Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1776

De lotgevallen van vernuft en weetenschap.

Apollo was de Vader van vernuft en weetenschap. Vernuft leevendig en vrolyk van aart, weetenschap ernstig en voorzigtig van natuure zynde, hadden zy al te strydige neigingen om zamen te stemmen; verschil van smaak strekte ten oorspronge van eene gezette afkeerigheid. Venus nam vernuft onder haare bescherming, en minerva verleende de haare aan weetenschap. De nayver tusschen die twee Beschermgodinnen diende, om den nayver van vernuft en weetenschap te sterker te doen werken.

De Goden lieten ze dikwyls twisten. Vernuft schitterde in den aanvang des geschils: doch het liep doorgaans ten voordeele van weetenschap af. Deeze boezemde de Toehoorders agting en eerbied in; geene min geagt verwierf doorgaans meer stemmen. De traagheid van weetenschap, haar deftige tred, altoos vast en geregeld, bragt wel de overtuiging voort; doch zomtyds met verdrietlykheid gepaard. Vernuft, altoos vlug, altoos aangenaam, haalde zonder moeite over. De laatstgemelde was omringd van zoetlachende bevalligheden; de eerstgenoemde vergezeld van strenger deugden: en de stoet, die elk vergezelde, vermeerderde den afkeer. - Venus stondt vernuft toe, zich te vereenigen met kwaadaartigheid, en het hekelschrift was de vrugt dier vereeniginge. Minerva, bemerkende hoe zeer de stoute trekken van het hekelschrift, gevoegd by de boosaartlgheid zyner Moeder en kunstenaaryen van vernuft, den voorrang kregen boven weetenschap, gaf aan dezelve oordeelkunde te hulpe. Oordeelkunde verstompte de pylen van hekelschrift, of schoot dezelve daar tegen te rugge.

Jupiter, den Vrede op den Olympus steeds gestoord ziende door deeze geschillen, verbande vernuft en weetenschap om op Aarde te woonen. Nedergedaald, hadden zy elk ras eene menigte Voorstanders, en onder deeze zeer yverigen. Maar de onkundige en getytelde menigte, en boven al de gunstelingen van plutus, bejegenden vernuft en weetenschap met even groote kleinagting: zy waren beiden genoodzaakt zich te veréénigen, en jupiter verlof te ver-

[p. 83]

zoeken om weder te keeren; zy verwierven de vryheid. Vernuft bewoog zyne vlugge vleugelen vaardig en hief zich op: doch stortte, door gebrek van ver genoeg vooruit te kunnen zien, welhaast weder na beneden. Weetenschap kende den weg volkomen; doch deedt, door mangel aan kragten, vrugtlooze poogingen. Dit toonde beiden hoe zeer zy onderling elkanders hulpe behoefden. Zy gaven elkander de hand. Vernuft, door de kunde van weetenschap geleid en bestuurd, en weetenschap onderschraagd en voortgeholpen door de kragt van vernuft, bereikte den an lers onopstreefbaaren Olympus. Vernuft vondt 'er veel werks in om haare Zuster kennis te doen krygen aan de Bevalligheden; doch het gelukte haar, in 't einde, weetenschap zelfs gemeenzaam te maaken met de vrolyk lachende Geestigheden, terwyl weetenschap eerlang vernuft bewoog gezelschap te houden met de Deugden, die daar aan min stuurs voorkwamen.

De verzoening van vernuft en weetenschap was volkomen; en de vereeniging, welke zy, met goedkeuring van alle de Goden, aangingen; bragt eene menigte van nutte en aangenaame Kunsten en Weetenschappen voort.