Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1777

[p. 108]

Waarneming van een witten boog aan den hemel.
Door J. en A. Esdré, A.L.M. en Philos. Dr. te Dordrecht.

DEn 26 Febr. des avonds, by eene zeer heldere Lucht, wierden wy, omtrent half agt, een witten Boog aan den Hemel gewaar. Dezelve ging over het hoofd van de Maagd, en over Regulus, tusschen Procyon, en den regter voet van Pollux, over de regter en linker Schouder, als mede over de drie Sterren in den Gordel van Orion. Het eene einde was omtrent in 't Zuid-Oosten, terwyl het ander in 't Zuid-Westen gezien wierd. Nadat wy dezen Boog eenigen tyd waargenomen hadden, begon hy in 't midden slauwer te worden; zelfs verdween het middelste gedeelte bykans, terwyl de einden nog merkelyk zichtbaar bleeven. Dan kort daarop wierd dezelve weder geheel gezien, en wel veel helderer, dan te voren, of daarna. Het licht, dat van den Boog afstraalde, was zo sterk, dat Regulus niet weinig van zyn glans en luister verloor, toen de Boog op 't helderste stond.

Deze Boog was, in eene geduurige beweeging, nu ryzende, dan daalende, tot dat hy eindelyk onder Regulus, tusschen Procyon en Lyrcus, door de Sterren in den Gordel van Orion, en door zyn linkervoet ging. Na dat dezelve zeer helder, als eene witte Wolk, gestaan had, begon hy te verflauwen; en wel aanvanglyk in 't midden; alwaar ook een goed gedeelte van den Boog 't eerst verdweenen is. Toen veranderde vervolgens het Oostlyk einde, als in verscheide witte Wolken, die, volgens allerleie rigtingen, door elkander bewogen, steeds naar het Westen voortgingen; werwaards de Boog insgelyks, geduurende de waarneming, bewogen was. Deze witte Wolken veranderden in een breeden, eenigzints gebogen witten streep, die zich voorts in twee verdeelde, terwyl 'er een damp over Orion gezien wierd. Ondertusschen was het Westlyk einde uit het gezicht geraakt. De gemelde twee witte Streepen wierden één, en allengskens flauwer; beweegende zich midlerwyl naar het Westen. Eindelyk is dezelve verdweenen, nadat wy het verschynzel anderhalf uur waargenomen hadden.

De Heer le francq van berkhey, dit berigt aan onze Boekverkoopers zendende, heeft 'er tevens zyne eigen waar-

[p. 109]

neming van dit verschynsel bygevoegd; welke zaaklyk met die der opgenoemde Heeren overeenkomt. - Ik zag, (zegt hy,) den 26 February, te Amsterdam zynde, en over de Nieuwebrug gaande, omtrent de klok agt uuren, Zuidwestelyk van my af, een zeer helderen, zig breed uitspreidenden, witten Lichtstraal, ryzende uit eene donkere Wolkbank. Dezelve strekte zig, dog flauwende, verre over myn hoofd ten Zuid vesten uit; en verdween, voor zoo verre ik, van wegen de kortheid der gezigt einders, zien kon, ten Zuidoosten. Eerst twyffelde ik, nademaal de Lugt helder was, of het de zogenaamde melkweg niet ware; dan, zoo wel de ongewoone plaatsing, als de byzondere beweeging in dien Straal, bragten my tot een ander besluit.

Na alles wel ruim een kwartier uurs, volgens myne kunde, gade geslagen te hebben, vermoedde ik, dat het een voorboode van een sterk Noorderlicht zou zyn; dewyl de Wolkbank, waar uit de straal of boog opklom, volkomen overeenkwam met zulk eene Noorderlichtbank; ook was de beweeging in den boog eveneens, als die schielyke voortvloeijing of verzwinding, welke men in de Noorderlicht-vlammen ziet. En dit myn vermoeden is des nagts bevestigd geworden: want des anderendaags heb ik, uit verscheiden byzondere persoonen, die omtrent elf of half twaalf uuren en laater op de straat geweest waren, verstaan, dat zy nimmer, by hun geheugen, zulke sterke en vuurig roode Noorderlichtvlammen in de Lugt gezien hadden. Wanneer men dit overweegt, en zulks vergelykt, met het bovenstaande berigt van die in de Sterrekunde zeer bedreeven Heeren, schynt men, op goeden grond, wel te mogen vaststellen, dat deeze lichtende Hemelboog, - als 't ware, een voorboode van het Noorderlicht geweest is, of eene uitbarsting van eene Noorderlichtbank; waar in die boog zig eerst als een witte Ligtstraal, en eindelyk als vuurige Wolken vertoond heeft, welk een en ander tot het verder naspooren der Verhevelingen, hier te Lande, van dienst kan zyn.