doorleezen. 't Zelve behelst de volgende Stukken. - De Triumferende Min. - Het Hof van Venus. - De Vader en de Zoon. - Clarisse en Eudoksia. - De Morgenstond. - Aan Dorimond. - De Blydschap.

Begeerte om eenigen lof te behaalen dreef den Dichter aan, om dit stukje in 't openbaar te doen verschynen: Lof verdienen, onzes agtens, boven andere, Clarisse en Eudoksia, als mede 't stukje Aan Dorimond: waar in, met kragt van taal, de Ondeugd leelyk afgemaald en de Deugd bekoorelyk voorgesteld wordt; in de-

[p. 616]

zelve heerscht eene meerdere eenpaarigheid in de wyze van voordraagen, dan in zommige andere. Zo veel wy hebben kunnen opmaaken, uit den doorgaanden trant, valt de Heer t.h.m.f. natuurlyk meer in 't Boertige dan in 't Ernstige, en slaat tot het eerste ligt over. Het Hof van Venus, in den boertigen styl beschreeven, kan hier van getuigenis draagen: Dus laat hy Jupiter na 't Hof van Venus trekken.

Jupyn hield draa zyn woord aan Venus,

En wijl zyn arend had geruid

Reed hy op d'ezel van Silenus

Met Juno op een morgen uit;

Al koutend zagen zy de woning

Van Moeder Venus in 't verschiet,

En rasch genaderd, riep de Koning

Aan 't hek, hei! hola! hoort gy niet?

Waar op eentroepje kamermeiden

Van blyde Venus 't Vorstlyk paar,

Al danszende, naar binnen leiden

Wyl Venus riep, zoo! zyt gy daar!

Nooit, vrienden! kwaamt gy zo geleegen,

Wyl niets van daag de vreugd weerstreeft.

En myn Cupido met de zegen

Een schoone zooy gevangen heeft.

Jupyn, verwonderd over 't praalen

Van Cyprus pragtig Hofgebouw,

Daar hy zyn oude Hemelzaalen

Wel gaarne voor verruilen wou,

Stond zoo verstomd op 't schoon te loeren

Dat alle kunst moest hulde bien,

Als ordinair de Drentsche boeren,

Wen ze Amsterdam voor de eerst'maal zien,

En sprak, eerst rust ik wat van 't rijen,

En dan, Mevrouw, met uw verlof,

Zal ik bezien de gaanderyen

En dreeven van uw Vorstlyk Hof.

[p. 617]

 

Vrouw Venus bragt haar gasten binnen,

 

En rasch aan tafel, daar al 't geen

 

Een lekkere smulbaart kan verzinnen,

 

In sierlyke orde, stond by een,

 

Waar van de baars Jupyn best smaakte,

 

Die daar op nu en dan een glas

 

Van 't Paters vaatje lustig kraakte,

 

Dewyl de visch wat hartig was.

Schoon 't wat vreemd zy de Goden en Godinnen deezerwyze in te voeren, is dit geheele stukje in trant aan zichzelve gelyk. Eene meerdere ongelykheid doet zich op in den Morgenstond; en eene nog veel grooter in de Blydschap. In een Vers 't welk aanheft

Lieve Blydschap! traanendroogster! hartverkwikster! Englen vreugd!
Lachjeswekster! Zielverrukster! noordstar van de frisse jeugd!
Gij verschaft, ô lust van 't leeven! aan myn Zangnymph zingens stof:
Waar begin ik uwe schoonheid! waar begin ik uwen lof!
Wil ik voor 't begin der eeuwen uwen oorsprong gadeslaan;
Klim ik om uw wieg te zoeken boven wolkgordynen, Maan,
Zon en hoogste Starrekringen 'k zie, hoe zeer ik zoek, die niet,
Wyl in 't ryk der eeuwigheden uwe glans myn oog ontschiet.
'k Vind het merk van uw vermogen eerst in 's waerelds morgenstond
Toen 't Heelal op zyn bezonken fondamenten werd gegrond:
Gy, gy deedt de dankbaare Englen vrolyk juichen op het zien
Van 't vermogen van hunn' Schepper, dien 't heelal moet hulde bien.

In een vers, 't welk dus aanheft, vinden wy vervolgens

Koom ik op het weelig land

'k Vind by al de dorperbuuren

In hun huizen, stallen, schuuren

Ook uw zegevaan geplant

[p. 618]

 

Zelfs de gryze Winterkoning

 

Dryft u niet uit hunne wooning

 

Daar 'er vyf of zes by 't vier

 

En een' braaven pot oud bier,

 

Met hun vrysters en hun vrouwen,

 

Vrolyk vastenavond houwen.

 

Teeuwis haalt het boerenboek

 

'k Meen de Kaarten uit den hoek,

 

Daar hen dikwils onder 't jassen

 

't Minneguitje komt verrassen:

 

‘Els! pas dat je niet verzaakt

 

Of ik zoenje dat het kraakt.

 

Kom, leg by, maar niet te smeeren;

 

Klaas, nou jy! ha! j' hebt verbruid!

 

Tachtig veur me; daar twee Heeren!

 

Zie je niet Menel; dat 's uit.

 

Zeg reis Els! is 't niet plyzierig

 

Meid, ik ben ter deegen tierig’, enz.

met meer andere Blydschapsbetooningen van dien aart. Schoon deeze eerst inkomen, naa dat 'er andere van eene bedaar der natuur tusschen beide gevoegd zyn, zal men, nogthans, bekennen moeten dat dusdanig eene ondereenmenging in het ernstige en boertige wanschiklyk zy, en eenen Dichter, die kiesche Kunstregelen in agt wil neemen, niet passe.

De Dichter houde ons deeze aanmerking ten goede. Hy belooft ons, dit hebben wy ten slot nog te berigten, om, indien zyn Werkje eenigzins de goedkeuring wegdraage, nog in dit loopende jaar, een ander Stukje te zullen laaten volgen: op dat zy dus te samen een bekwaam boekdeeltje uitleveren; by welk tweede Stukje een Tytelplaat zal gevoegd worden.