Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1777

Aanmerkingen over den besten tyd tot het hakken van timmerhout.
Voorgesteld aan de Societé Patriotique de Silesie.

EEnigen tyd geleden heeft het Vaderlandlievend Genootschap, in Silesie, deeze vraage voorgesteld: welke is de beste wyze om het Timmerbout duurzaam te maaken?

Dit stuk heeft de gedagten van veelen werks verschaft: maar dewyl eene verhandeling, alleen op bespiegelende kundigheden gegrond, weinig lichts verspreidt over iets, 't geen van daadlyke proeven afhangt, heeft men niet veel agts gegeeven op eene menigte van Schriften, over de Bouwkunde der Grieken en Romeinen ingeleverd. In zommige gevallen, en ook in dit, heeft men de proefondervinding te raadpleegen. Ziet hier den korten inhoud eens antwoords van eenen, die zynen naam niet ontdekt heeft, op het bovengemelde vraagstuk.

In veele opzigten was de Bouwkunde der Ouden verre beneden die van onze Eeuwe te stellen; doch deeze doet niets tot de Duurzaamheid des Timmerhouts. Men heeft voorgegeeven, dat het zelve, om duurzaamer te zyn, niet moest gehakt worden, dan alleen in de Maanden December en January. Maar dit denkbeeld is misschien alleen gegrond op een oud vooroordeel, 't welk de ondervinding niet voor uit heeft. Dit gebruik kan zeer ligt stand gegreepen hebben, om dat de Boeren, van de maand Maart tot November, te veel andere bezigheid vinden om zich met het houthakken te bemoeien. Vermids zy den tyd, op welken zy de meeste ruimte hadden, daar toe koozen, is men in 't begrip gekomen, dat dit juist de beste tyd van houthakken was. Dewyl, daarenboven, de vorst, des Winters, de wegen harder en bekwaamer maakt tot het vervoeren, is men meer bedagt geweest op een onmiddelyk voordeel dan op een veel grooter, 't welk eerst na ee-

[p. 235]

nigen tyd genooten wordt. Naa lang hier aan gewend te zyn, heeft men zich beginnen diets te maaken, dat, in den Wintertyd, de sappen, in de boomen, werkloos zyn, en dat, by gevolge, die dan gehakt worden, spoedigst droogen. Het Hout is 's Winters in den bast beslooten en bewaard: in den Zomer bederft deeze ligt, en de Wormen zetten 'er zich in. Deeze omstandigheden hebben aan 't vooroordeel nieuwe kragt bygezet. Ondertusschen is het eene zeer valsche veronderstelling, dat de Sappen 's Winters niet werken; deeze verdikken als dan, om vervolgens in Hout veranderd te worden. Doch, schoon dit geen plaats hadt, gaat het vast, dat Hout, van de Maand Maart tot Augustus gehakt, min blootgesteld is aan vermolzeming, en langer duurt dan 't geen in den Wintertyd gehakt wordt. De rede hier van is, dat in het Hout, des Winters gehakt, een groot gedeelte der wateragtige deelen in den Stam bevroozen zynde, deeze veel langzaamer uitdroogen, 't welk noodwendig verrotting naa zich moet sleepen: de tyd van Vorst is niet geschikt om uit te droogen. In Hout, veel laater gehakt, zyn de Sappen in eene veel sterker beweeging, de porien geopend, de warmte der Zonne kan 'er veel beter doordringen, de lugt 'er beter in speelen, en de vogtigheid wegneemen. Het Hout sluit zich als dan, het verhardt, en wordt, by gevolge, veel duurzaamer. Om van deeze waarheid overtuigd te worden, heeft men alleen de proeve te neemen, 't geen ieder doen kan, met, in die verschillende Saizoenen, boomen te vellen.