Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1777

De proef der deugd.
Een Zedelyk Vertelzel.

(Uit het Engelsch.)

IN een schoon en bloeiend Landschap, bespoeld door de Noord-Zee, woonde sabinus, een Jongeling, door de Natuur gevormd om de harten van allen te bekooren; doch de bestendigheid van zynen aart bepaalde hem alleen tot olinda.

Hy overtrof haar verre in middelen; maar dit mangel, van haaren kant, werd zo ruim en ryklyk vergoed door haare verdiensten, dat hy niemand zyner liefde waardiger keurde dan haar. Sabinus minde olinda, en olinda droeg sabinus wedermin toe: en, binnen kort, trouwende, gaven zy al de wereld blyk van de vereeniging hunner harten. - Dan helaas! niemand, hoe gezegend, hoe gelukkig, is schootvry voor de pylen van den Nyd, en de heillooze uitwerkzels van onbeteugelde drift. Hoe gevaarlyk, hoe versoeijenswaardig zyn allen, die den Nyd tot gids in hunne bedryven neemen! Hoe zeker zullen zy het rechte spoor verlaaten, en tot misdryven overslaan, welker enkele gedagten hun eertyds deeden beeven.

Ariana, eene Juffrouw van zeer beminnenswaardige hoedanigheden, sabinus vry na in bloedverwantschap bestaande, en hoog door hem geagt, verbeeldde zich, dat zy, zints het Huwelyk met olinda, van hem veragt en smaadlyk behandeld wierd. Door deeze jalousy in haar hart te kweeken, gaf zy zich geheel aan drift over, en verwaarloosde de betragting van alle die deugden, waar over zy zo lang en zo rechtmaatig gepreezen was. Agterdogt zonder oorzaake, en verkeerd opgevatte wraakzugt, maakten haar steeds te onvrede; zy zugtte onophoudelyk; het geluk van anderen verwekte haar onduldlyke smerte: zy was op niets dan wraak bedagt. Hoe weinig geleek zy naar de eertyds, liefhebbende, bedagtzaame en medelydende ariana.

[p. 560]

Steeds was zy 'er op uit om eene Egtverbintenis zo vast gelegd, en met zo welzamenstemmende harten aangegaan, te stooren, en bedagt allerlei ontwerpen geschikt om sabinus en olinda ongelukkig te maaken. 't Geval scheen haare onregtvaardige oogmerken te begunstigen. Sabinus was langen tyd in een verdrietlyk pleitgeding ingewikkeld geweest, en het Hof deed onverwagt eene uitspraak, ten voordeele van zyne Party. Dit dompelde hem, uit het midden des lachenden overvloeds, in den poel van gebrek.

Sabinus verwagtte van ariana, uit hoofde van bloedverwantschap, al de hulp, die zyn tegenwoordige toestand vorderde: doch zy was doof voor zyn smeeken, en versmaadde de rechtmaatigste verzoeken, of hy moest eerst olinda, die zy verfoeyde, laaten vaaren. Voldeedt hy haar, in dit opzigt, dan waren haare middelen, en alles wat zy hadt, ten zynen dienste. - Sabinus beefde op 't hooren van dien voorslag; hy beminde zyne Egtgenoote met onuitspreeklyke tederheid, en versmaadde, met verontwaardiging, de aanbiedingen hem tot zo hoog een prys gedaan. Ariana was niet min misnoegd over het verwerpen haars voorslags, en vierde bot aan de haatlyke drift, dus lang eenigzins beteugeld.

Zelden komt een ramp alleen: sabinus moest zyne zaaken opgeeven; en hy werd den volgenden dag, om eene oude Familieschuld, in de gevangenis geworpen: olinda, de eenige troost in al dit jammer, bleef hem by. In dit verblyf der elenden leefden zy zamen aan hun lot onderworpen, en getroost. Zy bezorgde den schraalen maaltyd, en hy las haar iets voor, terwyl zy bezig was met het huiswerk. De medegevangenen verwonderden zich over hun onderling genoegen, en wanneer deezen eenige vrolykheid namen, deelden sabinus en olinda in die geringe uitspanning, welke in een gevangen staat kan genooten worden. In stede van elkander over en weder te beschuldigen, wegens hun ongeluk, en het daar door te verzwaaren, maakten zy den last ligter te draagen, door elk zyn deel geduldig op zich te neemen. Wanneer sabinus zich in 't minst moeilyk betoonde, ter oorzaake van het lot zyner Vrouwe, betuigde zy hem, by de liefde, die hy haar toedroeg, by de tedere banden die hun voor altoos aan elkander hegtten, tegen moedloosheid op de wagt te weezen: dat zy, zo lang zyne genegenheid haarwaards duurde, alle de onheilen des wederspoeds tartte, en in staat was allen verlies van eer en vriendschap te verdtaagen: dat niets haar ongelukkig kon maaken, dan het denkbeeld dat hy ongelukkig was.

Door 't lang verblyf in de gevangenis, geraakte de kleine voorraad van geld op, en de honger dreigde dit Paar met alle verschriklykheden. Zy murmureerden niet; en zagen, met een onuitspreeklyke smart, hun kind, onbewust van zyne eigene elende en het lot zyner Ouderen, rondsom zich speelen, wanneer 'er een

[p. 561]

Boode binnen tradt, hun berigtende, dat ariana overleden was, en dat haar uiterste wil, gemaakt ten voordeele van een verren nu uitlandigen Bloedverwant, gemaklyk kon gekreegen en verbrand worden: in welk geval, de gansche nalaatenschap op hem kwam, als de naaste Erfgenaam uit den bloede.

Een voorstel van zo laag eene natuur vervulde dit ongelukkig Paar met schrik: zy belastten den boodschapper terstond te vertrekken, en, elkander om den hals vallende, smolten zy in traanen: want nu was alle hoop van redding te eenemaal verbannen. Hy, die deezen voorslag gedaan hadt, was slegts een Verspieder, van ariana gezonden, om de hartgesteltenis te beproeven van een Man, dien zy beminde en teffens vervolgde.

Ariana, schoon door slegte driften verheerd, was in den aart goedertieren, vriendlyk en verstandig. Zy bevond, dat alle haare poogingen om de standvastigheid of braafheid van sabinus te doen waggelen, vrugtloos waren; en begon verbaasd te staan over zich zelve, hoe zy zo lang, en zo ongetergd, een Man van die braafheid en trouwe hadt kunnen bedroeven.

In een naastgelegen vertrek hadt zy zelve afgeluisterd hoe de Boode en de boodschap ontvangen werd, en kon niet naalaaten al de kragt van zo uitmuntende Deugd te voelen: zy nam de voorgaande goedheid haars harten weder aan; kwam, met traanen in de oogen, by sabinus en olinda, en bekende de strengheid haarer handelwyze. Zy bezorgde hun eerst van al het noodige, en benoemde dit Paar als de waardige erfgenaamen haarer groote bezittingen.

Van dit tydstip af genoot sabinus met olinda een onafgebrooken heil; zy waren beiden gelukkig door de hulp en vriendschap van ariana, die, niet lang daar naa, stervende, hun in 't bezit liet eener ryke naalaatenschap; in haar jongste oogenblikken erkennende, dat de Deugd de eenige weg was tot waar Geluk, en, dat, hoe zeer de onschuld, voor een' tyd, moge verdrukt worden, standvastigheid in 't einde zekerlyk zal zegepraalen.