KortVerhaal. Jaargang 31

[p. 25]

Verschroeide aarde
Bob van der Burg

Als Maxim laat deze ochtend zijn voordeur opent, loopt hij recht in de armen van de hete dag, een trillende, verzengende hitte, licht dat pijn doet aan zijn ogen. Met behoedzame passen, benen hoog opgetrokken, gaat hij over het gloeiende grind naar het zwembad, laat zich daar langzaam zakken tot het water zich boven hem sluit. Als hij weer bovenkomt en zijn ogen opent, is de wereld vol flonkerend kristal.

Hij zwemt twintig baantjes, gezicht half in het water, omhoog om adem te halen, af en toe helemaal onder om de koelte op zijn schedeldak te voelen, droogt zich dan af en wandelt terug naar het huis, waarvan hij de voordeur heeft gesloten, om de warmte buiten te houden.

Mira is een paar dagen geleden vertrokken en zal als alles goed gaat aan het eind van de middag terugkeren. Aan het begin van de avond gaan ze tennissen, als het niet te heet is, zo hebben ze het afgesproken voor Mira vertrok. In een keukenlade vindt Maxim de badges voor de tennisbaan: witmetalen klemmen met een slot en een sleuteltje, en achter doorzichtig plastic het portret van de houder. De kleuren van hun pasfoto's zijn vervaagd, het bovenste deel van hun hoofd staat er niet op: ontsnapte misdadigers, aangesneden door een krankzinnige fotograaf.

Hij neemt de zandweg die naar de banen voert, blijft zo veel mogelijk in de schaduw van de bomen, langs huizen waar het enige teken van bewoning bestaat uit de auto op het erf. Naast het eerste huis een oude BX, verderop een Renault Espace, waarvan de lak is uitgebeten door de zon, bij het laatste huis een kleine Peugeot met linnen kap en een kenteken uit Parijs.

De tennisbanen liggen onder de brandende zon als een schoolplein op de zondagmiddag. Maxim opent het hek, kijkt op het bord met reserveringen. Zaterdag van zeven tot elf en van vier tot acht zoals altijd gereserveerd voor de tennisschool, zondag en door de week overdag een waaier van open plekken, in de avonduren hangt het tamelijk vol met snapshots uit het fotohokje in de supermarkt. Hij klemt Mira en zichzelf tussen twintig en eenentwintig uur, sluit het hek en loopt in de richting van de begraafplaats.

[p. 26]

Hoge cypressen rijzen op uit vergeeld gras, daarachter blauwe heuvels, er tussenin de zilvergrijze massa van olijfbomen en hier en daar het vaal oranje van een pannendak. Dit landschap van Cézanne is een verzameling van plaatsen die hem pijn doen.

Hij neemt de kortste weg naar het dorp, over de begraafplaats, passeert er de doden, rustend op rotsige grond, niet weggestopt in vochtige klei of veen, zoals in het land waar Maxim het licht heeft gezien. Hij leest hun namen, de data van hun geboorte en dood, kijkt naar hun portretten op een emaillen ovaal. Veel zelfde namen, allemaal andere levens. Toen hij hier net woonde zei hij hier begraven te willen worden, zo zeker wist hij dat hij thuisgekomen was.

Maxim loopt van de begraafplaats over het weggetje dat achter de school langs voert naar het parkeerterrein. De school is een zandstenen gebouw, met lichtgroene luiken en twee ingangen, boven de ene staat ‘Jongens’, boven de andere ‘Meisjes’. De meisjesingang wordt niet meer gebruikt. Het schoolplein is even verlaten als de tennisbaan en de begraafplaats, de kinderen zijn vanwege de hitte naar huis gestuurd. Hij denkt aan zijn dochter, die hier op een middag zag hoe haar vriendin, toen ze uit de schoolbus stapte, door een passerende auto werd geschept. Hij vraagt zich af waar zijn dochter nu is, wat ze doet.

Hij ademt diep in en weer uit, strekt zijn lichaam, loopt dan in de richting van de kerk, waar je links omhoog kunt naar het oude dorp en rechts omlaag naar de winkelstraat.

De kerk is een eenvoudig gebouw van geel stucwerk, ernaast is een gereserveerde plek voor gehandicapten, verderop een kleine fontein waar in de zomer passerende toerfietsers hun gezicht opfrissen. Maxim opent de deur, loopt door het middenpad naar voren. Het is hier koel en donker, uit twee kleine speakerboxen klinkt zacht orgelmuziek.

