Twee iournalen, het eerste gehouden by de seven matroosen, op het eylandt Mauritius, in Groenlandt, in den iare 1633. en 1634. in haer overwinteren, doch sijn al t'samen gestorven

En het tweede gehouden by de seven matroosen, die op Spitsbergen zijn overwintert, en aldaer ghestorven, in den iare 1634. Verhalende de wonderheden van de beeren, walvisschen, onlydelijcke koude, storm-winden en lange nachten, die zy hebben geleden.

Na-Reeden.

DIt woortjen (DIE,) dat is noch uyt de penne gekomen, maer desen dag en heeft sijn behoorlicke beschrijvinge niet konnen krijgen, niet wetende of hy noch heeft willen stellen (DIE) nagt hadden wy het weer ende de wint als voor desen, ghelijck hy meer-malen voor desen wel geobserveert heeft, of wat hy daer mede uyt heeft willen drucken is den goeden God bekent, doch wy latent in voegen gelijck wy het gevonden hebben, maer hier is haer schrijven op ghehouden, namelick den 30. April 1634. Ende soo de mannen sustineren die daer selfs geweest hebben, ende handt voor handt selfs gesien hebben, soo isser eenen by gheweest die van de andere ses selfs sijn schrijven en lesen meest heeft geleert, dese is wel de laetste geweest die geleeft heeft, oock die geschreven soude hebben, na opinien van de Matroosen, doch het laet hem aensien, doen hy de lesten April gestelt heeft, dat hy door flauwigheyt ofte door zwackheydt heeft de penne ter neder geleyt, ende is gaen leggen in sijn Koy ofte rust-plaetse, ende heeft alsoo God dien alle dinck bekent is, het self de opgegeven, ende is soo in de rust ontslapen, gelijck den goetgunstigen Leser sal konnen bevinden, die dit self den sullen komen te lesen.

[p. 19]

WAnneer het Volck en de Schepen wederom gereet waren, om het aenstaende Iaer na het Eylandt ghenaemt Mauritius, in Groenlandt, te varen, soo sijn de Zeeuwen wel de eerste geweest die daer gelant sijn, en also de Matroosen seer nieusgierigh waren om elck de eerste te sijn, die aen de Hut ofte Tent, mochte komen, om te sien hoe het met de Maets gegaen was: doch sagen alreedts wel datse haer in ’t aenkomen van de Scheepen niet en vernamen, en daerom vermoedense datse alle doot waren, daerom eenige na de Tent zijn gelopen: in komende hebben gesien den desolaten staet van de 7. Matroosen, die sy alle doodt gevonden hebben, elck apart in zijn Kooye, waer van sy seer verschrickten, ende verbaest uyt traden en hebben ’t ghebootschapt aen den Commandeur, gelijck ghy hier in het vervolgende sult hooren.

[16 April 1634]

Haer eerste Doode was gestorven op den 16. Van de Maent van April Anno 1634. dese hadden sy noch selfs een Kist gemaeckt, ende hebben hem in een andere Tent gebracht. De andere ses sijn in ’t eerste van Mey hem na-gevolght, na ons vermoeden, ende het gemeen gevoelen, maer sy en hebben daer van niet geschreven, soo dat wy hier niet anders van konnen oordeelen.

[4 Juny 1634]

Na dat de Schepen den 4. Iuny in ’t selfde jaer als boven verhaelt, aldaer ter Reede gearriveert sijn geweest, hebben sijse seer desolaet yder een in haer Koy doot vinden leggen, den eenen hadde noch het Kasen-broodt by hem in de Koy staen, den derde met een Salf-doos by hem staende, waer uyt hy eenige Salve hadde gebruyckt, om sijn Tandt-vleesch mede te smeeren, also hy noch de handt na de mondt toe gebogen hadde, het Boeck noch by hem leggen, alsoo hy noch leggen lesen hadde, voorts de resterende sijn soo mede in haer Kooyen doodt gevonden, also hebben de 7. Matroosen so droevigh haer leven ge-eyndight. Ick geef den goetgunstigen Leser te bedencken oft niet droevigh voor haer is gheweest, wanneer sy allegaer hebben beginnen so sieck te worden, dat den eenen den anderen niet en heeft konnen helpen, voornamelijck voor die geen die lest in ’t leven gebleven is, men heeft bevonden dat den Boeck-houder wel den eersten is gheweest, die overleden is, dat is de geene gheweest die in half April gestorven is, de resterende ses, zijn ghelijck wel te bemercken is gheweest volgens het schrijven van de overleden, alsoo eene schrijft, datse soo ellendich daer aen sijn, dat hy noch wel de sterckste was diese alle vijf bediende op handen en voeten, doch met groote pijne, dit is de geene die van de andere het schrijven geleert heeft, so men aen de handt kan bevinden, so is na sijn woorden wel af te meten, dat de andere seer kranck gheweest zijn, oock is wel te bevroeden, datse op het langhste noch wel 2. a 3. dagen soude konnen gelegen hebben daer sy op houden met schrijven, doch niemandt kan het voor vast na seggen, alsoo daer niemant in presentie en is geweest, maer spreken na ons vermoeden, want wanneer sy so varde gekomen zijn, datse haer selve niet en hebben konnen of weten te behelpen, soo sijnse na alle aparentie, so d’ een voord’ ander nae, van de groote koude die daer geen ghebreck is gheweest, leggen verstijven, ende zijn van ongemack vergaen; Ia vertrouwe dat den eenen van den andere sijn doot qualick heeft konnen weten, want is haer meest alle gelijck overvallen, den eenen mach een dach langher gelegen hebben als d’ andere, maer heeft het niet veel langer konnen maecken; sy sijn nae ons vermoeden, ende daer men ’t oock vast voor houdt meest van ’t Scheur-buyck ghestorven, ende dat meest door de oude kost, ende de weynighe vervarsinghe, ende doense soo varde gheraeckt zijn gheweest datse haer niet op en hebben konnen houden, soo heeft haer de vorst

