Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

Vertoog over de onwettigheid der Drostendiensten in Overyssel, uitgesproken en overgegeven op den Landdag in 't voorjaar dezes jaers 1778, binnen Campen gehouden. Door J. Derk Baron van der Capellen, beschreven in de Ridderschap der Provincie. Te Leiden by L. Herdingh 1778. Ten voordeele van de Diaconie van Camperveen.

Is het de plicht van elk, wien eenig bestuur in eenen Staat is toevertrouwd, den hem opgelegden post met getrouwheid waer te nemen; - verwagt men met het hoogste recht, dat elk Regent van eenen vrygevogten Staet de voorrechten zyner medeburgeren ongekreukt zal handhaven, en dezelven tegens allen verdeedigen; - 't is van den anderen kant niet min billyk, dat elk rechtgeaerte Vaderlander zulken Regenten zyne dankbaerheid betuige. Wy hebben thans op nieuw het genoegen onze Landgenooten den Edelen van der Capellen, door zyne voorige Stukken reeds by allen bekend, in dit opzigt nog nader te leeren kennen. - 't Is zyn Vertoog over de Drostendiensten, 't welk ons nieuwe preuven oplevert van zyne liefde voor het Vaderland, en de Vryheid; - preuven, welken de keuze van zyne Doorl. Hoogheid billyken, in dezen Edelen Heer met zyne voorspraek in vroegere dagen te begunstigen. - Na eerst de redenen van dit zyn vertoog open te leggen, te weten; dat hy zich had verbonden, om geenerlei gebreken of insluipzels, evenveel waer of onder welk eene gedaente zy hem mogten voorkomen, goed te keuren, of te verbergen; en dat hy op den 23 Mai 1776. gepoogd had de rechten der menschelykheid te verdedigen, met opzicht tot de Slaven onzer Volkplantingen; zegt de Edele Schryver nu eene poging te zullen doen, ten voordeele zyner eigene medeburgeren, de ingezetenen van het platte Land der Provincie van Overyssel; welken, schoon ze leden van dezelfde Maetschappy zyn,

[p. 260]

schoon ze dezelfde lasten dragen, schoon ze even zeer voor de Vryheid gestreden hebben, de eenigsten zyn, dien het niet gebeuren mag de zoetste vruchten van den bittersten arbeid te plukken. Hy beschouwt de Drostendiensten, als diepe en duurzaeme tekenen van het prangend juk der dienstbaerheid, op de vrye halzen van zo veele zyner Medeburgers. - Hy geeft vervolgens de redenen aen de hand, welke he verhinderd hebben, zich eer met nadruk tegen deze onrechtvaerdigheid te verzetten, en gaet dan over om zyne gedagten verder te ontwikkelen. 't Is, zyns bedunkens, zeker, dat deze dienstbaerheid de vryheidminnende, deugdzaeme en dappere Germanen onbekend was. Hy zoekt derzelver oorsprong in een later tydperk; wanneer de fiere geest dezer Inwoonders door een en ander vreemd juk is verbroken, waer door hunne denkbeelden van den waeren aert der vryheid en der aengeboorene rechten des menschdoms langzamerhand verlooren geraekt zyn. Hy plaetst deze Drostendiensten onder de uitwerkselen van die zogenaemde rechten van Oppermagt, welken maer al te dikwils misbruikt zyn, en toont aen, dat deze Drostendiensten in hunnen aert eene zoort van slaverny zyn. Daer benevens betoogt hy ten krachtigsten, dat geene der Ingezetenen tot dezelve verpligt is; deels uit het recht der natuur, en deels uit den aert en de oogmerken der Burgermaetschappy; 't welk hy verder staeft met een Charter dier Provincie, van den 18 Mai 1631. By die gelegenheid geeft zyn Ed. de voldingendste blyken, zo van zynen belangloozen iever, als billyk ongenoegen tegens de zulken, die voorwendden recht te hebben tot zodanige diensten, om dat zy in het genot zyn. Elk Nederlander zal hier ongetwyfeld den wensch van dien Edelen Regent beamen: de Goede God kome alle Landen en Volken te hulpe, daer men genieten en bevoegd zyn voor woorden van ééne en dezelve betekenis zou willen doen doorgaen; en daer dus elk bevoegd zoude zyn tot het geene hy doet of kan!

Zyn Ed. toont wyders de onwettigheid der volgende deliberatien over dit onderwerp, zo met betrekking tot de stoffe (materia), als tot de gedaente (forma); en besluit alles met den volgenden verzoekenden eisch:

Dat de Staten des Lands door eene Publicatic gelieven te laten weten,

[p. 261]

1.	Dat de Inwoonders ten eeuwigen dage van het doen van Drostendiensten ontslagen zyn.
2.	Dat de Heeren Drosten, die 'er tegenwoordig zyn, uit de Provintiale Kas, 's jaarlyks, zodanig eene Somme zal worden toegelegd, als bevonden zal worden geëvenredigd te zyn aan het nadeel, dat zy, door 't ganschelyk ophouden dezer diensten, komen te lyden.

Men kan dit Vertoog niet wel met eenige opmerkzaamheid leezen, zonder eene sterke aendoening van hoogagting voor deszelfs Edelen Opsteller te gevoelen.