De Tweede Ronde. Jaargang 23

[p. 30]

Ochtendlied
Frans van Zoelen

Iedere ochtend knaagt twijfel mij wakker met dezelfde dwangmatigheid als de inzet waarmee ik vervolgens een lied voor haar aanhef. Om de angst van mij af te zingen. Ik begin zachtjes te neuriën om geleidelijk aan steeds meer cadans en dictie in mijn stem te leggen. Het is altijd een melodieus lied dat ik voor haar zing. Tot ik haar oogleden zie bewegen. In de teruggekeerde ochtendstilte tast mijn tong haar lichaam af. Ik trek een vochtig spoor door het minuscule dons dat haar omhult en snuif haar zoetige slaaplucht op.

Ik werd verliefd op Deirdre toen ik deed wat al die anderen in die Londense pub nalieten. Ik overwon mijn schroom, stapte op haar af en vroeg haar het eerste dat in mij opkwam.

Zij vertelde dat ze was afgestudeerd aan de afdeling Film en Video van de Kunstacademie in Dublin. Haar afstudeerproject ging over de expressie van geluksgevoelens in reclameteksten uit de jaren '60 en '90 van de vorige eeuw. Het was een vergelijkend onderzoek. Om na te gaan of het tot uitdrukking brengen van die gevoelens aan verandering onderhevig is.

‘Maar ik wil geen baan meer in wat ik taalmarketing ben gaan noemen,’ sprak ze opgewekt alsof ze blij was dat ze er toch eindelijk weer eens over kon praten. Haar melodieuze stem en haar grote donkere ogen betoverden me. Alles aan haar leek te kloppen. Zelfs de zinloosheid van de handeling waarmee ze het gitzwarte haar steeds achter haar oren streek. De gekrulde strengetjes sprongen steeds weer terug.

‘Ik ben met dat werk gestopt toen ik me ongelukkig begon te voelen.’

‘Ongelukkig?’ vroeg ik gretig.

‘Opeens had ik er mijn buik van vol anderen geluk aan te praten. Mensen voor te spiegelen dat levensgeluk hen komt aanwaaien als ze maar het mobiele telefoontje of de dieetmargarine van mijn opdrachtgever zouden aanschaffen. Ik vond dat ik eerst maar eens werk van mijn eigen geluk moest maken.’

‘En?’

‘Kom,’ zei ze plotseling, ‘laten we hier weggaan.’

[p. 31]

Toen de deur van Stand & Stare achter ons was dichtgevallen, gaf ze mij een vluchtige kus en liep hard weg in de richting van een voetgangerstunnel. In de drukte van het metrostation kon ik haar niet meer terugvinden.

De volgende avond ging Deirdre wel met mij mee naar huis. Pas toen vertelde ze dat ze in de mooie-meidenkamer van Conran's Mezzo werkte. We lagen naast elkaar in bed en hijgden uit na het vrijen. Ze keek mij met haar grote ogen peinzend aan toen ik bekende dat ik niet precies wist wat de mooie-meidenkamer van Conran's Mezzo was. Natuurlijk had ik wel eens gehoord van de tycoonachtige uitbater Terence Conran. In Londen stampte hij het ene na het andere succesrestaurant uit de grond.

‘Het is Conran's best bewaarde geheim. Punt is dat dat fantastisch grote Mezzo van hem, zijn kroonjuweel, bijna altijd een lege indruk maakt. Ook al zit het voor driekwart vol. Mensen vragen zich af of dat nou Conran's paradepaardje is. Het is er stil, bijna saai. Absoluut niet de sfeer waar Conran prat op gaat. Om toch de indruk te wekken dat het daar gebeurt en je je ogen kan uitkijken, huurt hij mooie meiden in. Volgens strak opgestelde tijdschema's doorkruisen zij de zaak. Ze lopen een rondje en gaan dan weer terug naar Conran's mooie-meidenkamer. Blijven daar even zitten en gaan weer op pad.’

Ik wilde haar dichter tegen mij aan trekken, maar ze rukte zich los en schoof naar de rand van het bed.

‘Nou,’ zei ze, terwijl ze mij strak bleef aankijken, ‘wat vind je er nu van dat je in bed ligt met een meisje uit Conran's mooie-meidenkamer?’ Voor het eerst hief ik een lied voor haar aan. Sindsdien weet ik dat je met zingen je eigen angsten kunt bezweren.

