Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1778

Wysgeerige en Staatkundige Geschiedenis van de Bezittingen en den Koophandel der Europeaanen, in de beide Indiën. Uit het Fransch vertaald. Vyfde Deel. Te Amsterdam by M. Schalekamp, 1777. Behalve den Bladwyzer 422 bladz. in gr. octavo.

Op eene soortgelyke wyze, als de Autheur, in 't laatste Boek van 't voorige Stuk, de Volkplantingen en den Handel der Spanjaarden, Hollanders en Deenen, op de Amerikaansche Eilanden, ontvouwd heeft, draagt hy ons in dit Vyfde Deel voor, het geen den Franschen en Engelschen ten deezen opzigte betreft. De uitgebreidheid dier Volkplantingen, en de invloed van den Engelschen en Franschen Koophandel op dien van andere Volkeren, maakt dit onderwerp van een algemeen belang; en des Schryvers voorstellingen en aanmerkingen, nopens dit stuk, leveren den oplettenden Lezer ene menigte van byzonderheden, welker overweeging hem niet ongevallig zal zyn. Men ontmoet hier een naauwkeurig verslag van de gelegenheid en gesteldheid der Volkplantingen, van die twee aanzienlyke Zeemogendheden, in den Americaanschen Archipel, zo ten aanzien van 't Aardrykskundige, als met betrekking tot de Natuurlyke Historie. Een ge-

[p. 220]

zet verhaal van de voornaamste lotgevallen dier Volkplantingen, byzonderlyk met opzigt tot den Koophanpel. En verder oordeelkundige aanmerkingen over de maatregelen, welken men van tyd tot tyd, ter bestieringe der Volkplantingen, en ter regelinge van den Handel, nu met een gunstigen, dan met een ongunstigen uitslag, in 't werk gesteld heeft. By 't voordragen hiervan speurt hy steeds de oorzaaken van die verschillende uitkomsten na; en deelt tevens, ten besluite, zyne gedagten mede, over het belang van den Handel in die Gewesten, en 't geen, zynes oordeels, ten meesten nutte der Volkplantingen en des Handels, aldaar aangewend zou kunnen worden. - Men oordeele, over 't belang deezer Volkplantingen van den Amerikaanschen Archipel, uit de volgende ineentrekking der rykdommen, welken zy aan Europa opleveren: waaromtrent onze Autheur zig in dezervoege uitdrukt.

‘Dit is het groote voorwerp van den Koophandel onzer dagen; hier door moeten de Antilles voor altoos eene plaats bekleeden in de Geschiedboeken der Natien; dewyl de rykdommen het beweegrad zyn der groote omwentelingen, die de aarde pynigen. De Volkplantingen van Klein Asie veroorzaakten den luister en den val van Griekenland. Rome, 't welk in den beginne, op de te onderbrenging der Volken gesteld was, om geene andere reden, dan om over hen te heerschen, nam niet meer toe in grootheid, zo dra het de schatten van het Oosten in zyne magt hadt. De Oorlog, scheen in Europa, een oogenblik te slaapen, om de nieuwe waereld te bestormen; en is zedert niet zo menigmaalen ontwaakt, dan om derzelver roof te verdeelen. De armoede, welke altoos het deel van den grooten hoop der menschen, en de keuze van het klein getal wyzen zyn zal, maakt geen gerugt op aarde. De Geschiedenis kan zich, derhalven, alleen bezig houden met moorderyen of rykdommen.

De rykdommen der Spaansche Eilanden kunnen met geene zekere naauwkeurigheid geschat worden. De reden is, om dat, in betaaling of om te verkoopen, by aanhoudendheid, veele Koopmanschappen aldaar worden aangebragt, die onder den grooten hoop van de inlandsche rykdommen der Antilles versmeiten Ondertusschen oordeelt men niet verre bezyden de waarheid te gaan, indien men op tien Millioenen Livres stelt de Koopmanschappen, welke het Moederland jaarlyks van deeze Eilanden ontvangt.

[p. 221]

De voortbrengzels der Deensche Volkplantingen bedraagen niet meer dan zeven Millioenen Livres. Zeventig Schepen en vyftien honderd Matroozen worden gebruikt, om ze van daar te haalen. Deeze Bezittingen ontvangen voor vyftien honderd duizend Guldens aan Slaaven of Koopmanschappen. De kosten van den uit- en invoer mogen op negen honderd duizend, en de belastingen en assurantiegelden op tien ten honderd gerekend worden. Naa aftrekking van alle onkosten, moeten de Deensche Eilanden een zuiver inkoomen van ongeveer drie Millioenen en een half genieten.

Holland ontvangt van zyne Bezittingen voor vier- en twintig Millioenen aan Koopmanschappen. Zy worden derwaarts gebragt door honderd en vyftig Schepen en vier duizend Matroozen. De kosten van deeze Scheepvaart moeten beloopen drie Millioenen Livres en een half; de belastingen, het commissiegeld en de premien van Assurantie, twee Millioenen en een half; de Koopmanschappen en Slaaven, die hun geleverd worden, bedraagen zes Millioenen. Dus blyft voor de Eigenaars een zuiver overschot van ongeveer twaalf Millioenen.

