Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1776

Waarneeming aangaande een vreemd lighaam, 't welk de luchtpyp (Aspera Arteria) doorboorde.
Door M. de la Martiniere.

(Mem. de l'Acad. Royale de Chirurg. Tom. 5.)

't LEezen van verscheide gevallen op een Leerstellige wyze, in 't Vierde Deel van de Gedenkschriften der Academie, by een verzameld, over vreemde Lighaamen in de luchtpyp, heeft my een zonderling geval doen te binnen brengen, 't welk met nut aan de Academie kan medegedeeld worden.

De Zoon van een Koopman in Kaarten, 't Hof volgende te Fontainebleau, oud tusschen de negen a tien jaaren, zich met een kleine Zweep vermaakende, die hy deedt klappen, wierd zeer schielyk aangetast van eene zeer ongemakkelyke ademhaaling, en viel schielyk in de toevallen van eene aanstaande stikking. Hy gaf door gebaarden te kennen, dat 'er eene verstopping plaats had in de luchtpyp; de Heelmeesters, die kwamen om 't Kind te helpen, vooringenomen zynde, dat 't Kind niet uit 't gezicht geweest was, en niets in den mond gestooken had, konden zich niet verbeelden, dat 'er een vreemd Lighaam in de holte van de luchtpyp was. Eene ruime Aderlaating scheen 't geschiktste middel te zyn, om in dit geval een schielyke verlichting te weeg te brengen; dewyl de staat van den Lyder, van oogenblik tot oogenblik, gevaarlyker en erger werdt. Daar was niet boven een uur tyds, na 't aankomen van 't Toeval verloopen, wanneer men my riep om 't Kind te komen bezoeken. 't Zelve had stuiptrekkingen gehad, en haalde zeer moeijelyk adem; 't gezicht was gezwollen en blaauw met uitpuilende oogen, en koude Ledemaaten: 't

[p. 278]

Kind was buiten kennisse, en men verwagtte niets anders dan de dood.

De Lieden van de Kunst, die voor my 't Kind gezien hadden, hadden 't onderzoek van 't binnenste van den Mond niet verwaarloosd; men had door de gewoone middelen den slokdarm gesondeerd, en zeker bevonden, dat dit deel vry was. Uitwendig de hals beschouwende en betastende, vond ik van vooren een klein rood vlakje, gelykende naar de beet van een Vloo, onmiddelyk onder 't ringwys kraakbeen; diep onder deeze plaats kon men voelen een zoort van kleine knoop, ter grootte van eene Linze, komende over een met 't kleine vlakje, en biedende een meer dan natuurlyke weerstand: 't gevoel 'er van kon niet duidelyker zyn, wegens de dikte der boven leggende deelen. Ik nam aanstonds 't besluit, om de huid en de vetrok op deeze plaats door te snyden. Door 't inbrengen van den vinger in de insnyding, nader gekomen zynde aan 't knobbeltje, 't welk ik op dezelfde plaats bleef voelen digt by de luchtpyp, maakte ik de insnyding nog dieper, door een tweede sneede met de bistoury te doen: waar door ik de Kraakbeenige ringen van de luchtpyp ontblootte. Ik gevoelde met de nagel, een te rug springende oneffenheid, welk ik te vergeefs tragtte te vatten, met de gewoone Tangetjes in 't verbinden gebruikelyk. Ik had gelukkig by my Tangetjes, om de hairen uit te rukken, deeze dienden my om dit Lighaam te vatten: ik haalde hier mede, tot myne en die der Omstanders groote verwondering, voor den dag, een groote kopere spelde zonder hoofd, meer dan vyftien lynen lang, welke de luchtpyp doorboorde, van de slinker naar de rechter zyde. Ik zal niet trachten te verklaaren, hoe dit vreemd lighaam zo diep heeft kunnen doordringen. De Spelde, zo als men naderhand te weeten gekomen is, was aan 't einde van de snoer van de Zweep vast, waar mede 't Kind speelde. Te willen onderzoeken, hoe de Spelde van de Zweep is los gemaakt, en de Kop 'er afgeraakt, die dezelve vast hield, en vervolgens zich aan den hals zo diep ingedrongen heeft, dat op een linie na geheel in de luchtpyp ingegaan was, behoort niet tot de Kunst; 't is voor my genoeg 't gebeurde te verhaalen, met byvoeging van de zwaare toevallen, hier door veroorzaakt, en de middelen die dezelve hebben doen ophouden. De roode stip, die maar even de doorgang van de Spelde aanduidde, is 't eerste voorwerp van myne aandacht geweest, en ik besloot tot eene insnyding, om dat ik diep onder dit vaste punt standvastig iets gevoelde. Daarby, de droevige staat van 't Kind, waar van 't verlies zeer naby was, vereischte eene

[p. 279]

allerspoedigste hulp; 't was voornaamentlyk uit hoofde van deeze laatste aanmerking, dat ik myn besluit nam op beweegredenen, welke, na de gelukkige uitkomst 'er van, zeer beslissende voorkwamen, zelfs naar 't oordeel der zulken, die alleen als bloote Aanschouwers niets 'er aan gedaan hadden. De uitkomst kon niet gelukkiger zyn; want 't Kind wierd op 't oogenblik van den dood tot 't leeven gebragt. De wond, zeer eenvoudig, door een behoorlyk verband weder vereenigd zynde, was volkomen binnen weinig dagen geneezen. Deeze Waarneeming is leerzaam, zelf na de Verhandelingen, die de Academie over de Bronchotomie gemeen gemaakt heeft. In de lyst der onheilen, waar tegen deeze bewerking, te veel verwaarloosd, een krachtig Geneesmiddel zyn kan, is alleen maar gewag gemaakt van vreemde Lighaamen, die door een plaatsdwaaling, in de Luchtpyp gekomen waren, in plaats van door de werking der Spieren, die ter slikking dienen, in den slokdarm gevoerd te zyn. 't Onderzoek was hier naar een vreemd Lighaam van buiten gekoomen; 't welk op 't oogenblik de zwaarste en gevaarlykste toevallen veroorzaakt heeft. De zwaarigheid was 't vreemde Lighaam te ontdekken; men heeft gezien myn geleiddraad in dit zonderling geval, 't welk verward genoeg was. Dit kan tot meer uitgestrekte Aanmerkingen aanleiding geeven. De Insnyding, die ik gedaan heb, zoude niet zonder vrucht geweest zyn, indien ik 't vreemde Lichaam niet ontdekt had: ik had dan, indien ik my niet bedrieg de luchtpyp, tusschen twee ringen moeten openen, om by voorraad vryheid van ademhaalen aan 't Kind weder te bezorgen. Wanneer een vreemd Lighaam deeze verschrikkelyke uitwerkzels veroorzaakt, en dus geleegen is, dat men 't zelve niet kan opspooren, om de uithaaling 'er van te doen, moet men noodzaakelyk tot redding van 't leeven, gereed om in deeze gevaarlyke omstandigheid te bezwyken, zyn toevlucht tot de Heelkunde neemen. De Heelkundige Bewerking zal aanstonds in dit geval 't gevolg, 't welk een onmiddelyke stikking is, voorkomen. De behoudenis van den Lyder, door dit middel verzekerd zynde, zal men den tyd hebben, behoorlyk onderzoek te doen, om de oorzaak weg te neemen, volgens de regels die de Kunst hier toe aan de hand geeft: of, om 't zonder vrees alleen aan de Natuur over te laaten, die hier toe zeer gelukkig kan medewerken, door vroeger of laater een absces te weeg te brengen, gelyk men hiervan voorbeelden heeft, in andere gevallen van 't zelfde soort.