‘Een man die voor mij zingt!’ riep zij uit. Als een lenig dier kroop ze op handen en voeten naar mij terug. Maar in plaats van zich weer in mijn armen te nestelen, trok ze bijna gewelddadig mijn hoofd naar zich toe. ‘Blijf voor mij zingen,’ fluisterde ze met verstikte stem in mijn oor. Het klonk alsof zij ineens een groot verdriet moest wegslikken. ‘Blijf alsjeblieft zingen voor mij. Iedere dag weer.’ Ik likte haar tranen weg, die als zoutkristallen schitterden in het eerste ochtendlicht.

Deirdre ging met mij mee toen ik terugging naar Rotterdam. Het laatste jaar van mijn tenoropleiding volgde ik aan het Rotterdams Conservatorium. Onze kleine flat keek uit over een openluchtmuseum met stoomvaartuigen. Uitslapen in het weekend

[p. 32]

werd ons onmogelijk gemaakt door vrijwilligers die aan de oude machines sleutelden. Op absurd vroege tijdstippen waren ze bij voorkeur in de weer met de stoommachines die het deden. Soms hield het gefluit lang aan en werd de oude haven beneden ons verborgen onder een wolkendek van stoom. Alleen de masten van oude schoeners staken er vermanend bovenuit. Ik nam haar dan mee naar het raam en ging achter haar staan. De holte van mijn hand en haar borsten leken voor elkaar geschapen. Zachtjes fluisterde ik op zulke ochtenden mijn minnelied in haar oor, terwijl mijn duim en wijsvinger haar tepels ritmisch masseerden.

Het huis dat naar onze smaak groot genoeg en nog net betaalbaar was, vonden we in het Scheepvaartkwartier. Volgens Deirdre's vader moest je er doorheen kijken dat het oud en verwaarloosd was. Hij was aannemer in Ierland en had zich gespecialiseerd in het bouwen van landbouwschuren en het renoveren van boerderijen. Hij was een kop kleiner dan ik en keek omhoog bij alles wat hij deed of zei. Aannemers kijken noodgedwongen vaak omhoog.

Tijdens zijn zomervakantie kwam hij over naar Rotterdam om samen met ons het huis te verbouwen. Ik was er trots op dat ik familie werd van iemand die de tastbare wereld naar zijn hand kon zetten.

Aan het einde van een warme dag ging Deirdre alvast terug naar de flat. McGarrigle wilde alleen met mij iets gaan drinken. We liepen naar grandcafé Loos en gingen binnen aan een tafeltje zitten. Het was er koel, bijna fris.

‘Deirdre schrijft me gelukkig veel,’ zei McGarrigle. ‘Het gaat goed tussen jullie, niet?’

‘'t Is heerlijk met haar,’ zei ik.

‘Er is iets dat je weten moet,’ sprak McGarrigle. Hij keek strak naar zijn handen die voor hem op het tafeltje lagen. Korte stevige vingers, met nagels die nooit meer helemaal schoon zouden worden. Ik wist zeker dat hij naar de juiste woorden zocht om te gaan vertellen dat hij zich had vergist. Dat het huis funderingsproblemen had en dat we het nooit hadden moeten kopen.

‘Het is niet makkelijk om het je te zeggen. Maar het heeft met Deirdre te maken.’

‘Dat van Mezzo's mooie-meidenkamer, bedoel je? Dat wist ik al vanaf het begin,’ zei ik lachend.

Iemand haalde de markiezen op waardoor het late zonlicht

[p. 33]

werd binnengelaten. Het werd gebroken door het glas in lood in de bovenramen.

‘Heeft Deirdre je al verteld dat door haar navigatiefout haar zusje tijdens het zeilen bij de Nymphe Bank over boord is geslagen en verzwolgen werd door de haaien?’

‘Haar zusje? Daar heeft ze het nooit met me over gehad.’

‘In Dublin hielden haar relaties nooit langer dan een half jaar stand. Als ze er een streep onder zette, vertelde ze hen altijd dit verhaal. Ik ben blij dat het tussen jullie al langere tijd goed gaat. Toch vind ik dat je moet weten dat het van de ene op de andere dag anders kan zijn.’

‘Natuurlijk moet ik dit weten,’ schreeuwde ik bijna. Voordat ik naar achteren kon schuiven greep McGarrigle mij bij mijn overhemd en trok mij terug naar het tafeltje.

