De Tweede Ronde. Jaargang 23

[p. 180]

Vier gedichten
Jan Wybenga^*
(Vertaling Jabik Veenbaas)

Lied

De geesten zijn uit zee verjaagd
en nergens blaast nog als het daagt
een forse Triton op zijn horen
of spelen bij het zilv'ren gloren
sirenen.

Er ligt geen lokkend avontuur
meer aan de kim, sinds vol azuur
tot grijs verbleekte
en elke zee is even grauw
sinds in het water 't saffierblauw
zijn gloed verloor.

En de demonen, die hiervoor
de zeeman trokken naar het slijk,
verdwenen uit hun oude rijk,
staan als gebalsemd attribuut
in 't zeevaartkundig instituut

Toch, liefste, ging je 't zeegat uit
als moedig flibustier
je voerde vast als roversbuit
sirenenscalpen mee.

* Jan Wybenga (1917-1994) was leraar Nederlands en criticus voor de Leeuwarder Courant. Hij publiceerde vooral poëzie, maar daarnaast ook enkele prozawerken. Hij kreeg tweemaal de Gysbert Japicx-priis, in 1965 voor zijn bundel Barakkekamp (1962) en in 1977 voor zijn bundel Lyts Frysk Deadeboek. (1977) ‘Liet’ is afkomstig uit de bundel Amoeben (Laverman NV, Drachten, 1954); ‘Lykdicht’ uit de bundel KJ 3 (Alternatyf, sine loco, 1973); ‘Ferlitten, swier beskânse...’ en ‘Kronos, âldfader...’ komen uit De Foksejacht (De Oare Utjouwerij, Enschede, 1989). De twee laatste gedichten zijn vertaald door Goaitsen van der Vliet.

Liet

De geasten binn' út see ferjage
en neame mear bliest yn 'e dage
in foarse Triton op 'e hoarn
of boartsje yn 't sulver fan de moarn
sirenen.

Der leit gjin lokjend aventûr
mear yn de kym, sûnt fûl azûr
ta blau forblikke
en alle seeën binne skier
sûnt yn it wetter it saffier
syn gloed forlear.

En de demoanen, dy't alear
de seeman hellen nei de grûn,
binn' út har âlde ryk ferdwûn,
stean' op sterk wetter efter 't rút
yn 't seefeartkundich ynstitút.

En dochs, lea, as men it ris weage
en far út as flibustier,
kaam men wer mei oan de skeage
in skalp sirenehier.

[p. 181]

Lijkdicht

Gele ringmuur
dof stenen sluitstuk half gesloten
tweedehands asiel voor taaie zwervers
op mijn groene nest sporen van sneeuwjacht

ik lig ik laat de kerel in mij slapen
anderen vlechten van doornen een kroon
wat een heibel over wat lichte schrammen
tot keurige roofjes verdroogd

woorden worden gezegd met taaie korsten
ballonnen exploderen in de es
onder de heg schuilen de mussen
korstige schaduwen op 't zwarte zand

Lykdicht

Giele ringmuorre
dôf stiennen slútstik heal sletten
healsliten asyl foar taaie swalkers
op myn grien shepstee spoaren fan sniejacht

ik lis ik lit de keardel yn my sliepe
oaren frisselje fan toarnen in kroan
wat in opskuor oer wat lichte skrammen
ta kreaze roofkes ferdroege

wurden wurde sein mei taaie koarsten
ballonnen ploffe yn 'e eskenbeam
ûnder de hage skûlje de mosken
koarstige skaden op it swart sân

[p. 182]

(Vertaling Goaitsen van der Vliet)

(De Vossenjacht, Twee, II. 9)

Verlaten, zwaar gepantserd met rolluik en hek
de winkelpromenade
tussen de puien in de gangen
krijgt de stap een kelderklank.

In de bonzende slapen van de koortsige stad,
zegt ze, zal het tij zich keren

die dag van geforceerde deuren, brand, ingeslagen ruiten.

