Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1777

Vertoog van de voornaamste redenen, welken de Ingezetenen van ons Land, tot hier toe, van de Inenting der Kinderpokjes wederhouden, en oorzaak zyn dat deeze Praktyk niet algemeen by ons in gebruik kome, door L. Bikker, M.D. &c. &c. Te Rotterdam by G. Manheer, 1777. In groot octavo, 155 bladz.

DIt Vertoog is zyn oorsprong voor 't grootste gedeelte verschuldigd aan de Vraage, door het Bataafsch Genootschap in 1776 voorgesteld, om beäntwoord te worden, voor den 1sten Maart 1777, te weeten: Welke zyn de geschiktste Middelen, om den Gemeenen Man in ons Vaderland, zoo wel ten platten Lande als in de Steden, tot het gewillig gebruik maaken van de Inenting aan te moedigen, en om deeze Praktyk, op de minst kostbaare wyze, en zonder gevaar van de besmetting te verspreiden, aan hun toe te dienen? Toen men deeze vraag in overweeging nam, kwam in bedenking, of men niet tevens en eerst diende te vraagen: welke zyn de voornaamste redenen, waardoor de gemeene Man in ons Land tot nog toe van de Inenting wederhouden word? Dan de Heer bikker, wegens zyne verdiensten en geleerdheid met recht beroemd, gaf aan 't Genootschap te kennen dat hy, reeds lang over dit onderwerp gedagt hebbende, geneegen was om aan de laatst gemelde vraag te voldoen: hy heeft in dit Vertoog zyne belofte voldaan, en deeze

[p. 390]

taak meesterlyk en zonder schroom, als bezield zynde met de waare beginzelen van menschenliefde, volvoerd. Wy verwagten en wenschen, dat 'er op gelyke wyze aan de eerst gemelde vraag mag voldaan zyn: en dat de middelen daartoe aangeprezen in 't werk mogen gesteld worden! dit is een zaak waarby 't menschdom, en onze ingezetenen, 't grootste belang hebben, en 'er is waarschynlyk nooit geen Vraag door eene Maatschappy voorgesteld, die zo zeer kan strekken tot behoud van 't menschdom dan deeze. - In 't begin van dit Vertoog getuigt de Auteur dat de Inënting der Kinderpokjes nergens in Europa grooter en geweldiger tegenstand ontmoet dan in ons Land. Dit is geenzins toe te schryven aan een gebrek, dat men, namenlyk, 't nut van de Inënting niet klaar en duidelyk door overtuigende bewyzen betoogd heeft: hier worden verscheide voornaame Schryvers aangehaald, die dit stuk uitneemend uitgevoerd en voldongen hebben. Daar moeten dan andere redenen gevonden worden, die onze ingezetenen tot hier toe wederhouden, van dit middel gebruik te maaken. Dezelve zyn den Voorstanders van de Inënting wel niet onbekend, dog niemand heeft dezelve in 't openbaar voorgesteld: dit Vertoog is daartoe ingericht. De Heer bikker geest by deeze gelegenheid een kort verslag van de laatste epidemie der Kinderziekte te Rotterdam, die begonnen is in Sept. 1775, en, geduurd heeft tot Febr. 1777. Hy heeft in 't begin van deeze algemeenheerschende besmetting, één zyner Kinderen, die nog geene Kinderpokjes gehad had, doen Inënten met 't zelfde gelukkig gevolg, waarmede zyn overige vyf Kinderen reeds voor eenige Jaaren waren Ingeënt geweest. Dit voorbeeld werdt terstond door anderen gevolgd: 't getal der Ingeënten beliep 183, waarvan geen één gestorven is. 't Getal der gestorvenen aan de Kinderziekte bedroeg 830; waaruit blykt dat 'er ten naasten by 6000 door de natuurlyke Pokjes zyn aangetast geweest: volgens 't verspreide gerucht van de Inëntingen te Rotterdam gedaan, zoude men geoordeeld hebben dat zich eenige honderden hadden doen Inënten. - Hier uit blykt, tevens, hoe ongerymd 't is, 't gebeurde te Rotterdam, tot een bewys by te brengen tegen 't nut van de Inënting: te weeten dat het niet gebleken is dat te Rotterdam de Inënting, 't getal der gestorvenen van de Natuurlyke Kinderziekte, vergeleeken met dat van de voorgaande epidemie, verminderd heeft. Wanneer de 183 Ingeënten de Natuurlyke Kinderziekte gekregen hadden, zouden 'er, volgens 't gemeen beloop, 27 van gestorven zyn: dit getal

