Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1777

[p. 11]

De onmagt van den Zondaar, om het Euangelie te gehoorzaamen, zyne onverschoonelyke misdaad in het zelve niet te gehoorzaamen, en de bestaanbaarheid van deeze stukken met elkanderen, opgehelderd. Door J. Smalley, Meester der Konsten en Kerkleeraar in Farmington. Uit het Engelsch vertaald. Alom te bekomen. In groot octavo 102 bladz.

HEt groot geheim van dezen Meester der Konsten, om de Leer van des Zondaers onmagt, en deszelfs rechtmatige strafschuldigheid, niet tegenstaende die onmagt, bestaenbaer te maken, is gelegen in de onderscheiding, tusschen natuurlyke en zedelyke onmagt. De zedelyke onmagt bestaet, volgens hem, in het gemis van een hart, of gesteldheid of wil om iets te doen: en de natuurlyke onmagt is gelegen, in het gemis van verstand, lichaemlyke kracht en gelegenheid; of, wat ons ook verhinderen kan, om iets te verrichten, wanneer wy gewillig en 'er zeer opgezet, en toegenegen zyn, om het zelve te doen. - Door middel dezer onderscheidinge is hy, zynes oordeels, in staet, om de opgemelde Leer van alle bedenkelyke zwarigheden te ontheffen, waer toe de vier volgende byzonderheden in overweging komen.

1. Legt hy 't 'er op toe, om het onderscheid tusschen die twee soorten van onmagt op te helderen, en tevens te toonen, dat het, en in de gewoone gesprekken, en in de Heilige Schrift, zeer gemeen is, dat menschen tot daden, van welken zy een afkeer, of om welken te verrichten zy geen genegenheid hebben, onbekwaem genoemd worden, zo wel, als tot dingen, welken zy, of schoon zy al wilden, echter niet konden doen. Als mede, dat 'er ene wezenlyke rede zy, waerom deze en diergelyke uitdrukkingen, op zulk ene wyze, gebruikt worden: vermids 'er waerlyk ene even zo volstrekte onmogelykheid is, dat iemand anders, dan overeenkomstig zyn eigen herte werken zoude, als 'er is, dat hy dingen, welke zyne natuurlyke kracht te boven gaen, doen zoude.

2. Tracht hy te toonen, dat de zondaren, terwyl zy de groote zaligheid daedlyk verwaerloozen, zekerlyk, in de ene of andere van die betekenissen onmagtig zyn, om dezelve aen te nemen. Dat het, zo lang, als zy niet tot Christus komen, waerachtig zyn moet, dat zy of zulk een natuurlyk vermogen missen, of anders zulk een herte niet hebben, als 'er vereischt word, om tot Christus te komen.

3. Poogt hy, de zedelyke verdorvenheid der zondaren overwegende, te toonen, dat zy zulk een boos hart hebben, om

[p. 12]

van den levenden God af te wyken, dat het, zo niet hunne natuuren veranderd worden, onmogelyk zy, dat zy tot Christus komen, of Hem en zyne aengeboodene zaligheid aennemen zouden.

4. En ten laetste stelt hy zig voor te bewyzen, dat de zondaren, (te weten dezulken, die gemene verstandige vermogens bezitten, het gebruik van hunne lichaemlyke zintuigen hebben, tot jaren van onderscheid gekomen zyn, en onder het licht van 't Euangelie leven,) onder gene andere onmogelykheid zyn, om het Euangelie te gehoorzamen, dan alleen die, welke uit hunne ongeneigdheid tot het zelve, of uit de boosheid hunnes harte ontstaet. - Genen derzulken, zegt hy, liggen onder ene onnatuurlyke onmagt, om de zaligheid te verkrygen; maer, indien zy den geopenbaerden weg des levens niet bewandelen kunnen, moet het, geheel en al, aan hunne ongeneigdheid tot denzelven, of aen de boosheid van hunne harten, toegeschreven worden. - Aen de ontvouwing van dit alles, hecht de Schryver wyders nog enige bedenkingen, om het gebruik zyner overeenbrenginge aen te dringen, en derzelver nuttigheid, boven die van andere gevoelens deswegens, aen te pryzen.

Men moet erkennen dat de Autheur geen moeite gespaerd heeft, om de leiding zyner gedachten in 't gunstigste licht te plaetsen; dan, alles wel ingezien zynde, komt het ons voor, dat de Schryver behoort onder dat slag van Bemiddelaers der Godgeleerde verschillen, welken met de ene hand geven, maer met de andere nemen, die noch aen de ene noch aen de andere party voldoen, en wel eens aenleiding geven tot woordspelingen en woordenstryden, welken niets afdoen. Zo sterk toch als hy zich aenkant tegens de natuurlyke onmagt, even zo sterk dringt hy de zedelyke onmagt aen; als zynde zo volstrekt, dat het natuurlyk vermogen, hoe groot het ook mogte wezen, als geen kracht op den Wil kunnende oefenen, dezelve niet te boven kunne komen; des 'er, zo wel ter scheppinge als ter- herscheppinge, ene wonderwerkende kracht vereischt worde. Dit zo zynde, bezeffen we niet, hoe des Schryvers ontknooping enig voordeel, boven die van anderen, hebbe.