Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1776

Agnes de Castro, Treurspel, in drie bedryven, door J.A. Backer. Te Hoorn by T. Tjallingins. Behalven de Voorreden 53 bladz. in octavo.

TOen Don Pedro, na den dood van zynen Vader Alphonsus den IV, den Throon van Portugal beklommen had, deed hy zyne beminde Agnes de Castro, met welke hy een geheim huwelyk had aangegaan, en die verraaderlyk omgebragt was, uit het graf neemen, en als Koningin op een throon zetten, om haar openlyk voor Komingin te doen erkennen. Dit geval heeft, voor etlyke jaaren, aanleiding gegeeven, tot het maaken van een Treurspel getyteld; de Gekroonde na haar Dood. Het aandoenlyke van dit geval, en de treffende rollen, welken de Dichter in 't ontvouwen van 't zelve, te passe gebragt heeft, hebben dit Tooneelstuk, in de uitvoering op den Schouwburg, vry algemeen doen behaagen. Maar intusschen heeft men egoer meermaals opgemerkt, hoe onregelmaatig en ongeschikt het zelve opgesteld ware; uit welken hoofde Tooneelkundigen, schoon zy het treffende erkenden, het opstel in veele byzonderheden wraakten. Ter dier gelegenheid is 'er meermaals gesproken van eene verbetering van dit Treurspel; en ten laatste heeft de Dichtkundige Heer Backer, de hand aan 't werk geslaagen; dan, daar 't hem niet wel mogelyk ware het Opstel te behouden, is hy al dra te rade geworden, om een geheel nieuw Tooneelstuk te vervaardigen, en het Onderwerp in een geheel anderen smaak te behandelen. Het wezenlyke der Geschiedenisse in agt neemende, schikt hy het geval gevoeglyk voor het Tooneel, indiervoege, dat Agnes de Castro, na den dood van Koning Alphonsus, door vergif omkome, zonder het waarschynlyke uit het oog te verliezen; en doet alles in drie bediyven afloopen; nopens welke laatste schikking hy zegt, dat hy 't gedaan heeft; ‘deels, om dat 'er, naar zyn oordeel, gebrek is aan zodanige stukjes, waaragter gevoeglyk een blyspel van vyf bedryven, die wy in onze taal verscheide sraaie bezitten, gespeeld kan worden, en deels om het kragtiger te houden.’ Volgens de tegenwoordige

[p. 280]

inrigting beantwoordt dit Tooneelstuk, beter dan het voorige over dit onderwerp, aan het natuurlyke beloop van zodanig eene Geschiedenis, en de manlyke deftigheid van het Treurspel. De schikking is geregeld, de characters zyn welvoegend, steeds zig zelven gelyk, en de taal der Persoonen is eigenaartig aan de onderscheiden omstandigheden, waar in ze zig bevinden. Voorts is dit Tooneelstuk, zo als 't nu uitgevoerd is, niet minder aandoenlyk dan 't vroegere opstel. Van den beginne af wordt men met Don Pedro en Agnes de Castro ingenomen, door 't bezef van 't gevaar dat hen dreigt; dit neemt in 't tweede Bedryf nog sterker toe; en 't derde treft te kragtiger, door den overwagten keer der zaaken, die de aandoenlykste Tooneelen uitlevert. De standvastigheid in reine Liefde, zo in Don Pedro als in Agnes de Castro, de wederzydsche hartlykheid in alle hunne gesprekken en bedryven doorstraalende, boezemt den Aanschouwer van 't Tooneel agting voor hun in; Koning Alphonsus trekt in zyne benarde omstandigheden aller medelyden to. zig; men kan de wraakzugtige haaters, die den ondergang van dat minzaame paar zoeken te bewerken, niet dan met afgryzen beschouwen; en ieder neemt deel in de rampen van Don Pedro, die zyne beminde Agnes na haaren dood vereert, door haar als zyne Egtgenoot te kroonen, ter openbaare wettiginge van haar Huwelyk met hem, en ter staavinge van 't regt haarer Vorstlyke nakomelingen.