Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

G.G. Schillingii, de Lepra Commentationes. Recensuit J.D. Hahn. Lugdun. Batav. apud S. et J. Luchtsmans, Trajecti ad Rhenum, apud A. van Paddenburg. 1778.
G.G. Schillingius, Verhandelingen over de Melaatsheid. In gr. 8vo. 203 bladz.

Deeze Verhandelingen, over de Melaatsheid, bestaan uit drie afzonderlyke stukken. De byzondere omstandigheden, die den Heer schillingius bewoogen hebben, tot 't uitgeeven van dit Werk, leeren wy uit de doorwrogte Voorreden van den Hooggeleerden Heer hahn, die daarin tevens zyne Waarneemingen, en oordeelkundige aanmerkingen, over deeze ziekte mededeelt. - De Schryver heeft zyne Waarneemingen, over de Melaatsheid, genoomen te Surinamen: van daar te rug gekomen zynde in ons gemeenebest, om zyne Letteroefeningen, byzonder in de Geneeskunde, uit een pryzenswaardig beginzel, verder voort te zetten, heeft hy, in 't jaar 1769, eene Verhandeling over de Melaatsheid uitgegeeven, waarop hy tot Doctor in de Geneeskunde, op de Hooge Schoole te Utrecht, bevorderd is: dezelve is de eerste in deeze Verzameling. - De Schryver is hierin byzonder, dat hy vyf ziekten, te weeten, de Melaatsheid der Hebreuwen, de Elephantiasis van de Grieken en Romeinen, de Melaatsheid der Arabieren, 't kwaad, onder de naam van St. Lazarus, bekend, en 't geen de Amerikaanen Boäsi, noemen, tot één ziekte, de Melaatsheid, brengt. Hy bewyst, met veel waarschynlykheid, dat ze allen uit Africa oorspronglyk zyn. - De tweede byzonderheid is, dat hy twee kentekens van de Melaatsheid opgeeft: te weeten, de verandering van de kleur van de huid, op die plaats van 't lighaam, waar 't kwaad begint; en de gevoelloosheid, (Anaisthesia.) 't Zelve is een zonderlinge eigenschap van deeze ziekte.

[p. 558]

De huid kan op de aangedaane plaatsen geprikkeld en gestooken worden, zonder den lyder eenig gevoel van pyn te verwekken: wanneer de ziekte eenigen tyd geduurd heeft, verliezen zelfs alle de ondergelegene deelen, tot 't been toe, hun gevoel, ja de vingers en ledemaaten vallen eindelyk van zelf af, zonder pyn te veroorzaaken. - Ten derden, stelt de schryver de Melaatsheid besmettelyk, 't geen hydoor verscheide voorbeelden staaft, waarom hy het noodig oordeelt, de Bewooners der Volkplantingen op die kusten, ja zelfs de Europeaanen, te waarschuwen, van zich by tyds te wagten voor de besmetting deezer ziekte; inzonderheid, dewyl de beginzelen der Melaatsheid zo gering, en ongemakkelyk te kennen zyn. Dat deeze waarschuwing niet te onrecht is, hebben de droevige gevolgen der Kruistogten den Europeaanen genoeg getoond; gelukkig is nu de voortgang dier ziekte gestuit: schoon de Autheur getuigt, in de warme landen van Europa, byzonder in Italie, nog veelen, met deeze ziekte behebt, aangetroffen te hebben. - De Hooggeleerde Heer röell, voorheen Hoogleeraar in de Ontleed- en Heelkunde te Amsterdam, naderhand te Utrecht zyn verblyf houdende, maakte eenige zwaarigheden tegen den Autheur, wegens de besmettelykheid deezer ziekte; neemende zyne bewyzen uit eene Verhandeling over de Melaatsheid der Hebreuwen, door phil. ouselius, in den jaar 1709, te Franeker, ter verkryging van zyne Bevordering in de Geneeskunde, in 't openbaar verdedigd: waaruit dan volgen zoude, of dat de Amerikaansche Melaatsheid verschillende was van de Joodsche, of dat ze niet besmettelyk was. De Heer schillingius beloofde de voorgestelde zwaarigheden, wanneer hy meer tyds zoude hebben, op te lossen, en heeft hieraan beantwoord. Om gemelde reden, vindt men de Verhandeling over de Melaatsheid der Hebreuwen, door ouselius, hier de tweede plaats bekleeden. Waarop in de derde plaats volgen, eenige Aanmerkingen van schillingius, op de gemelde Verhandeling, en eenige byvoegzelen, behoorende tot zyne eigene Verhandeling, die de eerste is. - Hy geeft, onder anderen, de beste geneeswyze op, tegen de Melaatsheid, als ook de behandeling van eene Africaansche Vrygelaatene, die in 't geneezen van deeze ziekte, in de Surinaamsche Volkplanting, beroemd was. De Auteur

[p. 559]

geeft, eindelyk, eene beschryving en afbeelding van drie Planten, in de geneezing van de Melaatsheid gebruikt. De naamen deezer Planten zyn daar ter plaatze, Tondin, Cuscuta Surinamensis, en Viscum Surinamense. Van de twee eerstgemelde maakte de Afrikaansche Vrygelaatene, in 't geneezen deezer ziekte, gebruik. De Kruidkundige en geneezende eigenschappen van deeze planten zyn nog niet genoeg bekend; de Heer hahn geeft ook, dien aangaande, zyne twyfelingen te kennen. - Wy zullen nog kortelyk melden, 't geen de zo even genoemde Hoogleeraar, uit de laatste Brieven van den Heer schillingius, uit Surinamen geschreven, openhartig de geleerde Wereld mededeelt. - De eerste is eene Geneeskundige aanmerking, namelyk, dat de plant, die te Surinamen Tondin genaamd wordt, en welke de Heer hahn meent dat de Paullinia pentaphylla is, een uitneemend Geneesmiddel, door zyn waterdryvende kragt, in de waterzugt uitlevert. - De tweede behelst de Waarneemingen van den Auteur, over de magnetische kragt van den Beveraal. Eindelyk besluit de Hoogleeraer met eenige Oordeelkundige Aanmerkingen over 't vermogen van 't electrike Werktuig in sommige Visschen; als ook over den dierlyken Magnetismus, die nog onlangs zo veel geruchts gemaakt heeft.