Archaïsch uitgedost met hun stokken en schilden,
mismoedig met gasgranaat en brandslag opererend,
moet de politie wijken voor het grauw.

Want dit is de wet:
wie geplunderd heeft, wordt zelf geplunderd
om te verliezen wat hij genomen had.
De wet wijkt niet.

Verscholen in kelders en stegen
wachten nachtbidders de slag af.

(De Foksejacht Twa, II. 9.)

Ferlitten, swier beskânse mei rollûk en stek
de winkelpromenade
tusken de puien yn de gongen
krijt de stap in kelderklank.

Yn de bûnzjende sliepen fan de koartsige stêd,
seit se, sil it tij him keare

dy deis fan forsearre doarren, brân, ynsleine glêzen.
Argays optúgd mei har stokken en skylden,
mismoedich mei gasgranaat en brânslang operearjend,
moat it polysjefolk belies jaan foar it grau.
Want dit is de wet:
dy't plundere hat, wurdt sels wer plundere
om te ferliezen wat er nadere hie.
De wet jout gjin belies.

Ferskûle yn kelders en gloppen
ferwachtsjes nachtbidders de slach.

[p. 183]

(De Vossenjacht, Drie, II. 1)

Kronos, aartsvader,

wispelturige Titaan,

die levenstijd verslindt, tel na tel
het snoepgoed afpikt van harlekijns,
kinderachtige spelers die niet
op hun tellen passen.

Neem mijzelf,

een tijdverspiller die niet in tel is
en nooit zal zijn. Een lanterfanter,
opgegroeid in een vervloekt paradijs, grootgebracht
door wilden werd mij barbarentaal
met de paplepel ingegeven.

Een wolfskind.

Jaren later en totaal versteedst, ben ik
nog ver ten achter, sloom en soezig van wolfstiet.

(De Foksejacht, Trije, IV. 1)

Kronos, âldfader,

tipelsinnige Titaan,

dy't libbenstiid ferslynt, tel nei tel
it snobbersguod weipikt fan harlekyns,
bemeftige boarters dy't net
op har tellen passe.

Nim mysels,

in tiidfergriemer dy't gjin tel is
en net wurde sil, In flinterknipper
opgroeid yn in ferflokt paradys, grutbrocht
troch wylden waard my barbarepraat
yn 'e earste brij beret.

In wolfsbern.

Jierren neitiid en alhiel ferstedske, bin ik
noch fier yn 't efter, sleau en sûzich fan wolfstit.

[p. 184]

[Vervolg Nederlands]

Het verspeelde leven. Gouden uren zonder gewin.
De tijd verknoeid als een kind. Als een clown daagde ik
wie wel telden uit: staarde naar houten koppen,
het glazen hol van ogen in.

Ik houd het bij spelen:

Wat ernst heet is een masker zonder waarde.
Ik

rijp voor de sloop

een versleten meubel:

een verkommerde klok, een krakkemikkige kast
met in de laatjes veren, schelpen en kraaltjes,
vergaard zonder benul, ijdele blinkjes
van een kinderlijke hoogmoed.

Maar wie zal vergaren wat hij mee kan nemen
over het water.

[Vervolg Fries]

It ferboarte libben. Gouden oeren sonder gewin.
De tiid ferdien as in bern. As in clown dage ik
dy't ál telden út: stoarre nei houtene koppen,
't glêzen leech fan eagen yn.

Ik hâld it by boartsjen:

wat earnst hjit is in masker sonder wearde.
Ik

ta weismiten keard

in ôlbrûkt meubel:

in ferrinnewearre klok, in krykkrakkich pultrum
mei yn de laadsjes fearren, skulpen en kraaltsjes,
garre sonder besleur, idele blinkjes
fan in bernlike grutskens.

Mar wa sil garje dat er meinimme kin
oer it wetter.