[p. 391]

is te klein om 'er een aanmerkelyke vermindering in de Sterflysten van te verwachten, schoon 't voordeel op zich zelf genoomen groot is. - De Auteur gaat vervolgens over om de hinderpaalen na te spooren, die onze Ingezetenen tot nog toe van de Inënting wederhouden. - Wy zullen de hoofdoorzaaken kortelyk nog met de eigene woorden van den Schryver melden. ‘Eene dier redenen of oorzaaken moet men, meene ik, zoeken, in de onzydigheid, welke de Wetgevende Magt van ons Land, en de Regeering der byzondere Steden, tot hier toe, betrekkelyk de Inënting, houd, en byzonder in het verbod, 't welk de Overheid van eenige voornaame Steden gedaan heeft; om deze Konstbewerking niet in de Stad, en niet als op afgelegen plaatsen, buiten dezelve, in 't werk te stellen. - Men behoeft niet veel overweeging te maaken, noch grooten omgang met onze Ingezetenen te hebben, om overtuigd te zyn, dat dit gedrag der Regeering, ten aanzien van de Inëntinge, een zeer nadeeligen invloed by het Gemeen oeffent. - Men kan den gemeenen Man niet beduiden, dat de Regeering in Zaaken, gelyk de inenting, die buiten den kring hunner kundigheden vallen, meestäl door de oogen van anderen ziet; dat zy, het oor leenende aan Geneesheeren, die tegen de Inënting zyn, het zeer gevolglyk is, dat zy 'er zich onverschillig of onpartydig omtrent gedraagt; dat het by de Leden der Regeering, in dat geval, ook voornaamelyk hapert aan gebrek van genoegzaame Kundigheid, en van behoorlyk onderzoek omtrent alles, wat 'er over dit onderwerp geschreven is; en dat zy, behalven dat, ook menschen zyn, die hunne byzondere meeningen, vooröordeelen, inzichten, driften, belangen en aanhang hebben. Ook verbied zulks de eerbied, die wy aan de Regeering verschuldigd zyn, en die men, in het Gemeen, niet genoeg versterken kan. - De gemeene Man is te weinig redeneerkundig om te besluiten, dat de Regeering zeer wyze en billike redenen hebben kan, om de Inënting, op sommige tyden en plaatsen, toe te laaten, en op anderen te verbieden of te bepaalen, zonder dat daaruit volgt, dat deeze Praktyk voor hen, in 't byzonder, onveilig en onnut zy. Voor een tweede algemeene reden of oorzaak, welke de Ingezetenen van ons Land wederhoud van te gelooven, dat de Inënting een geöorloofd, veilig en nuttig middel zy, en gevolglyk hen onwillig maakt om dezelve aan zich te laaten toedienen, heeft men zedert langen tyd aangezien de onzydigheid der Geestelyken omtrent dit stuk, en den tegenstand, met welken zommigen derzelven 'er zich tegen verzet hebben; - daar zyn,

[p. 392]

wel is waar, aan den anderen kant redenen genoeg, om uit de handelwyze van eenige voornaame Godgeleerden en geachte Leeraaren op te maaken, dat de praktyk der Inëntinge geenzins met de gevoelens van Godsdienst onbestaanbaar is, of tegen eenig bevel van God en zyn woord stryd, en uit dien hoofde ongeöorloofd moet geacht worden. - Edoch in weerwil van dit alles, of schoon zekerlyk verscheiden Lieden in ons Land door den voortgang dier Leeraaren reeds tot de Inënting zyn overgegaan, is het echter maar al te zeker, dat verre de grootste hoop onzer Ingezetenen, uit aanmerkinge van de handelwyze der meesten onzer Predikanten, nog in begrip zyn en blyven, dat deeze Praktyk met de gevoelens van Godsdienst en de inboezemingen van geweeten, niet bestaanbaar en gevolglyk niet geöorloofd zy. - Eene derde algemeene reden, waaröm de Ingezetenen onzes Lands geen vertrouwen in de Inënting stellen en gevolglyk ongeneigd zyn dezelve te ondergaan, is, myns oordeels, de verdeeldheid der Geneeskonstöefenaaren omtrent de nuttigheid, noodzaakelykheid en veiligheid dezer konstbewerking; of laat ik liever zeggen, de groote tegenstand, met welken zeer veelen, zoo niet de meesten onzer Artzen zich tegen deze Praktyk verzet hebben, en zulks werkelyk nog doen. - De laatste algemeene reden, meen ik te zyn, de onkunde aan den eenen kant van den gevaarlyken en verwoestenden aart der Kinderziekte, en aan den anderen kant van de veiligheid en nuttigheid dier Konstbewerking!’ Dit zyn de hoofdoorzaaken door den Auteur opgegeeven, waaruit de redenen te vinden zyn, waarom de Ingezetenen onzes Lands tot nog toe ongeneigd blyven, om de Inënting aan zich te laaten toedienen. - De Auteur ontvouwt vervolgens nauwkeurig, met veel oordeel, deeze oorzaaken, en toont de ongegrondheid aan, om hieruit een bewys te neemen tegen de nuttigheid van deeze heilzaame Konstbewerking, en 'er daarom afkeerig van te zyn. - ‘Welken nu de geschiktste en bekwaamste middelen zyn zullen, om onze Landgenooten tot het gewillig gebruik maaken van de Inënting over te haalen en aan te moedigen, zal uit de beantwoording der Vraage van het Bataafsch Genootschap, tot dat einde voorgesteld, blyken moeten. Ik zal alleen nog maar als een gevolg van al het betoogde aanmerken, dat ik zeer groote hoop stelle op den voortgang van veelen, en op het zien oeffenen van deeze Praktyk.’