De opbrengst der Engelsche Eilanden, die zes honderd Schepen en twaalf duizend Matroozen aan de vaart houdt, mag geschat worden op zes- en zestig Millioenen Livres. Behalven 't geen het Moederland na Jamaika zendt, tot het dryven van den sluikhandel met het vaste land, levert het, ten gebruike zyner Volkplantingen, voor zeventien Millioenen aan Slaaven en Koopmanschappen. Het voordeel der Bewindsluiden van deezen handel, de kosten van den scheepvaart, de belastingen en Commissiegelden te zamen genomen, bedraagen weinig minder dan zestien Millioenen. Volgens deeze berekening, zal men voor de Eigenaars der plantaadjen een zuiver overschot vinden van drie- en dertig Millioenen Livres.

Wy vreezen niet van vergrooting te zullen beschuldigd worden, indien wy de waarde van de Koopmanschappen der Fransche Eilanden bepaalen op honderd Millioenen Livres. Zes honderd Schepen en achttien duizend Matroozen worden gebruikt om ze over te voeren. Frankryk verkoopt aan deeze groote Bezittingen, aan Slaaven, aan voortbrengzels van zyn eigen grond, of van zyne nyverheid, en aan Portugeesch goud, voor zestig Millioenen. Het voordeel zyner Kooplieden, op slegts tien ten

[p. 222]

honderd gerekend, moet zes Millioenen beloopen. De kosten van de Scheepvaart beloopen ten minste vyftien Millioenen, en de belastingen, de premien van Assurantie en het Commissiegeld kan op niet minder dan zeven Millioenen gesteld worden. Derhalven zullen de Eigenaars, als een zuiver overschot, in Geld niet meer hebben, dan ongeveer twaalf Millioenen Livres. Dit gering overschot, met dat der overige Eilanden vergeleeken, zou, door het groot onderscheid, verwondering kunnen baaren, indien men niet in aanmerking nam, dat, in de andere Volkplantingen, de vier vyfde deelen der Eigenaaren aldaar hun verblyf niet houden; terwyl, in tegendeel, de Fransche Volkplantingen, by aanhoudenheid, bewoond worden, van negen tiende deelen haarer Eigenaaren.

Uit deeze optellinge volgt, dat de voortbrengzels van den grooten Amerikaanschen Archipel, in Europa overgebragt zynde, waardig zyn twee honderd zeven Millioenen Livres. Dit is niet een geschenk, welke de nieuwe waereld aan de oude doet. De Natien, welke deeze gewigtige vrugt van den arbeid haarer onderdaanen, in het ander waerelddeel gevestigd, plukken, geeven in betaaling, maar met een in 't oogloopend voordeel, het kostbaarste, dat haar grond, of haare Werkplaatzen, opleveren. Zommigen verbruiken geheel en al 't geen zy van haare Eilanden ontvangen; anderen, en voornaamlyk Frankryk, stellen het overtollige tot den grondslag van eenen bloeienden Koophandel met de Nabuuren. Aldus is het, dat ieder Natie, welke in Amerika Bezittingen heeft, wanneer zy waarlyk nyverig is, nog minder wint door het getal der onderdaanen, welke zy verre weg zonder eenige onkosten onderhoudt, dan door de Bevolking, welke die van buiten 's lands haar in 't land verschaft. Om eene Volkplanting in Amerika te voeden, moet in Europa eene geheele Provincie beplant worden; en deeze overmaate van Akkerbouw vermeerdert haar inwendig vermogen, haaren weezenlyken rykdom. Om kort te gaan, aan den Koophandel der Volkplantingen is die der geheele waereld verknogt.

De arbeid der Volkplanteren, die zich hebben neergeslagen op deeze lang veragte Eilanden, is de eenige grondslag van den Afrikaanschen handel, breidt de Visscheryen en de Landontginningen van Noord-Amerika uit, verschaft een voordeelig vertier aan de handwerkzels

[p. 223]

van Asie, en doet de werkzaamheid van geheel Europa twee- en misschien drievoudig verdubbelen. Hy kan aangemerkt worden, als de voornaame oorzaak der snelle beweeginge, die onzen Aardbol ronddryft. Deze gisting moet toeneemen, naar maate de bebouwing der Eilanden, die tot nog toe de helft van haaren eindpaal niet bereikt heeft, tot de volkomenheid zal naderen’. - Ter vervroeginge van dit tydperk zou, volgens onzen Autheur, niets bekwaamer zyn, dan de opoffering van den uitsluitenden handel, welken alle Natien, ieder in de Volkplantingen, welken zy gestigt heeft, aan zich hebben behouden; waarover, mitsgaders over 't lot dier Volkplantingen, en 't geen de Natien daaromtrent in agt hebben te neemen, hy verder verscheiden leezenswaardige aanmerkingen voordraagt.