Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1776

[p. 555]

Brief van David Macbride, M.D. aan John Walsh, Esq. F.R.S. tot geleide van twee brieven, van Mr. Simon aan Dr. Macbride, betreffende de herleeving van eenige slekken, veele jaaren, in het kabinet van Mr. Simon, bewaard.

(Uit de Philosophical Transactions.)

Aan den Heere john walsh Esq.

Dublin, Jan. 22. 1774.

myn heer!

IK sluit hier in, twee Brieven, my toegezonden door Mr. stuckey simon, betreffende dat zonderling verschynzel in de Natuurlyke Historie, 't welk u voorkwam niet genoegzaam beweezen te zyn, om aan het gemeen medegedeeld te worden, in de Philosophical Transactions van 't voorleden Jaar. De Koninglyke Societeit heeft onbetwistbaar gelyk in zeer zorgvuldig te weezen, in eenig ding plaats te geeven, 't welk zo verre afwykt van den dus lang waargenomen loop der Natuure, als dit, zonder des de volkomenste blykbaarheid ontvangen te hebben.

In den Brief van den Heer simons, den 26 November gedagtekend, maakt hy gewag van een byzonder Slekkenhuisje, welks Slek 'er vier herhaalde keeren uit kwam, in de tegenwoordigheid van verscheide lieden: elk hunner heeft my verzekerd, dat hy het gezien hebbe. Deeze Heer my de eere geevende, om, een dag of twee, naa de dagtekening zyns briefs, by my het middagmaal te houden, bragt dezelfde Slekkenhoorn, (zo als hy verklaarde,) mede, om te beproeven, of de Slek weder te voorschyn zou komen.

Het gezelschap vondt zich niet te leur gesteld: want, naa dat het hoorntje omtrent tien minuuten in een glas met water gelegen hadt, waar van de koude even af was, begon de Slek zich te vertoonen: en vyf minuuten laater zagen wy het lichaam halfweg uit de holligheid des hoorns gekroopen. Wy deeden daar op de Slek in een kom, ten einde dezelve meer ruimte mogt hebben dan in het glas. In zeer korten tyd, zagen wy het Diertje boven de oppervlakte van het water komen, en opwaards na den kant klimmen. Terwyl het dus rond kroop, met opgeregte en uitsteekende hoorns vloog

[p. 556]

een vlieg 'er digt by heenen, en de Slek bemerkende, viel daar op aan. Het kleine Diertje kroop terstond in zyn schulp, doch terstond weder voor den dag, als het bemerkte dat de vyand weg was. Wy lieten de Slek, meer dan een uur, op de kom rondsom kruipen: waar op zy weder gedaan werd in een van boven wyden glazen sles, in welken Mr. simon gewoon was dezelve te houden. Hy hadt de goedheid my deeze zeldzaame Slek te schenken: en ik zag, 's nagts ten twaalf uuren, toen ik na bedde ging, dat de Slek nog in beweeging was. Maar den volgenden morgen vond ik haar in den verstyfden staat, zittende aan de zyde van het glas.

Weinig weeken naa den bovengemelden tyd, nam ik de gelegenheid waar, om deeze Slek te zenden aan den Heer john pringle, die dezelve vertoonde op de byeenkomst der Koninglyke Societeit; doch, gelyk hy my berigt heeft, konden zommige Leden niet anders denken, dan dat Mr. simon zich hadt laaten bedriegen door zyn Zoon, die, zo als zy dagten, frisse Slekken in plaats gesteld hadt van die hy uit zyns Vaders Kabinet kreeg.

Wanneer de Heer john pringle my deeze zwaarigheid mededeelde, schreef ik Mr. simon, en hier op kreeg ik zyn Brief van den 4 February ten antwoord. Vervolgens heb ik zelfs den Zoon van Mr. simon onderzogt, en kon geen rede vinden om te gelooven, dat hy zyn Vader bedroogen hadt, of kon bedriegen.

Mr. simon is een Koopman hier ter stede, van een zeer goed character, en op wiens woorden men af kan. Hy woont midden in de Stad, eene omstandigheid die het zyn Zoon, (hadt deeze het anderzins willen doen,) onmogelyk zou gemaakt hebben frisse Slekken te verzamelen. De Vader van Mr. simon, was Mr. james simon, Lid van de Koninglyke Societeit, die, een lief hebber van de Natuurlyke Historie en van de Oudheden zynde, eene kleine verzameling maakte van Zeldzaamheden, welke zyn Zoon nog bezit, en eenige zeer zonderlinge stukken bevat.

Vergunt men eene plaats aan de Brieven van Mr. simon, in de Philosophical Transactions, zy zullen ongetwyfeld een middel weezen, om de Natuuronderzoekers aan te zetten tot het naspeuren van den duur des leevens, in de geringste Schepzelen. Ik blyf,

U Dw. Dienaar, david macbride.

[p. 557]

Mr. Stuckey Simon aan Dr. Macbride.

Dublin, Nov. 26, 1772.

myn heer!

