Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1777

De Bedroefden, wegens het verlies hunner kinderen en nabestaanden, door de Kinderziekte, tot een betamelijke en troostlijke onderwerping aangespoord: en de geoorlofdheid der Inënting overwoogen, in twee Leerredenen, door G.J. Nahuys. Te Rotterdam by J. Bosch 1777. Behalven de Voorreden 120 bladz. in gr. octavo.

ENe ongemeen sterk woedende Kinderziekte, te Rotterdam, in den jare 1776, die een buitengewoon getal van Kinderen en Volwassenen ten grave sleepte, heeft den Eerwaerden Nahuys, (die ook zyn eerstgebooren daer door had zien sneven,) aenleiding verleend, tot het opstellen, voordragen en uitgeven dezer Leerredenen. De eerste, uitgesproken op den 17 Nov. 1776, is geschikt ter opbeurende vertroostinge, van alle de zodanigen, die met hem in dat droevig lot deelden. By die gelegenheid stelde hy zich, nevens andere aenmerkingen, iemand vragende voor, ‘of die omstandigheden hem ook mogten of moesten aenspooren, om vervolgens gebruik te maken van de Inënting?’ En zyn Eerwaerde beloofde daerop dit gewigtig onderwerp, over acht dagen, opzetlyk te zullen onderzoeken. In gevolge hier van behandelde hy dit Stuk in ene openbare Leerreden op den 24 daer aen volgende; in welke hy zich bepaelde tot het onderzoeken, ‘of, en in hoe verre, wij

[p. 154]

uit het woord van God aanleiding ontvangen, om aangaande het geoorlofde of ongeoorlofde, het al of niet verpligtende van dit Middel, iets te bepalen of af te leiden? en voorts te vernemen, hoedanig wij omtrent dit geval, 't zij wij het Middel gebruiken, het zij wij 't zelve verwerpen, als Christenen behoren te verkeeren?’ Dit onderzoek leert ons het volgende. ‘'Er is aan den eenen kant geen regel in Gods heilig Woord, welk het bewustte middel veroordeelt. Dog 'er is ook aan den anderen kant geen stellig bevel, 't welk ons in 't algemeen en zonder onderscheid 'er toe verpligt:’ [het komt hier aen op ene gegronde overtuiging van de betamelykheid en nuttigheid der zaek, of ene twyfelmoedigheid desaengaende:] ‘waar uit dan volgt, dat een iegelijk verpligt is, na vereischt onderzoek, in deze zaak te handelen na zijn licht, volgends 't getuigenis van zijn geweten, en op zulk eene wijs, dat hij zijn gedrag voor God moge kunnen verandwoorden.’ Hier aen hecht zyn Eerwaerde zyne vermaningen aen de Tegenstanders, aen de Twyselenden en aen de Voorstanders van dit middel, naer de verschillende omstandigheden in welken zy zich bevinden. En 't besluit van alles komt hier op uit. ‘Is iemand zwak, en twijfelmoedig, zonder, na behoorlijk onderzoek en ernstige raadpleeging, tot eenige gegronde vaststelling te kunnen komen, hij doet wel dat hij het nalaat. Is iemand daarentegen overtuigd van de geoorlofdheid, hij doet wel zo hij 'er toe besluit.’ - Zyn Eerwaerde behandelt dit onderwerp met ene oordeelkundige omzichtigheid, die strekt ter aenpryzinge van 't gebruik der Inëntinge, zonder enigen schyn van dwangredenen. Hy legt het 'er niet zo zeer op toe, om zyne Toehoorders te overtuigen van 't pligtmatige gebruik der Inëntinge, als wel om hunne oplettendheid op dit Stuk te vestigen, hen te bewegen om de zaek ter harte te nemen, hun van gemoedszwarigheden te ontheffen, en voorts den weg te banen, dat zy zich zelven, zo 't mogelyk zy, overtuigen. Ter verdere bevorderinge hier van dienen ook zyne aentekeningen, op het een en ander gedeelte der Leerredenen, mitsgaders zyne Voorreden en zyn Naschrift, die ter nadere aenwyzinge en ophelderinge strekken. - Men vind hier des aengewezen de voornaemste Geschristen over dit onderwerp, met de gewigtigste bedenkingen van de ene en andere zyde, welker overweging den grond kan leggen tot ene daedlyke overtuiging; en te gelyk voorgedragen, 't geen ieder

[p. 155]

oplettend moet maken, op zyne zedelyke verplichting in dit geval, naer mate van zyne overtuiging voor of tegen, of twyfeling, na ene bedachtzame opmerkzaemheid van al het voorgestelde. - Het Stuk is, buiten tegenspraek, van zo veel gewigts, dat een bedachtzaem mensch daer omtrent niet onverschillig kunne zyn; uit dien hoofde is ene aendachtige lezing dezer Leerredenen allen oordeelkundigen aen te pryzen; op dat zy, het Stuk dus ernstig overwogen hebbende, zich zelven gerust mogen stellen, in hun gedrag en de gevolgen daer van, welke zyde zy dan ook gekoozen mogten hebben.