Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1776

[p. 448]

Waarneeming over de uitwerking van 't hulpmiddel tegen den lintworm, op order van den koning gemeen gemaakt; gezonden aan den schryver van dit tydschrift. Door Mr. Turgot, Staatsminister en Contrôleur Generaal der Financien.

(Journal de Medecine, Tome XLV.)

M.... B.... byna veertig jaaren oud, hieldt met 't zes en dertigste jaar op, de menstrua te hebben: zy bleef na dit tydstip zeer gezond. De aangenaamheden van deezen gelukkigen staat verloor ze, een jaar geleeden, door eenige onaangenaame aandoeningen, die geen vaste plaats hielden; ze was gekweld met pynen in de maag, gevoel van zwaarte en pynelyke aandoeningen in den buik, prikkeling en jeukte in de neus, en aan den anus. Deeze toevallen, schoon ligt in den beginne, werden zwaarder, en byna zonder ophouden. Ze kreeg daarop ook een kramptrekking in de regter arm; en onderging dikwyls roode opzettingen, met warmte, in de wang van dezelfde zyde; waarby een styve spanning der Spieren in 't aangezichte kwam. Vervolgens werd ze van Stuiptrekkingen aangetast, wanneer ze buiten kennisse geraakte; daar kwamen alle de toevallen by, die een vallende Ziekte te kennen geeven. Van deeze laatste toevallen af te rekenen, was 't drie a vier maanden geleeden, dat de Lyderesse in den afgang Wormen ontdekt had, die ze niet wist tot wat soort dezelve behoorden: waarom ik door haar verzocht werdt, dien te onderzoeken, wanneer ik duidelyk ontdekte, dat 't ringen van eenen Lintworm waren. Daar verliep byna geen week dat ze 'er niet van kwyt raakte, en zelfs een aanmerkelyke hoeveelheid: deeze ontlasting werdt reeds van te vooren aangekondigd, door pynen in de maag, vergezeld met zeer afmattende Stoelgangen. 't Deed my leed, dat ik niet in staat was deeze Vrouw andere dan twyfelagtige hulpmiddelen toe te dienen, welke ik haar zoude voorgeschreeven hebben, indien Mr. mostalac, myn amptgenoot, met wiens vriendschap ik my vereerd vind, my niet aangebooden hadt te leezen een Memorie, door den Intendant gezonden aan de bestierders van 't Gasthuis. Op myn voorstel van 't geval van B.... beslooten wy haar by ons te doen komen, om haar overtehaalen, eene Behandeling te ondergaan, die de aandagt van

[p. 449]

de Regeering, en de goedkeuring van de Meesters in de Kunst, verdiend had. 't Viel ons des te gemakkelyker, haar te overreeden, van zich naar ons oogmerk te schikken, dewyl de toevallen menigvuldiger en zwaarder geworden waren. Wy lieten dan 't geneesmiddel klaar maaken, door den Heer Banafoux, Apotheeker, die, by zyne groote nauwkeurigheid, de noodige Scheikundige kennisse bezit: de Brok werdt overeenkomstig met 't Voorschrift, in de Memorie N^o. 4. gegeeven, klaar gemaakt. De Lyderesse werdt door de soupe en 't lavement, aldaar opgegeeven, voorbereid; den volgenden dag ten agt uuren 's Morgens, lieten wy haar geeven drie Dragmen van 't byzonder Geneesmiddel. Ten tien uuren nam ze de Brok in: wy volgden over 't geheel de voorzorgen in de Memorie aangepreezen. Wy werden geene zigtbaare uitwerking van 't Geneesmiddel gewaar, voor drie uuren des Nademiddags; twee zeer dunne Stoelgangen, vergezeld met eenige ringen van den Worm, gaven zyne werking te kennen.

Tot deezen tyd toe, had die Vrouw alleen maar gevoeld eenige losse beweegingen, zwaarte in de Ingewanden, en eene inwendige werking, waarvan zy niet duidelyk 't gevoel kon uitdrukken. Kort hier na gevoelde ze Kolykpynen, dog die niet hevig waren, en daarom kan men dezelve niet aanmerken als de oorzaak van 't toeval, 't welk hierop volgde. De Lyderesse werdt, namentlyk, door een aanval van de vallende Ziekte aangetast, waarvan ze nauwlyks herkomen was, of ze werd door een tweeden nog heeviger aanval overvallen. Ik zag deeze toevallen niet zonder eenige ontroering; en haastte my om 'er myn Amptgenoot kennisse van te geeven, onder wiens opzicht de proefneeming mede geschied was. De buik bleef geduurende deezen tyd zacht, en een maatige kalmte deedt haar merkelyk bedaaren. 's Avonds ten zes uuren zeide deeze Vrouw, geheel weder by haar zelve gekoomen, dat ze merkelyk meerder gemak in de maag gevoelde, en dat ze een vreemde aandoening in de Ingewanden had, die ze niet konde noemen: ondertusschen kreeg ze geen Stoelgang, schoon ze wel prikkeling daartoe gevoelde. Deeze traagheid in 't afgaan, en de langzaame werking van 't Geneesmiddel, deeden ons het besluit neemen van twee Dragmen Engelsch zout, in warm water ontbonden, te geeven. Wy verzuimden ook niet haar 't aangeprezen lavement in dergelyke gevallen toe te dienen. Kort daarop ging de Lyderesse dikwyls ter Stoel; wy kwamen haar tegen agt uuren 's avonds bezoeken, en vonden onder den afgang een Lintworm, van byna vyf voeten lang,

[p. 450]

eindigende aan 't een eind als een fyne draad, 't welk als 't bovenste gedeelte van den Worm aangemerkt wordt; 't zelve was, meer dan 't overige gedeelte van den Worm, in een gladde slymige stoffe ingewikkeld. Op den bodem van de Pot werden een groote meenigte afgezonderde ringen gevonden; men vondt 'er nog eenigen van in de Stoelgangen des nachts; hevige pynen volgden niet op deeze ontlastingen, en waren 'er ook de voorbooden niet van; de Lyderesse gevoelde niet anders, dan eene geduurige prikkeling aan den anus, geduurende de werking van dit geneesmiddel: ze heeft vervolgens, verscheide dagen, in een volkoomene kalmte doorgebragt; zonder over één van die ongemakken, welke ze te vooren gevoelde, te klaagen. Men heeft haar naderhand wederom doen purgeeren, zonder dat men eenig blyk van een Lintworm vernomen heeft; 't welk ons grond geeft van te hoopen, dat 'er geen deel van overgebleeven is.

Wy haasten ons dit getuigenisse te voegen by de overigen, om daardoor te bevestigen de krachtige uitwerking van een Geneesmiddel, 't welk, zonder twyfel, een van de dierbaarste giften is, die een titus van onzen tyd aan 't Menschdom schenken kon.