EEn toeval heeft iets aan 't licht gebragt, tot welks onderzoek de Natuurkundigen nog geene gelegenheid gehad hebben, en oorzaak gegeeven heeft tot eenige gesprekken onder Heeren, des door my onderrigt. Ik zal het gebeurde eenvoudig te neder stellen, om anderen aan te zetten tot verdere naspeuringen, ten aanziene van dit onderwerp.

Omtrent drie Maanden geleden, was ik bezig, met eenige Schulpen in eene laade te verschikken; onder deeze waren eenige Slekkenhoorns. Ik nam ze 'er uit, en gaf ze aan myn Zoon, (een Kind van omtrent tien jaaren), die zich by my in de kamer bevondt. Den volgenden Saterdag, speelde het Kind met deeze Hoorntjes, deedt ze in een blompot, dien hy met water vulde, en goot ze 's anderen daags in een schotel. Deezen zullende gebruiken, zag ik dat de Slekken uit de hoorntjes gekroopen waren. Ik vroeg myn Zoon. Hy verzekerde my, het waren dezelfde Slekken, die ik hem, eenige dagen geleden, gegeeven hadt, verklaarende 'er nog eenige te hebben, die hy my bragt. Ik deed één derzelven in water, en een half uur daar naa, zag ik dat zy den kop en het lyf uitstak; doch slegts traag bewoog, 't geen ik aan zwakheid toeschreef. Ik gaf den Majoor vallancy en Dr. span berigt van deeze verbaazende ontdekking. Zy deeden my 't plaisier, van den volgenden Saturdag ten mynen huize te komen, om de Slekken te zien: dezelve in 't water doende, bevond ik dat slegts één, en juist die, welke ik voorheen in 't water geworpen hadt, leefde: want deeze kwam uit zyn hoorntje voor den dag, en liep 'er mede rondsom de schotel. De overigen stierven, zo als ik veronderstelde, door al te lang in 't water gehouden te zyn: want, naa de eerste ontdekking, liet ik ze in 't water blyven tot den volgenden Maandag: wanneer ik het water afgoot, de Slekken nog buiten haare hoorntjes zynde, en oogschynlyk dood. Zy bleeven allen in dien staat tot Dingsdag avond, toen ik bevond, dat ze alle in haare hoorntjes gekroopen waren; en, schoon ik ze naderhand, verscheide keeren in water deedt, toonden zy geene tekens van leeven. Dr. quin en Dr. rutty hadden een en andermaal de beleefdheid, om de nog leevende Slek te bezien; en schiepen groot vermaak in haar te beschouwen, voor den dag kruipende uit haar huisje, 't welk zy meer dan vyftien jaaren bewoond hadt; want zo lang kan ik, met waarheid, verklaaren, dat deeze Slekken in

[p. 558]

myne bezitting geweest zyn: vermids myn Vader in den jaare 1758 stierf, in diens Verzameling heb ik deeze Slekhoorntjes gevonden, en, voor zo verre ik weet, heeft hy ze reeds eenige jaaren, eer ze de myne werden, bezeten.

De Slekhoorntjes zyn klein, alle van ééne soort, wit met bruine streepen. Zints deeze ontdekking, heb ik die Slek in een klein slesje gehouden, met een doorgeboord dekzel om 'er de lugt vryen toegang in te geeven: tegenwoordig schynt ze zeer sterk en gezond. Ik zal my grootlyks verheugen, indien het eenvoudig verhaal, 't welk ik U heb medegedeeld, anderen aanspoore om verdere naspeuringen, ten opzigte van dit onderwerp, te werk te stellen. Ik blyf,

myn heer!

UE. Dienaar,

stuckey simon.

Mr. Stuckey Simon aan Dr. Macbride.

myn heer!

Strandstreet, Feb. 4. 1773.

Ik heb uw Brief ontvangen, en zie dat de Heer john pringle de Slek behouden gekreegen heeft. Gy vermeldt, dat eenige Heeren overhellen om te denken, dat myn Zoon my bedroog, door frisse Slekhoorntjes in stede van de oude, hem door my gegeeven, te plaatzen. Hy hadt geene gelegenheid om eenige andere Slekhoorntjes te krygen; zynde op dien tyd, en eenige dagen daar naa, door eene zwaare verkoudheid, genoodzaakt het huis te houden. Ik ben ten vollen verzekerd, het zyn dezelfde Slekhoorntjes, die ik hem gaf: ik heb meer Slekhoorntjes van dezelfde soort, en bykans van dezelfde grootte in myn Kabinet.

De negen Slekhoorntjes, waar uit de Slekken voortkwamen, zyn van dezelfde soort als dat ééne, door U, aan Dr. john pringle gezonden: ik laat 'er hier een van nevens gaan met de Slek daar in, die ik voor dood hou. Het zelve verscheide maalen in 't water gelegd hebbende, werd de Slek zagt, en een gedeelte kwam uit het hoorntje te voorschyn; doch toonde geen ander teken van leeven. Ik zou U nog eenige van deeze Slekken gezonden hebben; doch de Bisschop van derry, en eenige andere Vrienden, hebben my verzogt, 'er eenige te mogen ontvangen. Ik ben,

myn heer!

Uw onderdaanige Dienaar,

stuckey simon.