‘Er zijn drie dingen die bij dit alles van belang zijn.’ Onze hoofden waren nu zo dicht bij elkaar gekomen boven het tafeltje, dat we leken op schakers die speelden zonder bord. Door de openstaande deuren hoorde ik een tram aankomen.

‘In de eerste plaats heeft Deirdre nooit gezeild. En in de tweede plaats zwemmen er geen mensgevaarlijke haaien bij de Nymphe Bank.’

De naderende tram ging nu bij Loos de bocht om. Eerst zag ik hem opdoemen recht tegenover mij, achter de rug van McGarrigle. Om vervolgens in de zijruit naast mij te voorschijn te komen. En toch zag ik de tram alleen maar, ik hoorde hem niet meer. Het enige dat ik hoorde was McGarrigle's stem. Al het andere toonde zich, alsof dit moment er voor altijd ingegrift moest worden. De tram, de andere mensen wier monden ik alleen maar zag bewegen. Heel even trilden zelfs de glazen en koffiekopjes door het langs denderen van de tram. Iets wat ik nooit eerder had opgemerkt.

‘Maar misschien wordt haar verhaal nog wel het meest weersproken door het feit dat zij altijd enig kind is geweest. Deirdre heeft nooit een zusje gehad.’ Ik wilde opstaan en weglopen. Weg van de man tegenover mij die de meest verschrikkelijke dingen over Deirdre vertelde. Maar ik deed dat niet, want ik zag dat er tranen in McGarrigle's ogen stonden. Hij sprak afgemat verder.

‘Toen ik er achter kwam dat zij dit keer op keer vertelde, vroeg ik waarom zij dat deed. Ik ben er niet in geslaagd om haar aan het praten te krijgen.’

[p. 34]

‘En haar moeder? Heeft Deirdre er met haar nooit over gesproken?’

‘Wij leven gescheiden. Met haar moeder kon ze niet overweg.’

McGarrigle wachtte even voordat hij verder sprak. Hij ademde zwaar door zijn neus.

‘Met heel veel moeite heb ik een klein succesje geboekt. Ik kon haar bewegen in ieder geval professionele hulp te aanvaarden. Ze is zes maanden in analyse geweest. De psycholoog vertelde dat ze een legende voor haar eigen depressies zocht. Ja, zo noemde hij dat, een legende.’

‘Waarom is ze naar Londen gegaan? Om werk van haar eigen geluk te maken, zoals ze mij dat gezegd heeft?’

‘Deirdre had een fantastische baan bij het meest vooraanstaande marketingbureau van Ierland. Zij ontwierp lange-termijn-strategieën voor levensmiddelenreclames. Besliste wanneer een commercial moest worden gewijzigd of een heel andere lijn uitgezet. Weet je wat dat inhoudt? Dat is zo'n beetje de top van wat commerciële vormgevers nastreven en dat had zij op jonge leeftijd al bereikt. Haar positie werd onhoudbaar omdat bekend werd dat ze wel eens zo'n verschrikkelijk onjuist drama over zichzelf vertelde. Een jaar geleden pakte ze haar koffers en vertrok naar Londen. Inderdaad, om op zoek te gaan naar haar eigen geluk.’ Dat laatste zei McGarrigle alsof hij haar dat kwalijk nam. ‘Ik denk dat je je zorgen moet maken om iemand die zegt op zoek te gaan naar zijn of haar eigen geluk. Zeker als het je eigen dochter is. Begrijp je nu mijn ongerustheid?’

Het is nu 478 dagen geleden dat Deirdre's vader mij dit verhaal vertelde. Soms lukt het me te aanvaarden dat ik ben waarnaar zij zocht. De bezweerder van haar angsten. In de vroege ochtend ontglipt mij dit vertrouwen en martelt twijfel mij wakker. Misschien doe ik dat wel met opzet. Omdat de opluchting voor het bezweren van mijn eigen angst nog iedere dag even groot is.

Ik zing daarom een lied tot zij wakker wordt. Om vervolgens op schaamteloze wijze haar oogopslag te bestuderen, haar te proeven en aan haar te ruiken op zoek naar verschillen met gisteren. De ochtend waarop zij zich uit mijn armen losrukt om mij te gaan vertellen over haar zusje en de Nymphe Bank, zal ik radeloos zijn. Ik heb mij voorgenomen om dan voor haar te blijven zingen. Iedere dag weer.