Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1776

J. a Marck, in leven Professor in de H. Godgeleerdheid te Leiden, Drie Brieven. Tweede Druk, uitgegeven door J. Chevalier, Euangely Bedienaar te Schoonhoven. Te Utrecht, by R. de Meijere 1776. Behalven het Voorbericht 118 bladz. in groot octavo.

DE Hoogleeraer a Marck schreef deze, thans op nieuw uitgegeven, Brieven, in de jaren 1728 en 1730, met betrekking tot de bekende geschillen van dien tyd, over het Doopformulier en het Kerkwezen; welke geschillen hy in dezelven, met oordeel, bezadigd behandeld heeft. In den eersten Brief, nopens de Heiliging van de kinderen der geloovigen, verklaert hy de betekenis der spreekwyze in 't Doopformulier der kinderen, of gy niet bekent, dat ze in Christo gebeiligt zyn, op zodanig ene wyze, dat 'er, volgens de Leer der Kerke, geen zwarigheid in derzelver gebruik overblyve. En in de twee volgende Brieven, gaende over de waare gestalte van de Kerk, benevens de rechte manier van het Kerkbestuur, deelt hy zyne gedachten mede, wegens het rechte begrip, dat men zich, zynes oordeels, te vormen heeft, van de zichtbare en onzichtbare Kerk, mitsgaders van de vereischte bestuuring der Kerke, en derzelver nuttige verbetering. Het geen de Hoogleeraer, betreffende deze onderwerpen, voorgedragen heeft, behelst verscheiden leerzame aenmerkingen, en heilzame onderrichtingen, ter ophelderinge en verminderinge der geschillen van dien tyd; en ze zyn meerendeels van zulk ene natuur, dat ze niet alleen in die dagen van dienst konden zyn, maer ook nog heden hare nuttigheid konnen hebben; byzonder met betrekking tot de nog zwevende geschillen over het toedienen van de Sacramenten, met de daer aen verknochte gevolgen. - Uit dien hoofde heeft ook de Eerwaerde Chevalier het raedzaem geoordeeld, deze Brieven, die nauwlyks meer te bekomen waren, anderwerf ter drukperfe te bezorgen, en ter oplettender lezinge aen te pryzen; waer omtrent hy zich met nadruk indezervoege uitlaet.

[p. 433]

‘De nu in God rustende Schryver heeft, na de wysheid, welke hem gegeven was, de onderwerpen zyner Verhandelingen, welken buiten twyfel al wat teeder zyn, met zo veel voorzichtigheid en gematigtheid van zinnen, ook met eene bescheiden ernst tevens behandelt, dat ik allezints grond hebbe, het leezen ja herleezen dezer brieven een ieder Lidmaat onzer Kerke in 't gemeen, en deszelfs Opzienderen in 't byzonder, mitsgaders ook aan onze eerbiedenswaardige Politiken, op 't vriendelykste aan te prysen.

Trouwens men vind in dezelve, ter bevordering van de eenigheid des Geestes door den band des Vredes, de waarheid betracht in liefde; insgelyks ter bewaring van goede order en stigting in de Gemeintens, de oude praktyk der Kerke ter navolging voorgedragen.

In nadruk heeft my behaagd de nuttige erinnering van het volstrekt nootzakelyke eener goede Harmonie, tusschen Moses en Aaron met klem van redenen aangedrongen, zo ook mede de verstandige raadgevingen en godvrugtige bestieringen nopens de aanneming der onderwyselingen tot het Lidmaatschap der Kerke, de bediening der H. Bondzegelen in 't algemeen, en de Nodiging tot het Avondmaal des Heeren in 't byzonder, nevens de oeffening van de kerkelyke tucht: omtrent welke stukken en andere daar toe betrekkelyk, onze groote Godsgeleerde, (welke veel gezien en opgemerkt had, gedurende het werk zyner bedieninge, en waar in hy grys geworden was, toen hy dit schreef) getrouw en regt vaderlyk waarschouwt, aan de eene zyde voor lossigheid, en aan de andere zyde voor eene te grote gestrengheid: lerende dus en te regt in deze zo gewigtige gedeeltens van onze kostelyke en redelyke Godsdienst te wandelen, in 't midden van de paden des rechts, om ons voor uitersten te hoeden.

Gave God dat zulks steeds in acht genomen werde, en dat men zo het verzuim en de verwaarlosing als het misbruik van de heilige dingen, en dus het eene zo wel als het andere met eenen gepasten yver tegenging! dan zeeker mochten wy met grond, in 't middelyke, op eenen beteren en bloeiender staat der Kerke, als thans, ten minsten voor zo veel het uiterlyke of zigtbare aangaat, hopen’.