Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

De verzwakte en kwynende Zeevaart ten algemeenen voordeele der Friessche Rederyen hersteld. Te Dockum, ter Drukkerye van H. Groenia, 1778. Behalven het Voorwerk 63 bladzyden in quarto.

By aldien het berigt, dat ons in deezen, door een yverig Voorstander van den Koophandel en de Zeevaart, gegeeven wordt, nopens de inrigting en bestiering der Scheepsreederyen in Friesland, naar waarheid zy, is het niet te verwonderen, dat de Zeevaart in dit Gewest verzwakt zy, en kwyne. Een onkundige of listige Schipper, en een listige of onkundige Scheepstimmermansbaas spannen eerst te zamen: of, zo dit al geen plaats heeft, de Reeders geeven genoegzaam alles aan den Schipper over; deeze verstaat zig wel dra met den Timmerbaas; de Leveranciers, welken Reeders zyn, weeten wat hun te doen staat, en de Geldreeders laaten zig alles welgevallen; terwyl ze zig voorts op den Boekhouder, hy zy kundig of onkundig, al of niet omzigtig, waarlyk oprecht of zeer inhaalig, verlaaten; en 't Schip, dat slegt geordineerd, gebouwd en gevictalieerd is, vaart naar goedvinden van den Schipper, of naar bevelen van den Boekhouder, die geen van beiden een recht verstand hebben, van 't geen men omtrent de Vaart en den Handel in agt heeft te neemen. - Daar 't zo gaat, kan 't niet anders zyn, of de gevolgen moeten zo sterk ten nadeele loopen, dat den Geldreederen de lust vergaa, en men 'er tegen op zie, om de Scheepsreederyen te helpen voortzetten. - Volgens den Schryver

[p. 610]

van dit Stukje is het in Friesland meerendeels zo met de zaak gelegen; schoon 'er egter hier en daar, gelyk hy zegt, Reederyen gevonden worden, welker inrigting en bestiering op een zeer goeden voet staan.

Dit vry algemeene gebrek, en de daar mede verknogt gaande misbruiken, stelt onze Schryver in het sterkste daglicht, ter waarschouwinge aan allen; dat zyne nuttigheid kan hebben, indien zyne opgave echt zy. Hier nevens voegt hy wyders, als een Man van kunde en ondervinding in dit stuk, zyne opmerkingen, wegens het geen men in acht behoorde te neemen, om de Reederyen op eene betere en voordeeliger wyze te handhaaven. Hier toe laat hy zig, in tegenoverstelling van 't verkeerde, waarover by klaagt, te gelyk uit, over de vereischte bouwing ler Schepen, de behoorelyke schikking der Reederyen, de oplettende werkzaamheid van den Boekhouder, en de getrouwe pligtsbetragting van den Schipper; die hy den deskundigen ter verdere overweeginge aanbiedt; en waarvan veelen, die dit alles tot nog niet regt ingezien hebben, met vrugt gebruik kunnen maaken. - 's Mans oogmerk is den verderen ondergang der Friesche Zeevaart voor te komen, den lust ter Reederye op te wakkeren, en ieder aan te moedigen om zulke maatregels te neemen, waardoor die tak van Frieslands welvaaren een nieuwen bloei zou mogen erlangen; dat allen weldenkenden, schoon het hem eenige scherpe dingen hebbe doen zeggen, niet anders dan aangenaam kan zyn.