Twee iournalen, het eerste gehouden by de seven matroosen, op het eylandt Mauritius, in Groenlandt, in den iare 1633. en 1634. in haer overwinteren, doch sijn al t'samen gestorven

En het tweede gehouden by de seven matroosen, die op Spitsbergen zijn overwintert, en aldaer ghestorven, in den iare 1634. Verhalende de wonderheden van de beeren, walvisschen, onlydelijcke koude, storm-winden en lange nachten, die zy hebben geleden.

Besluyt.

SIet dus is ’t Eynd’ geweest van dese seven Lieden,
Die haer voor d’ eerste Reys, soo stelden hier ter neer,
Om alles pertinent, van dat daer mocht geschieden,
Te brengen aen den Dagh; van Beesten, Visch, en Weer.
GODT gunn’ haer voor altoos, nu d’ Eeuw’ge Zalicheyt,
En meer als d’ Aerdtsche Mensch daer by kan spreecken

UYT.

[p. 21]

Kort Journael, van de seven Persoonen die op Spitsbergen, in het Overwinteren, gestorven zijn, Anno 1634.

NA dat in ’t Iaer 1633. op Spitsberghen, als oock aen ’t Eylant Mauritius, om te overwinteren waren gelaten op yder seven Man, soo hadden de Schepen ’t naervolgende Iaer van 1634. wederom last van de Ed: Heeren van de Groenlantsche Compagnie, om wederom de oude af-gelost hebbende, 7. Man op yder te laten, te weten vrywillige, waer toe haer gewilligh verscheyde Persoonen presenteerde. Siende dat de 7. op Spitsberghen waren in goede gesontheyt overgebleven, so hebben de Commandeurs daer weder 7. andere uytgekosen, om aldaer weder te overwinteren, met namen:

Andries Iansz. van Middelburgh,

Cornelis Thijsz. van Rotterdam,

Jeroen Carcoen van Delfs-haven,

Tjebbe Jellis uyt Vrieslant,

Claes Florisz. van Hoorn,

Adriaen Iansz. van Delft.

Fetje Ottes uyt Vrieslandt.

Welcke Persoonen (na dat sy na het behooren, van alles versien waren, wat tot het overwinteren noodigh was, van spijs, dranck en Medicinale drancken en kruyden) aen Landt zijn gelaten, en

[p. 22]

hebben van al haer weder-varen Daghregister gehouden, ’t welck ick om veel onnoodige reden te vermyden van weer en winden, niet in’t geheel wil volgen, maer alleen’t voornaemste daer uyt nemen, tot die tijt toe dat sy hebben op gehouden te schrijven of haer over-lijden.

[11 September 1634]

Den 11. September 1634. gingen de Schepen van daer nae Patria. die sy geluck op de Reys wenschten. Daer blijvende, sagen verscheyde Walvisschen, waren oock dickwils doende om die te schieten, maer konden niet vangen; sochten oock vlijtigh na groente, Reen, Vossen of Beeren, maer konden niet bekomen.

[20 en 21 October 1634]

Den 20. of 21. October, verliet haer de Son.

[24 November 1634]

Den 24. November begost de Scheurbuyck sich onder haer te openbaren, waer door sy vlijtigh uyt sagen nae verversinge van groente, Beeren of Vossen, maer konden niet op doen, tot haer groote droefheyt, dan sy troosten haer onder malkander, dat Godt haer groente en verversinge wesen sou, en dat hy’t versien soude.

[2 December 1634]

Den 2. December nam Claes Florisz. een dranck in tegen de Scheurbuyck, en sy setten een val om Vossen te vangen.

[11 December 1634]

Den 11. dito, nam Ieroen Carcoen oock een dranck in voor de Scheurbuyk, en begonnen elck apart te eten ende te drincken, om dat de eene meer met de Scheurbuyck gequelt was dan de anderen, sochten alle daegh na verversingh, dan vonden niet. Bevolen haer alsoo in Gods handt.

[12 December 1634]

Den 12. dito nam Cornelis Thijsz ook een dranck in voor de Scheurbuyck.

[23 December 1634]

Den 23. December sagen sy den eersten Beer, soo de Kock water uyt goot stont hy voor’t Venster, maer gerucht hoorende steldent op de loop.

[24 December 1634]

Den 24. dito vernamen zy wederom een Beer, daer zy met haer drien na toe liepen, die hem datelijck teghen haer schrap stelde, op sijn achterste pooten, en thoonden hem seer vreeslijck, doch wiert met een Musket-Kogel door sijn lijf geschooten, daer op hy begost te bloeden en te krijten, beet met sijn Tanden een van haer Hellebaerden aen stucken, en stelden het doen op’t loopen, sy volghden hem nae met twee Lancien, maer konden hem niet krijgen, hoe seer sy hem wel van nooden hadden, om van de siecken, ja van haer alle gegeten te worden

[p. 23]

tot verversinge, want niemant van haer allen was sonder pijn. Schreven, wil het niet beter worden, so sijn wy al te mael doot eer de Schepen hier komen, dan Godt weet wat ons van nooden is.

