zicht tot het verval van onzen Koophandel, Zeevaard, Neringen en Hanteringen, met de daer uit voortvloeiende steeds toenemende bezwaring van onzen Armen-Staet, en de gevolgen daer van, zo in 't Burgerlyke als Godsdienstige, heeft aenleiding gegeven tot het beramen van dit Ontwerp. Deszelfs bedoelde is, ‘de Armoede, was 't mogelyk te verminderen en voor te komen; de oude Vaderlandsche Naarstigheid te doen herleeven; 't Schoolwezen te verbeteren; de Kinderen der Armen in Tugt en goede Zeden op te leiden, en dergelyke.’ Hier toe komt in dezen in aenmerking; (1.) De opregting van een algemeen Armenschool, om de Jeugd der behoeftige Gemeente vroegtydig te beschaven en bekwaem te maken. (2.) Het aenleggen van een Werkhuis en Fabrick, daer altoos voor Ouden en Jongen, die om werk verlegen zyn, werk te vinden moest wezen. En (3.) het vormen ener Vaderlandsche Maetschappye van Reedery en Koophandel, ter liefde van het Gemeenebest, om het fonds tot het ene en 't andere vinden. De inrigting van ieder dezer voorgestelde Stukken word hier afzonderlyk beschreven, met nevensgaende aenmerkingen over de wyze der uitvoeringe, mitsgaders over derzelver nuttigheid en mogelykheid. - Men bespeurt in 't geheele opstel, by manier van proeve, geschreven, dat de Eerwaerde Ris dit Ontwerp niet ter loops gesmeed, maer by herhaling overdagt heeft, eer hy 't in dezervoege te voorschyn deed komen. - Hy heeft het genoegen gehad van te zien, dat zyn Ontwerp, over 't geheel, zo veel goedkeurings erlangde, dat het wel dra aenvanglyk ter uitvoeringe gebragt wierd, met het maken van de vereischte schikkingen, byzonder ter oprichtinge van zodanig ene Maetschappy, tot het vinden van het benoodigde fonds. Zulks heeft hem bewoogen, om, als een Vervolg op het voorgestelde Ontwerp, hier van verslag te geven, ten einde
nadere onderrigtingen mede te deelen, welken ten beteren verstande van 't Ontwerp kunnen dienen. Daer toe stelt hy in dit vervolg voor, ‘(1.) de wyze op welke het Directeurschap noodzaaklyk geworden, en aanvanglyk gereguleerd is. (2.) Hoe men begonnen heeft het werk op te vatten, en voorneemens is het zelve voort te zetten. En (3.) eindelyk, wat hem niet ondienstig schynt, daaromtrent onder 't oog te brengen:’ zo, om elk een klaerder begrip van de zaek te verlenen; als de verdere intekening aen te moedigen. - Uit dit verslag kan men afnemen, dat 'er grond is om te verwachten, dat het Ontwerp, in ene mindere of meerdere mate, althans werkstellig zal gemaekt worden; en dat de verdere uitvoering nu
Auteursrechtvrij