Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1776

[p. 210]

Verbandeling over den Lintworm, enz. Uit het Fransch vertaald, en met een Voorrede vermeerderd. Door *** M. Dr. Met Plaaten. Te Amst. by M. Schalekamp 1776. in groot octavo 46 bladz. behalven de Voorreden.

ONder de verscheide Hulpmiddelen tegen den Lintworm, is 'er één, dat nu sedert eenigen tyd de oplettendheid der Geneeskundigen bezig houdt. Mejuffrouw nouffer te Morat, in 't Canton Bern in Zwitzerland, is reeds sedert eenige jaaren beroemd geweest, in het uitdryven van den Lintworm, door een onbekend Geneesmiddel. Veelvuldige Proeven waren hier van voor handen; onder anderen, heeft de Russische Prins baratinski het nut van dit Geneesmiddel ondervonden in de Maand October 1774, wanneer hy den volgenden dag van zyne aankomst te Morat, door 't gebruik vandit middel, een geheelen Lintworm, van vier ellen lang, gelost heeft. By zyne terugkomst te Parys, bevond hy, na verloop van zes Maanden, dat hy een tweeden Lintworm zich had. Mejuffrouw nouffer vervoegde zich, op zyn verzoek, naar gemelde Stad, en gaf hem in 't byzyn van zyn Genoesheer, de la motte, een nieuw Dosis van dit onfeilbaar hulpmiddel, het welk, na verloop van vyf uuren, de ontlasting van een tweeden Lintworm, in zyn geheel agt ellen lang, veroorzaakte. Dit geneesmiddel is vervolgens ook, door andere Persoonen, met een gelyk goed gevolg gebruikt, en men heeft het zelve zonder eenig nadeel, met een gelyke uitwerking, aan een jong Persoon, van een teder en zeer aandoenlyk gestel, beproefd, welker toevallen deeden vermoeden, dat zy met den Eenzaamen Lintworm gekweld was. Zyne Majesteit, de Koning van Vrankryk, hier van onderricht zynde, heeft goedgunstig gelieven te gelasten, poogingen te doen om 't zelve van Mejuffrouw nouffer te verkrygen. Men heeft hier in zyn oogmerk bereikt: en het onfeilbaar Geneesmiddel, tegen den Lintworm, is, op order van 't Fransche Hof, gegeeven aan de Heeren lassone, macquer, courlez de la motte, a.l. de jussieu, j.b. carburi en cadet, om 't zelve te beproeven, de uitwerking daar van te bevestigen, en openbaar bekend te maaken. Deeze Verhandeling is met dit oogmerk uitgegeeven op des Konings Drukkery, en bevat voor eerst eenige algemeene Aanmerkingen over den Lintworm; de toevallen, die dezelve in 't Menschelyk Lighaam verwekt; de bekende moeijelykheid in 't verdryven van deezen lastigen bewooner van 't Dierlyk lighaam; 't onderscheid tusschen den Eenzaamen en

[p. 211]

Kauwoerden Worm, 't welk duidelyker in een bygevoegde Plaat opgehelderd wordt. Dit Geneesmiddel oefent zyn vermogen, eigentlyk, op den eerstgenoemden Worm, en heeft minder vermogen tegen den tweeden.

Vervolgens wordt hier medegedeeld de Verklaaring van de Geneeswyze, welke Mejuffrouw nouffer, by het toedienen van haar onfeilbaar hulpmiddel tegen den Lintworm, in 't wenk stelt, en de Diëet, welke zy den Lyder, geduurende de geneezing, doet in agt neemen. Na deeze Verklaaring volgt 't Verhaal van de eerste Proefneemingen, welke de echtheid van het hulpmiddel van Mejuffrouw nouffer zouden bevestigen. Zy, benevens de Heer mottet, stelden daar op de ontdekte Geneeswyze aan vyf Persoonen, die met Wormen gekweld waren, in 't werk; vooraf te kennen geevende, dat slegts één der Lyders twyfel, den Eenzaamen Lintworm had, en dat zy veronderstekde, dat haar hulpmiddel, by deezen, van een goede uitwerkinge zou zyn, 't welk ook door de uitkomst bevestigd De tweede en derde Lyder hadden den Kauwoerden Worm, en de vierde en vyfde alleen Wormen. Deeze Proeven getoond hebbende, dat het voorgestelde middel van een heilzaame uitwerking en geenzins gevaarlyk was, oordeelden de gemelde Heeren, aan wien het onderzoek van de echtheid van deeze Geneeswyze toevertrouwd was, het best, dat ze zelve daar van de Proeven op nieuwe voorwerpen herhaalden, volgens de Recepten hen door Juffrouw nouffer medegedeeld. Deeze Proefneemingen zyn aan vier Persoonen, met den Lintworm gekweld, in 't werk gesteld, en van een gelukkig gevolg geweest, zo dat de gemelde Heeren zich daar door verplicht gevonden hebben, hunne goedkeuringe aan deeze Geneeswyze te geeven, en dezelve door hunne getuigenissen te bevestigen. Wy zullen alleen onzen Leezers mededeelen, waar in dit onfeilbaar geneesmiddel bestaat; dog om 't gebruik 'er van, met 't geen 'er by dient in acht genomen te worden, te leeren kennen, wyzen wy ze tot de Verhandeling zelf. 't Onfeilbaar hulpmiddel is de Wortel van het manlyk Varenkruid in den Herfst afgesneden, en tot een zeer fyn Poeijer gestampt: by deeze Verhandeling is tevens een afbeelding en nauwkeurige beschryving van deezen Wortel gevoegd. Men toont verder in deeze Verhandeling aan, door verscheide bewyzen, uit oude en hedendaagsche Schryvers getrokken, dat dit algemeen hulpmiddel tegen den Lintworm niet moet aangemerkt worden, als eene nieuwe ontdekking; de uitwerking van het Varenkruid op deezen Worm is reeds van ouds zeer bekend geweest. Deeze Verhandeling,

[p. 212]

te Parys uitgegeeven, was in ons Land niet gemakkelyk te bekomen, en in weinige handen, waarom de geleerde Overzetter onzen Landsgenooten dienst gedaan heeft, met dezelve te vertaalen, en met een Voorrede te vermeerderen. Waar in hy, onder andere nutte Aanmerkingen, ons mededeelt: ‘Dat men in Duitschland reeds verscheide gelukkige Proeven, met dit Geneesmiddel, genoomen heeft, en hier in Amsterdam, door de Geneesheeren joh. verschuur en fr. eduw. willet, insgelyks vyf Proeven genomen zyn, welke alle eenen gewenschten uitslag gehad hebben’. Hy belooft verder eenige Proeven met dit middel genomen, in 't vervolg, als een Aanhangzel tot dit Werkje, het Publiek mede te deelen.