[p. 20]

voort verstijft, want also wy in hare Beschryvinge bevinden, soo en sijnse van geen vorst alleen gestorven, oock soo en hebben sy soo vervloedigh sneeu niet gehadt of hebben een dach, of twee nae datum wederom uyt konnen gaen, alleenlijck dat haer meest gheparst heeft, dat is het Scheur-buyck geweest. Wanneer nu de Schepen ghearriveert zijn geweest, als boven verhaelt is, so is by den Commandeur ghebooden, dat men de ses Matroosen, met den sevende, de welcke vande andere ses noch selfs gekist was, ende die sy noch selfs in een andere Tent gebrocht hadden, datmen de Ses overleden oock soude kisten, en stellense dan onder ’t sneeu, en wanneer het Aerdtrijck ontlaten soude zijn, om dan alle seven eerlijck te doen Begraven, het welck alsoo is geschiet, ende dat op S. Ians dagh, en dat soo eerlijck alst doenelijck is gheweest; wanneer sy ter aerden sijn ghestelt soo heeft den Commandeur geboden, datmen de Stucken soude lossen en na Scheeps gebruyck, haer den Heer in sijn bewaringhe beveelen.

Vorders soo sal den goetgunstighen Leser dit Iournael, ofte Beschrijvinge wat gelieven te verschoonen, want ghelijckerwijs den Boeck-houder selfs verklaert, dat hy van sijn Leven in gheen Boeck-houders-Ampt, ghetreden is geweest, en gedaen heeft, so hy best konde, seyt hy self, ende also ick niet anders en hebbe konnen vinden, als alleen simpelijck haer Beschrijvinge, so hebbe ick mijn uyterste vermogen gedaen, om soo veel doenelijck was, het selfde soo wat te verklaren, ofte verlichten, alsoo ick door eenighe goede Vrienden daer toe ben gebeden geweest, dat ick het selfde soude in Druck doen uytgaen, ende alsoo het mijn Ampt ende Negotie was, soo en hebbe ick het selfde niet konnen weygheren, te meer om de groote Affectie, die ick daer toe draghende ben. Ende om dat het U E. oock door den Druck mochte kont gedaen worden, gelijck een yder hier sal konnen sien; noch wenschte ick wel dat ick U E. noch meerder contentement hadde konnen doen, want daer men geen matery en heeft, kan men qualijck yetwijs maken, of men moste met willens leughenen ofte verdichtselen schrijven, doch den goetgunstigen Leser, sal konnen bevinden, dat ick hier in mijn uytterste vermogen gedaen sal hebben, te meer wanneer gy sult sien de geschreven Copye die sy selfs geschreven hebben, en die hier en daer in verscheyde Handen sijn berustende, so is my het Principael daer van ter Handt gekomen, waer nae dit Iournael selfs Gedruckt is. Voorts soo wilde ick U E. wel gebeden hebben, alsoo der veele Bulle ofte Briefkens hier van, door de Kramers en Landtloopers, zijn uytgegaen en geroepen, en maken de Luyden grote ende groove Leugenen wijs, ’t welck maer geraepte Fabulen ende vercierselen zijn, biddende U E. daer aen geen geloof te willen geven, gelijck U E. selfs oock wel bevroeden kan, dat men in een kleyn Briefken of Bulleken geen Particulariteyten en kan beschrijven.