Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

Leerredenen voor Christelyke Echtgenooten van C.G.L. Meister, Leeraar der Gereformeerde Gemeente te Duisburg aan den Rhyn. Uit het Hoogduitsch vertaald. Te Amsterdam by A.D. Selischap en P. Huart, 1778. Behalven het Voorwerk 230 bladz. in gr. octavo.

Ene onderscheidenlyke voordragt der byzondere gezellige plichten, die uit byzondere verbintenissen, in de verschillende standen der Menschlyke zamenlevinge, ontstaen, is buiten tegenspraek een gewigtig deel der Christelyke Zedekunde; doch ook tevens dat gedeelte, het welk zich minst schikt voor den openbaren Leerstoel. Bovenal heeft dit plaets omtrent de plichten, welken betrekking hebben tot de Huwelyksverbintenis; die voor de Maetschappy van 't grootste belang zyn, doch in verscheiden opzichten, als uit den aert van 't onderwerp af te nemen is, niet wel, met de behoorlyke onderscheiding, op den Predikstoel behandeld kunnen worden. Dit bewoog den Eerwaerden Meister, in 't bezef dat velen echter het behandelen van zedekundige waerheden liesst in den vorm van Leerredenen lezen, dit onderwerp op die wyze voor te dragen; en dus, 't geen van den Predikstoel niet gevoeglyk gezegd kon worden, in gedrukte Leerredenen, als 't ware, openlyk te zeggen. Veelligt is 's Mans keuze in dit geval genoegzaem gegrond op den smaek van zynen Landaert; maer in onze Gewesten zag men 't vermoedlyk liever in 't gewaed van Redenvoeringen of Vertoogen: dan met dit alles doet deze uitwendige vorm niets ter zake. Zy, die dit Geschrift veronachtzamen, om dat het den naem van Leerredenen draegt, zyn, is 't te vreezen, juist zodanige Lezers, die 'er echter weinig of geen ernstig gebruik

[p. 379]

van gemaekt zouden hebben, op welk ene wyze het ook ingericht ware. En, zy, die ene betere geschiktheid desaengaende hebben, zullen 'er zich te minder aen storen, om dat de uitvoering goed is, en zyn Eerwaerde zich juist niet ten nauwste aen den gewoonen vorm van Leerredenen bepaelt. Dan, wat 'er ook van den vorm zy, het Geschrift is leerzaem, en kan met vrucht gelezen worden, zo van Ongehuwden als Gehuwden. Het ontvouwt ons, de Hoedanigheid en de Oogmerken van een Christelyk Huwelyk, mitsgaders de waerdigheid van den Echtenstaet, en de Voorregten van dien boven het ongehuwde leven. Het stelt ons voor oogen de vereischte voorzichtigheid in de keuze van een Echtgenoot; schetst ons het groote Geluk van een Christelyk Huwelyk, en geeft ons de Middels aen de hand om dit geluk deelachtig te worden. Daerbenevens leert het ons opmerken de hinderpalen van een gelukkig Christelyk Huwelyk, wapent ons ter voorkominge of afwendinge van de Onenigheden in 't Huwelyk, pryst ons aen de Eensgezindheid des harten van Christelyke Echtgenooten, en draegt ons te laetste voor, den uitgestrekten en heilryken Invloed van Christelyke Huwelyken, op alle verbintenissen van het openlyke en huislyke leven.

Ieder dezer onderwerpen behandelt de Autheur met veel juistheid en levendigheid, onder een ernstigen aendrang ter verplichtinge, naer de verscheidenheid der voorgestelde zaken. Zy, die afkeerig zyn van 't Huwelyk, om dat ze deszelfs heil niet recht kennen, die naer een gewenscht Huwelyk staen, die een gelukkig Huwelyk beleven, of zich, 't zy met of buiten hunne schuld, in een ongelukkig Huwelyk bevinden; met één woord, menschen in allerleie betrekkingen, met opzicht tot den Echtenstaet, ontmoeten hier lessen, die hun van dienst kunnen zyn; en welken hun zo overtuigend en innemend voorgesteld worden, dat ze eigenaertig geschikt zyn, om den beoogden invloed te hebben. Voor 't overige is alles hier en daer doormengd met levendige taferelen, die niet kunnen missen van 't hart te treffen, zo 't enigzins wel gesteld zy. Laten de volgende trekken van 't aengename van 't Huwelyk, dat zy missen, die in den ongehuwden staet leven, voor tegenwoordig onzen

[p. 380]

Lezeren genoegzaem zyn, om 'er ene proef van te nemen.