[25 December 1634]

Den 25. December, nam Cornelis Thijsz noch een dranck in voor Scheur-buyck, want het was met hem heel qualijck gestelt.

[14 Ianuary 1635]

Den 14. Ianuary, 1635. sturf Adriaen Iansz van Delft, zijnde de eerste van haer sevenen, doch de andere waren doen ook al te mael vol pijn, heel sieck.

[15 Ianuary 1635]

Den 15. dito sturf Fetje Ottes.

[17 Ianuary 1635]

Den 17. dito, sturf Cornelis Thijsz op welcke sy haer meeste hoop wel gestelt hadden, naest Godt, voor welcke drie overledenen maeckten sy noch kisten, daer sy haer in leyden, hoe wel sy qualijck de macht hadden, en wierden alle dagen noch erger.

[28 Ianuary 1635]

Den 28. dito sagen sy de eerste Vos doch konden hem niet krijgen.

[29 Ianuary 1635]

Den 29. dito, dooden sy haer roode Vlissinger Hont, daer van sy savonts aten.

[7 February 1635]

Den 7. February vingen sy de eerste Vos, daer in sy seer verblijt waren, maer mocht weynigh helpen, waren al te seer verworden. Sagen doe oock veel Beeren, ja somtijts wel 3.4.6. a 12. teffens, maer sy hadden de macht niet om een Roer af te schieten, en of sy al getreft hadden, om haer nae te loopen, want konden de eene voet voor den ander niet setten, noch geen Broot bijten, hadden vreeselijcke pijn in de leden en ‘t lijf, en hoe quader weer hoe slimmer; d’ een spoog bloet d’ ander loste bloet door de stoelgang, Ieroen Carcoen was de sterckste noch, die haelden al te met noch kolen om vyer aen te leggen.

[23 February 1635]

Den 23. dito, lagen sy meest plat te Koy, gaven het op in Gods handt.

[24 February 1635]

Den 24. sagen sy de Son weder, daer over sy God loofden, want sy hem t’sedert den 20. of 21. October des voorleden Iaers niet gesien hadden.

[26 February 1635]

Den 26. zijnde de laetste dag dat sy geschreven hebben, waer na sy, na oogmerk niet lang geleeft hebben, schrijven zy aldus: Wy leggen met ons vieren, die noch in ’t leven sijn, plat te Koy, wy souden wel eten, wasser een so kloeck dat hy uyt sijn Koy komen konde om vyer aen te leggen, wy konnen ons niet roeren van pijn, wy bidden Godt met gevouwen handen, dat hy ons uyt dese benaude werelt verlossen wil, alst hem belieft so sijn wy gereet, want wy mogen het dus niet langer harden sonder eten of vyer, en wy konnen malkander niet helpen, elk moet sijn eygen last dragen. De schepen ’t navolgende jaer 1635. daer weder komende vonden sy haer al te mael doot leggen, haer Tent hadden sy van binnen wel vast toe gemaekt, om voor Beeren of anders bevrijt te sijn, en also ’t de Tent van Middelburgh was, so braken, sy die voor ons aen Lant quamen de achterdeur, en een Backer klom daer in, en liep over de solder, daer noch eenige stucken van de voornoemde Hondt te droogen hingen, en klom de trap in ’t victuali-vertreck weer neer: En also ’t doncker was trat hy op een doode Hondt (want sy hadden twee honden gehad) die daer voor de trap leggende, gestorven was. Doe dede hy de binne-deur op, en liep by duyster nae de voor-deur toe om die op te doen, maer onder wegen liep hy tegen de doode aen. De deur geopent wesende, sagen sy haer daer leggen, drie stonden in kisten, Claes Florisz en noch een, lagen elk in een kreb doot, en de andere twee lagen midden op de vloer op eenige zeylen en ander goet, hadden de knien by nae tegen de Kin getrocken, so krom waren sy gestorven, sy maekten kisten tot de vier, en begroeven haer nevens de andere drie in ’t sneeu; maer naderhant doen ’t sneeu begon te smelten, en ’t Lant begost bloot te komen, begroeven syse met Aerde, ’t best dat sy konden, alle seven aen malkanders sijde, leyden steenen op haer kisten, om dat sy van ’t Wilt niet verscheurt souden worden, naderhant isser geen meer volck op Spitsberghen gebleven.