De bijbel op het altaar ligt open bij een boek van het Oude Testament: hij leest een paar regels over herders die samenkomen, biddend dat God hen met zijn goedheid zal doordrenken. Links en rechts van het altaar kandelaars, houders voor waxinelichtjes en voor de hoge, dunne kaarsen. Hier is Maxim ontelbare keren neergeknield, heeft hij lichtjes en kaarsen gebrand voor zijn moeder, zijn vrouw en dochter, zijn vijanden, voor zover hij vijanden had buiten die man die zijn vrouw heeft verleid en zijn leven op zijn kop heeft gezet.

De hoofdstraat staat vol kramen, daartussen beweegt zich de mensenmassa die van heinde en ver is gekomen voor de markt. Hoewel de

[p. 27]

hitte amper te dragen is, schuifelen ze in korte broek en lange rok, met rieten hoeden op het hoofd, langs de uitstalling van tafellakens, sierkussens, beddengoed, handgemaakte sieraden, zeep uit Marseille, gerookte zalm en rauwe ham, hoeden, petten, groenten en fruit.

Hier doorheen beweegt Maxim zich, als een dikke vis door de modder, langzaam dalend over het asfalt dat onder zijn voeten voelt als rubber. Hij groet bekenden, de eigenaresse van de kleine bazar, de vrouw die de sieraden maakt, de man van de hammen en zalmen; zien ze hem, dan kust hij ze, zien ze hem niet, dan gaat hij voorbij. Dan nadert hij het terras van de bar van René, halverwege de straat.

Hier heeft hij de laatste koffie met haar gedronken. Ze liet hem meer dan een half uur wachten en toen ze eindelijk kwam, had ze haast, zette een weekendtas die hij niet eerder had gezien naast zich op de grond, ging aan de andere kant van de tafel zitten, en zei dat er wat haar betreft niets te bespreken was. Toen ze het kopje naar haar mond bracht, zag hij dat aan haar rechterhand de ringen ontbraken.

Uit de menigte op het terras schiet een arm omhoog. Maxim kijkt, zwaait, wijst voor zich uit, alsof hij zeggen wil dat hij verderop iets dringends te doen heeft, maakt dan met zijn hand een cirkel in de lucht, beduidend ik kom terug. De man die zwaait is zijn vriend Leo, die hier ook een huis bezit en ongeveer gelijktijdig met Maxim in het dorp is komen wonen.

Maxim heeft geen zin om zich tussen de tafeltjes door naar hem toe te wringen om aan te moeten horen wie er allemaal in zijn huis zijn, hoe lang ze blijven, wat ze vandaag en morgen gaan doen. En al helemaal niet om uitgenodigd te worden aan het einde van de middag iets te komen drinken. Hij blijft thuis wachten tot Mira terugkomt.

Hij nadert het andere terras, waarvoor de mandenmaker zijn handel heeft uitgestald. Hier kwam hij jaren geleden binnenlopen, de toegangsdeur was van aluminium en sloot niet goed, zodat op gure dagen de wind door de cafézaal joeg. De wc was een hok achter in de schuur, tussen hoog opgestapelde kratten en rotzooi die nergens meer toe diende. Nu is alles verbouwd en van een nieuwe laag verf voorzien. Het bord boven de ingang is nieuw, het meubilair is nieuw, de prijzen zijn verhoogd. Over een uur of twee, als de markt op zijn einde loopt, zullen ze hier allemaal komen eten, de vrienden en kennissen die elk weekend zijn huis bevolkten, waarvan hij de meeste niet meer spreekt.

[p. 28]

Ruim vijf jaar zijn intussen verstreken, maar Maxim voelt het nog steeds in zijn lichaam, in zijn spieren en weke delen: druk op de keel, vuist in de maag, ademnood. Op sommige plaatsen meer dan op andere, maar hier altijd, op dit terras.

Zo gaat hij voort, onder een withete hemel, van zijn huis naar de tennisbaan, het kerkhof, de school, de kerk, dan omlaag door het dorp en weer omhoog terug naar huis: een man die een gevecht heeft verloren, maar niet verslagen is.

Omdat hij is opgestaan, iedere dag weer opstaat, zijn bed uitkomt, de deur opent, naar zijn zwembad loopt, zich daar laat zakken, blij dat hij even verdwenen is als het water zich boven hem sluit, wacht tot hij door de lucht in zijn longen omhoog wordt geduwd, dan verblind door de schittering van zijn tranen naar de gevel van zijn huis kijkt, wetend dat hij daar zo dadelijk opnieuw naar binnen zal gaan, de dingen zal doen die gedaan moeten worden, dat het leven verder gaat, dat Mira als alles goed gaat terug zal keren, en het dragelijk zal zijn.