‘Welk eene bron van de aangenaamste en onschuldigste vreugde vind niet de eene echtgenoot in de liefde, in de verkeering, in het vertrouwen, in het gezelschap, in de hartelysste deelneeming van den anderen! Wat kan den man, van den man in den gewigtigen post staande af, tot den nederigsten werkman toe, den last van zyn leven, van zynen staat en beroep meer veraangenaamen, dan wanneer hy in zyne Ega, die de hand van zynen God hem toegeoragt heeft, eene trouwe hulp in de bezigneden van zyn leven, en van zyn huis, eene troosteresse in ongelukken, eene oppasster in ziekten, eene beproefde vriendin, en gezellin in de eenzaame uuren van zwakheid en ouderdom vind? Wat kan de huisvrouw, midden onder dezwakheden en de lastigheden, die aan haar geslacht eigen zyn, meer opbeuren en verblyden, dan dat zy in haaren echtgenoot eenen liefderyken bystand, eenen bezorger, eenen waaren, een deelneemend vriend, den bewerker en stichter van haare geheele huisselyke gelukzaligheid vind? Waar kan de man, afgesloofd van de bezigheden en den arbeid des dags, vermoeid van zorgen en bekommeringen, zekerder rust, troost en verkwikking genieten, dan in het gezelschap, in de verkeering en in de kuische omhelzingen van zyne echtgenoote, van zyne liefste en vertrouwdste vriendin op aarde? Zy gaat hem met een bly gelaat, verzeld van haare kinderen, te gemoet, zy droogt hem het zweet van den arbeid en het beroep van zyn manlyk gezicht af, zy veegt hem met eene liefderyke hand de rimpels wech, welke verdriet en zorg hem op zyn voorhoofd geploegd hadden. Kleine huisselyke gevallen verbergt zy voor hem, wanneer zy weet, dat zy hem verdriet veroorzaaken, en de blyde en aangenaame uuren verderven zouden, die hy thans in haar gezelschap wil doorbrengen. Zy wenkt haare kinderen, die met duizend onschuldige liefkozingen zyne knien omvatten, zyne niet wechgetrokken hand aangrypen, aan zynen hals hangen, en hem veeltyds nog stamelende, met een onuitspreeklyk zoet genoegen zeggen, hoe lief zy hem hebben, en hoe zeer zy zich verblyden, nu zy hem weder zien. Zy verhaalt hem kleine huisselyke aangenaame gebeurtenissen, die zyn gemoed vervrolyken. En

[p. 381]

zo maakt zy hem elk oogenblik, dat hy in haar gezelschap doorbrengt, aangenaam, op dat hy met blydschap en gesterkt tot zyne bezigheden wederkeeren kan. Daar is geen vreugde, geen aangenaam, geen gelukkig uitzicht, waaraan zy niet met hart en ziel deel neemen zoude, om ze hem daardoor nog eens zo aangenaam te maaken. En wie anders zoude ook zulk een groot en innig deel neemen aan alles wat den vriend van haar hart en haar welzyn betreft, als zy? Maar ook geen ongemak zal hem overkomen, dat zy niet door haar gesprek, door haare vertroostingen, door haaren liefderyken en onbaatzuchtigen raad ongemeen verzachten zoude. Zy draagen een iegelyk lyden, eene iegelyke huisselyke bekommering, een iegelyk ongemak, dat hen ontmoet, in gemeenschap; en even daardoor wordt alles minder lastig en drukkende. Zy is zyn geduurig gezelschap, zy is zyne vriendin, die altyd naby hem is. En al ware het dat hy geen ander gezelschap hadden, dan is zy alleen zyne verkeering, zyn gezelschap en alles. Zy vergoed hem niet alleen alle andere ydele en verdervende gezelschappen; maar hy word ook door haar steeds opgewekt, om iets ten voordeele van zyn huis en familie te doen’.